Luka technologiczna: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
mNie podano opisu zmian |
||
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{ | {{infobox4 | ||
|list1= | |||
<ul> | |||
<li>[[Cykl życia sektora]]</li> | |||
<li>[[Ekonomia skali produkcji]]</li> | |||
<li>[[Wymiana międzynarodowa]]</li> | |||
<li>[[Emerging markets]]</li> | |||
<li>[[Innowacja]]</li> | |||
<li>[[Industrializacja]]</li> | |||
<li>[[Krzywa doświadczeń]]</li> | |||
<li>[[Konkurencyjność]]</li> | |||
<li>[[Strategia przywództwa kosztowego]]</li> | |||
</ul> | |||
}} | |||
'''Luka technologiczna''' to rozmiar opóźnienia, względnie trwała różnica między poziomami potencjału technicznego i technologicznego dwu lub więcej [[Gospodarka narodowa|gospodarek narodowych]]<ref>Encyklopedia PWN</ref>. Jej tworzenie się i rozmiary są wypadkową dwóch procesów: kreacji innowacyjnych rozwiązań technologicznych przez liderów – [[innowator|innowatorów]] (tworzenie się lub narastanie luki) oraz [[dyfuzja innowacji|dyfuzji innowacji]] i ich [[absorpcja|absorpcji]] przez imitatorów (domykanie luki)<ref>S. Kubielas 2009 </ref>. | '''Luka technologiczna''' to rozmiar opóźnienia, względnie trwała różnica między poziomami potencjału technicznego i technologicznego dwu lub więcej [[Gospodarka narodowa|gospodarek narodowych]]<ref>Encyklopedia PWN</ref>. Jej tworzenie się i rozmiary są wypadkową dwóch procesów: kreacji innowacyjnych rozwiązań technologicznych przez liderów – [[innowator|innowatorów]] (tworzenie się lub narastanie luki) oraz [[dyfuzja innowacji|dyfuzji innowacji]] i ich [[absorpcja|absorpcji]] przez imitatorów (domykanie luki)<ref>S. Kubielas 2009 </ref>. | ||
== Teorie luki technologicznej == | == Teorie luki technologicznej == | ||
Formalnie luka techniczna i technologiczna została opisana już w latach 60. XX wieku w pracach badawczych M. V. Posnera (1961) oraz R. Vernona (1966). | Formalnie luka techniczna i technologiczna została opisana już w latach 60. XX wieku w pracach badawczych M. V. Posnera (1961) oraz R. Vernona (1966). | ||
'''Teoria Posnera''' opiera się na założeniu, że źródłem powstawania luki technicznej i technologicznej, z której monopolista (np. gospodarka danego kraju, sektor, przedsiębiorstwo) czerpie korzyści ekonomiczne, jest [[innowacja]], a pojawiające się potem naśladownictwo ze strony konkurentów zmniejsza zyski oraz powstałą „tymczasową” [[przewaga konkurencyjna|przewagę konkurencyjną]]. O ile innowacja i [[monopol]] prowadzą do zachwiania [[równowaga rynkowa|równowagi rynkowej]], to naśladownictwo ją przywraca. | |||
Według tej teorii o strukturze handlu międzynarodowego decyduje zdolność poszczególnych krajów, a więc ludzi, przedsiębiorstw, branż i całych gałęzi gospodarki, do opracowywania, opanowywania i wdrażania nowych technologii. | |||
<google>t</google> | |||
Innowacyjne kraje (innowatorzy) mogą osiągnąć pozycję monopolistyczną w określonym segmencie rynku. Pozycja ta pozwala im rozwijać eksport nowoczesnych i wysoko przetworzonych produktów. Kraje o mniejszej zdolności innowacyjnej eksportują wyroby o mniejszym wkładzie postępu technicznego i technologicznego. Z czasem pojawiają się naśladowcy (imitatorzy),kraj traci pozycję monopolistyczną, ale naśladowcy nie osiągają już takich korzyści, jak innowator, gdyż naśladowców jest wielu, konkurencja między nimi ma charakter cenowy, a popyt na „opatrzony" produkt wykazuje małą dynamikę. Naśladowcy wytwarzają z reguły taniej niż innowator, ponieważ dysponują brakiem lub niewielkimi nakładami na badania i rozwój, tańszą, często nie najnowszą technologią, a w końcu zaczynają sprzedawać dany produkt także na rynku innowatora. Kraj innowacyjny traci korzyści technologiczne, a jego pozycja zależy od możliwości sprostania wymogom wyścigu technicznego poprzez wprowadzanie kolejnych innowacji<ref> M. Łobaziewicz 2008, s.198-199</ref>. | |||
'''R. Vernon''' oparł model teorii luki technicznej i technologicznej na [[cykl życia produktu|cyklu życia produktu]], na który składają się następujące etapy<ref> R. Read 2006</ref>: | |||
