Prawo dewizowe

Z Encyklopedia Zarządzania
Prawo dewizowe
Polecane artykuły


Prawo dewizowe jest integralną i ważną częścią prawa finansowego. Powiązane jest z innymi gałęziami prawa, a w szczególności z prawem administracyjnym, karnym skarbowym oraz cywilnym.
Prawo cywilne stanowi zespół przepisów, które regulują zasady posiadania i posługiwania się w obrocie walutą obcą, jak również pozostałymi wartościami dewizowymi. [1]

TL;DR

Prawo dewizowe reguluje posiadanie i używanie walut obcych oraz innych wartości dewizowych. Podmiotami prawa dewizowego są rezydenci i nierezydenci. Wartości dewizowe to zagraniczne środki płatnicze oraz złoto i platyna dewizowa. Dewizy to papiery wartościowe wystawiane w walutach obcych. Narodowy Bank Polski zajmuje się działalnością dewizową, gromadzeniem rezerw dewizowych i zarządzaniem nimi. Rezerwy dewizowe to waluty obce kontrolowane przez bank centralny i stanowią zabezpieczenie finansowe dla kraju.

Podmioty prawa

W rozumieniu art. 2 ustawy o prawie dewizowym podmiotami prawa dewizowego są rezydenci oraz nierezydenci.

Rezydentami określa się:

  • osoby fizyczne, które swoje miejsce zamieszkania mają na terytorium kraju;
  • osoby prawne, a także inne podmioty, które mają siedzibę w kraju i posiadają zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu,
  • oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa znajdujące się w kraju utworzone przez nierezydentów,
  • polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.

Nierezydentami są:

  • osoby fizyczne, które mieszkają za granicą,
  • osoby prawne, a także inne podmioty mające siedzibę za granicą i posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywanie praw we własnym imieniu,
  • oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa znajdujące się za granicą, które zostały tworzone przez rezydentów,
  • obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne oraz inne obce przedstawicielstwa, a także misje specjalne i organizacje międzynarodowe, które korzystają z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych. [2]

Wartości dewizowe

Wartości dewizowe to:

  • zagraniczne środki płatnicze – waluty obce oraz dewizy,
  • złoto dewizowe i platyna dewizowa – to złoto oraz platyna, które są w stanie nieprzerobionym, a także w postaci sztab, monet wybijanych po 1850r., półfabrykatów i przedmiotów ze złota i platyny zwyczajowo nie wytwarzanych z tych kruszców.[2]

Dewizy

Według art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o prawie dewizowym, dewizy to papiery wartościowe oraz pozostałe dokumenty, które pełnią funkcję środka płatniczego i wystawiane są w walutach obcych.

W tym przypadku papiery wartościowe to:

  • papiery wartościowe udziałowe, przede wszystkim akcje oraz prawa naboru nowych akcji,
  • papiery wartościowe dłużne, w głównej mierze obligacje, wystawione bądź wyemitowane zgodnie z przepisami państwa, w którym swoją siedzibę ma wystawca lub emitent lub w którym dokonano wystawienia czy też emisji obligacji.[2]

Działalność dewizowa Narodowego Banku Polskiego

Według art. 52 ustawy o Narodowym Banku Polskim, "NBP realizuje funkcje centralnej bankowej instytucji dewizowej poprzez gromadzenie rezerw dewizowych, zarządzanie rezerwami dewizowymi oraz podejmowanie czynności bankowych i innych mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa obrotu dewizowego i płynności płatniczej kraju".
Narodowy Bank Polski może być właścicielem wartości dewizowych, a poza tym dokonywać obrotu nimi we własnym imieniu oraz na własny rachunek, a również na rachunek innych podmiotów. Może także realizować czynności obrotu dewizowego w kraju i za granicą, dotyczy to także udzielania oraz zaciągania kredytów i pożyczek zagranicznych, a także udzielania i przyjmowania gwarancji bankowych, jak również poręczeń w obrotach za granicą. Kontrolę w zakresie, który ustalony jest w przepisach prawa dewizowego wykonuje prezes Narodowego Banku Polskiego.[3]

Rezerwy dewizowe

Rezerwy dewizowe są walutami obcymi, które są w posiadaniu, a także pod kontrolą banku centralnego. Są one w dużej mierze zabezpieczeniem finansowym dla kraju rozwijającego się.
Rezerwy dewizowe są częścią zasobu aktywów rezerwowych, w których skład wchodzą również rezerwy walutowe, Specjalne Prawa Ciągnienia, złoto oraz należności od Międzynarodowego Funduszu Walutowego.[4] [5]

Bibliografia

Przypisy

Autor: Aleksandra Myćka

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.