Koncentracja uwagi

Koncentracja uwagi jest to intensywne skupienie, ześrodkowanie (w domyśle świadomości), uwagi na określoną sytuację, myśl, przedmiot, zagadnienie czy zjawisko i utrzymywanie tego w czasie. Pełni funkcję wykonania określonego zadania, zrozumienie zagadnienia, dojścia do rozwiązania problemu czy osiągniecie postanowionego wcześniej celu.

TL;DR

Koncentracja uwagi to skupienie uwagi na określonej sytuacji, myśli czy zadaniu. Rozwija się już u najmłodszych dzieci i jest ważną umiejętnością przez całe życie. ADD to zaburzenie neurologiczne, które powoduje problemy z koncentracją i uczeniem się. Istnieją leki, ale związane są z działaniami niepożądanymi. Poprawa koncentracji wymaga odpowiedniego środowiska, diety, snu i ćwiczeń. Nauka koncentracji przynosi wiele korzyści, takich jak lepsza pamięć i szybsza nauka. Odpowiednie ćwiczenia to m.in. mapy myśli i wizualizacje.

Rozwój koncentracji u człowieka

Koncentracja uwagi rozwija się już od najmłodszych lat i jest to umiejętność, która zmienia się na przestrzeni lat. U najmłodszych dzieci mamy do czynienia z uwagą mimowolną, czyli wywoływaną bez ich woli pod wpływem różnych bodźców, np. głośny dźwięk, jaskrawy kolor lub ruch. Uwaga dowolna natomiast rozwija się od ok. 3. roku życia przez wiek przedszkolny i młodszy szkolny. Dzięki niej stajemy się zdolni do kierowania naszej uwagi, dostrzegania i robienia istotnych w danym momencie rzeczy, czyli wysłuchania poleceń i wykonanie zadań zgodnie z nimi. Wtedy też najczęściej ujawniają się pierwsze problemy z koncentracją. Dzieci w ostatniej grupie przedszkolnej (5-6 lat) wykorzystują swoją uwagę dowolną podczas zajęć przez ok. 20 minut, natomiast ich zabawa w skupieniu może trwać nawet 40 minut.

ADD i jego leczenie

ADD (skrót od angielskiego Attention Deficit Disorder) jest zaburzeniem neurologicznym, które powoduje szereg problemów związanych z zachowaniem, takich jak trudność w uczeniu się, koncentrację na zajęciach, nadążanie za zadaniami, przestrzeganie instrukcji, wykonywanie zadań i interakcję społeczną. Zazwyczaj ADD występuje u dzieci, natomiast może pojawić się również u dorosłych. Zaburzenia te powstają w wieku dziecięcym, natomiast wykryte mogą zostać dopiero w późniejszych latach. Tym samym, nie oznacza to, że dziecko wchodzące w dorosłe życie przestaje mieć dane zaburzenia.

Zaburzenie deficytu uwagi jest złożonym stanem z dwiema różnymi prezentacjami, które są oficjalnie znane jako ADHD. ADD to termin powszechnie używany do opisywania objawów nieuwagi, rozpraszania uwagi i słabej pamięci roboczej. ADHD jest terminem używanym do opisania dodatkowych objawów nadpobudliwości i impulsywności. Oba znajdują się w diagnostyce medycznej ADHD.

Dzieci z innymi dwiema prezentacjami ADHD, na przykład, mają tendencję do działania lub wykazują problemy z zachowaniem w klasie. Dzieci z ADD zazwyczaj nie przeszkadzają w szkole. Mogą nawet spokojnie siedzieć w klasie, ale to nie znaczy, że ich nieporządek nie jest problemem i że nie walczą o skupienie. Ponadto nie wszystkie dzieci z ADD są podobne.