# Faza „nowego produktu” – innowacje powstają w gospodarkach rozwiniętych, o wysokich dochodach w celu zaspokojenia popytu krajowego. Przedsiębiorstwo innowacyjne – innowator uzyskuje przewagę monopolistyczną oraz wysokie zyski. | # Faza „nowego produktu” – innowacje powstają w gospodarkach rozwiniętych, o wysokich dochodach w celu zaspokojenia popytu krajowego. Przedsiębiorstwo innowacyjne – innowator uzyskuje przewagę monopolistyczną oraz wysokie zyski. | ||
# Faza „pełnej dojrzałości produktu” – kiedy popyt rośnie, produkt staje się standardowy, a przedsiębiorstwo osiąga [[efekt skali]]. Jednocześnie następuje dynamiczny wzrost [[eksport|eksportu]], w wyniku czego produkt trafia na rynki zagraniczne. Wysokie [[bariery wejścia]] na rynek dają przewagę konkurencyjną. | # Faza „pełnej dojrzałości produktu” – kiedy popyt rośnie, produkt staje się standardowy, a przedsiębiorstwo osiąga [[efekt skali]]. Jednocześnie następuje dynamiczny wzrost [[eksport|eksportu]], w wyniku czego produkt trafia na rynki zagraniczne. Wysokie [[bariery wejścia]] na rynek dają przewagę konkurencyjną. | ||
Linia 20: | Linia 40: | ||
* jakość zarządzania oraz polityka rządu, | * jakość zarządzania oraz polityka rządu, | ||
* inne czynniki określające technologiczną pozycję danego kraju. | * inne czynniki określające technologiczną pozycję danego kraju. | ||
== Pomiar luki technologicznej == | == Pomiar luki technologicznej == | ||
Wskaźniki wykorzystywane do pomiaru wielkości i dynamiki luki technologicznej<ref> D. Firszt 2010, s. 227-228 </ref>: | Wskaźniki wykorzystywane do pomiaru wielkości i dynamiki luki technologicznej<ref> D. Firszt 2010, s. 227-228 </ref>: | ||
Linia 25: | Linia 46: | ||
* Struktura eksportu, | * Struktura eksportu, | ||
* Wskaźnik [[terms of trade]]. | * Wskaźnik [[terms of trade]]. | ||
== Przypisy == | |||
<references /> | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
* Barańska-Fischer M., Blażak R., Szymański G., (2016) ''Innowacje w biznesie. Wybrane zagadnienia'', Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź | |||
* Encyklopedia PWN, (2022). [https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/luka-technologiczna;3934418.html ''Luka technologiczna''] | |||
* Firszt D., (2010). [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000169711138 ''Niwelacja luki technologicznej względem krajów rozwiniętych jako jeden z wymiarów modernizacji polskiej gospodarki''], "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy", nr 16, s. 227-228 | |||
* Kornacka D., (2001). [https://przegladorganizacji.pl/artykul/2001/10.33141po.2001.10.03 ''Koncepcje luki technologicznej w teorii międzynarodowego transferu technologii''], "Przegląd organizacji", nr 10, s. 18 | |||
* Kubielas S., (2009) ''Innowacje i luka technologiczna w gospodarce globalnej. Strukturalne i makroekonomiczne uwarunkowania'', Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa | |||
* Łobaziewicz M., (2008). [https://ojs.tnkul.pl/index.php/rns/article/view/11403 ''Luka techniczna i technologiczna a konkurencyjność gospodarki opóźnionej technologicznie''], "Roczniki Nauk Społecznych", tom XXXVI, Zeszyt 3, s. 198-200 | |||
* Read R., (2006). ''Foreign Direct Investment & Multinational Enterprise II, Econ 405, Lecture 7'', Michaelmas: Lancaster Academy | |||
{{a|Aleksandra Woźniak}} | |||
[[Kategoria:Makroekonomia]] | |||
Wersja z 20:23, 21 sty 2023
Luka technologiczna |
---|
Polecane artykuły |
Luka technologiczna to rozmiar opóźnienia, względnie trwała różnica między poziomami potencjału technicznego i technologicznego dwu lub więcej gospodarek narodowych[1]. Jej tworzenie się i rozmiary są wypadkową dwóch procesów: kreacji innowacyjnych rozwiązań technologicznych przez liderów – innowatorów (tworzenie się lub narastanie luki) oraz dyfuzji innowacji i ich absorpcji przez imitatorów (domykanie luki)[2].
Teorie luki technologicznej
Formalnie luka techniczna i technologiczna została opisana już w latach 60. XX wieku w pracach badawczych M. V. Posnera (1961) oraz R. Vernona (1966).
Teoria Posnera opiera się na założeniu, że źródłem powstawania luki technicznej i technologicznej, z której monopolista (np. gospodarka danego kraju, sektor, przedsiębiorstwo) czerpie korzyści ekonomiczne, jest innowacja, a pojawiające się potem naśladownictwo ze strony konkurentów zmniejsza zyski oraz powstałą „tymczasową” przewagę konkurencyjną. O ile innowacja i monopol prowadzą do zachwiania równowagi rynkowej, to naśladownictwo ją przywraca.
Według tej teorii o strukturze handlu międzynarodowego decyduje zdolność poszczególnych krajów, a więc ludzi, przedsiębiorstw, branż i całych gałęzi gospodarki, do opracowywania, opanowywania i wdrażania nowych technologii.
Innowacyjne kraje (innowatorzy) mogą osiągnąć pozycję monopolistyczną w określonym segmencie rynku. Pozycja ta pozwala im rozwijać eksport nowoczesnych i wysoko przetworzonych produktów. Kraje o mniejszej zdolności innowacyjnej eksportują wyroby o mniejszym wkładzie postępu technicznego i technologicznego. Z czasem pojawiają się naśladowcy (imitatorzy),kraj traci pozycję monopolistyczną, ale naśladowcy nie osiągają już takich korzyści, jak innowator, gdyż naśladowców jest wielu, konkurencja między nimi ma charakter cenowy, a popyt na „opatrzony" produkt wykazuje małą dynamikę. Naśladowcy wytwarzają z reguły taniej niż innowator, ponieważ dysponują brakiem lub niewielkimi nakładami na badania i rozwój, tańszą, często nie najnowszą technologią, a w końcu zaczynają sprzedawać dany produkt także na rynku innowatora. Kraj innowacyjny traci korzyści technologiczne, a jego pozycja zależy od możliwości sprostania wymogom wyścigu technicznego poprzez wprowadzanie kolejnych innowacji[3].
R. Vernon oparł model teorii luki technicznej i technologicznej na cyklu życia produktu, na który składają się następujące etapy[4]:
- Faza „nowego produktu” – innowacje powstają w gospodarkach rozwiniętych, o wysokich dochodach w celu zaspokojenia popytu krajowego. Przedsiębiorstwo innowacyjne – innowator uzyskuje przewagę monopolistyczną oraz wysokie zyski.
- Faza „pełnej dojrzałości produktu” – kiedy popyt rośnie, produkt staje się standardowy, a przedsiębiorstwo osiąga efekt skali. Jednocześnie następuje dynamiczny wzrost eksportu, w wyniku czego produkt trafia na rynki zagraniczne. Wysokie bariery wejścia na rynek dają przewagę konkurencyjną.
- Faza „standaryzacji produktu” – pojawienie się przedsiębiorstw-naśladowców stopniowo osłabia przewagę innowatora, produkcja lokowana jest w krajach o najniższych kosztach pracy, przewaga rynkowa zostaje utrzymana poprzez wprowadzenie dyferencjacji produktu.
Z teorii Vernona wynika zatem, że kraje mające przewagę technologiczną są w stanie tworzyć nowe produkty, a kraje opóźnione technologicznie koncentrują się na produktach dojrzałych lub standardowych[5].
Czynniki wpływające na poziom luki technologicznej
Najważniejsze czynniki które wpływają na poziom luki technologicznej to[6]:
- klimat społeczny,
- system edukacyjny,
- potencjał naukowy,
- skala i jakość działalności badawczej,
- natura rynku lokalnego,
- jakość zarządzania oraz polityka rządu,
- inne czynniki określające technologiczną pozycję danego kraju.
Pomiar luki technologicznej
Wskaźniki wykorzystywane do pomiaru wielkości i dynamiki luki technologicznej[7]:
- Wydajność pracy mierzona jako PKB/zatrudnionego,
- Struktura eksportu,
- Wskaźnik terms of trade.
Przypisy
Bibliografia
- Barańska-Fischer M., Blażak R., Szymański G., (2016) Innowacje w biznesie. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź
- Encyklopedia PWN, (2022). Luka technologiczna
- Firszt D., (2010). Niwelacja luki technologicznej względem krajów rozwiniętych jako jeden z wymiarów modernizacji polskiej gospodarki, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy", nr 16, s. 227-228
- Kornacka D., (2001). Koncepcje luki technologicznej w teorii międzynarodowego transferu technologii, "Przegląd organizacji", nr 10, s. 18
- Kubielas S., (2009) Innowacje i luka technologiczna w gospodarce globalnej. Strukturalne i makroekonomiczne uwarunkowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
- Łobaziewicz M., (2008). Luka techniczna i technologiczna a konkurencyjność gospodarki opóźnionej technologicznie, "Roczniki Nauk Społecznych", tom XXXVI, Zeszyt 3, s. 198-200
- Read R., (2006). Foreign Direct Investment & Multinational Enterprise II, Econ 405, Lecture 7, Michaelmas: Lancaster Academy
Autor: Aleksandra Woźniak