Istnieją leki, które mogą pomóc dzieciom z ADD pozostać w zadaniach i skupić się, jednak niektóre zostały powiązane z poważnymi działaniami niepożądanymi. Niezależnie od tego, czy rodzice zdecydują się leczyć swoje dzieci, większość lekarzy i psychologów dziecięcych zasugeruje, że należy opracować plan interwencji behawioralnej, aby pomóc dzieciom w nauce adaptacyjnych zachowań i zredukować poza zadaniowe i nieuważne zachowania (Russel A. Barkley 1989, s. 203-233)

Przyczyny problemów z koncentracją

• niskie zainteresowanie daną tematyką nauki
• niskie aspiracje
• niewielka motywacja do nauki
• niski poziom uzdolnienia
• brak wytrwałości w pokonywaniu trudności

Metody oraz czynniki poprawy koncentracji uwagi

• Odpowiednie ćwiczenia poprawiające poziom koncentracji uwagi
• Środowisko, w którym człowiek się znajduje
• Odpowiednie nastawienie
• Dieta - najważniejszym czynnikiem poprawy koncentracji jest dobrze zbilansowana dieta. Dostarczając organizmowi odpowiednich makroskładników poprawiamy jego zdolność do zapamiętywania oraz dajemy energię niezbędną do nauki. Należy również pamiętać o nawodnieniu organizmu, ponieważ odpowiednia ilość płynów pozwala na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, tzn umożliwia przesyłanie impulsów nerwowych. Odwodnienie sprzyja obniżeniu zdolności koncentracji uwagi
• Sen - wielce istotny jest on do regeneracji ciała oraz świadomości. Poprzez niedosypianie obniżamy zdolność koncentracji za czym idzie problem z przyswajaniem informacji
• Przerwy - podczas nauki należy robić krótkie przerwy, aby dotlenić mózg i przygotować go na kolejną ilość materiału do przyswojenia

Nauka koncentracji

Koncentracja jest umiejętnością, polegającą na świadomym ukierunkowaniu myśli na konkretną rzecz. Jest więc możliwym nauczenie się sterowania uwagą poprzez wykonywanie odpowiednich ćwiczeń. Korzyści, które wynosi się z nauki koncentracji uwagi to między innymi lepsza pamięć czy szybsza nauka, która staje się coraz bardziej wydajna. Poprzez szybszą naukę można zaoszczędzić dużo czasu, pieniędzy oraz starań. Poprawia ona również samopoczucie oraz samoocenę. (A. Chmielak 1998)

Odpowiednie ćwiczenia

• Mapy myśli - tworzenie mapy myśli oraz pisanie streszczeń znacznie ułatwia koncentrację, łatwość w przyswajaniu informacji oraz umiejętność łatwego przekazywania treści
• Wizualizacja - dobrym sposobem na poprawę koncentracji uwagi jest tworzenie wizualizacji obrazów poprzez kilka sekund. Na początku powinny być to łatwe do zapamiętania obrazy, natomiast później w stanie będziemy zapamiętywać te bardziej skomplikowane. Należy zwiększać czas wizualizacji oraz warto dodawać do tego również inne zmysły

Koncentracja uwagi — artykuły polecane

Afirmacja — Mentor — Rehabilitacja — Mob programming — Uczenie maszynowe — Metoda Myers-Briggs — Automotywacja — Manipulacja językowa — Pewność siebie

Bibliografia

• Brzezińska A. (2012), Wspomaganie rozwoju dzieci w wieku od 5 do 7 lat a ich gotowość do radzenia sobie z wyzwaniami szkoły, Instytut Badań Edukacyjnych
• Russel A. (1989), The problem of simulus control and rule-governed behavior in attention deficit disorder with hyperactivity [w:] Current Concepts and Emerging Trends in Attentional and Behavioral Disorders of Childhood, Child Psychology Psychiatry Supplement
• Chmielak A. (1998), Problemy badawcze teorii trwałego i zrównoważonego rozwoju, Ekonomia i środowisko, nr 2(13)

Autor: Karolina Stepnowska