Kosztorys
Kosztorys to "obliczenie przewidywanych kosztów związanych z wykonaniem czegoś"[1].
Kosztorys tworzy się w celu[2]:
- poznania poziomu kosztów, przed podjęciem decyzji o realizacji przedsięwzięcia
- planowania kosztów i ich rozkładu na produkcję, sprzedaż, działania marketingowe (w zależności od rodzaju przedsięwzięcia)
- planowania zaangażowania zasobów ludzkich, finansowych, rzeczowych, niematerialnych oraz materiałowych
- pomiaru ilościowego i wartościowego zużycia zasobów oraz jego racjonalizacji
- sporządzania budżetu kosztów produkcji
- planowania i kontrolowania płynności finansowej przedsiębiorstwa
- racjonalizacji wydatkowania środków finansowych
- w celach dowodowych
Kosztorys jest dokumentem wykorzystywanym w wielu dziedzinach do obliczania kosztów wykonania zadań, projektów i przedsięwzięć. Najbardziej rozwinięte i unormowane prawnie jest kosztorysowanie w budownictwie. Inne dziedziny w których powszechnie wykorzystywane są kosztorysy:
- górnictwo
- energetyka
- architektura krajobrazu
- szacowanie przedsięwzięć kultury: produkcja filmu, widowiska.
TL;DR
Kosztorys to obliczenie przewidywanych kosztów związanych z wykonaniem czegoś. Jest stosowany w wielu dziedzinach, głównie w budownictwie. Wyróżnia się różne rodzaje kosztorysów, takie jak inwestorski, ofertowy, zamienny i powykonawczy. Kosztorysy mają różne funkcje, m.in. szacowanie kosztów, tworzenie cen, planowanie nakładów i kontrola kosztów. Istnieją również różne metody kosztorysowania, takie jak kalkulacja szczegółowa i uproszczona. Kosztorysy mają podstawy prawne, określone w ustawach i rozporządzeniach.
Rodzaje kosztorysów
Wyróżnia się następujące rodzaje kosztów[3]:
- Kosztorys inwestorski - jest sporządzany przez zamawiającego, szacuje koszt określonych robót, jest częścią składową dokumentacji przetargowej
- Kosztorys ofertowy - służy do uzgodnienia cen przedsięwzięcia. Sporządza go wykonawca zadania. Zawiera przewidywane przez wykonawcę koszty i ustala cenę, za którą jest skłonny wykonać pracę.
- Kosztorys zamienny - sporządza wykonawca, jeżeli nastąpiły znaczące zmiany w ustalonej umowie, stanowi podstawę do ponownej wyceny realizacji zadania.
- Kosztorys powykonawczy - również sporządzany przez wykonawcę po wykonaniu robót. Stosuje się go, gdy w chwili zawierania umowy niemożliwe jest dokładne ustalenie zakresu prac oraz ich rozliczeń.
Funkcje kosztorysu
Kosztorysy służą do[4]:
- Funkcja szacowania kosztów - pełni ją kosztorys tworzony w celu określenia całości wydatków związanych z planowanym zadaniem. Dla inwestora jest to przewidywany koszt szacunkowy, potrzebny do oceny opłacalności i realności inwestycji oraz opracowania planu finansowania.
- Funkcja cenotwórcza - funkcja ta jest spełniana przez kosztorys tworzony w celu obliczenia ceny, za którą zamówienie może być wykonane. Do takich kosztorysów dolicza się oczekiwany zysk przedsiębiorstwa.
- Funkcja nakładcza - pojawia się gdy na podstawie kosztorysu możemy ustalić ile godzin pracy zajmie wykonanie robót oraz ile potrzebnych będzie materiałów i sprzętu.
Poza wyżej wymienionymi funkcjami, kosztorysy służą do[5]:
- opracowania harmonogramu robót
- planowania zużycia czynników produkcji
- opracowania programów finansowania
- bieżącej kontroli kosztów oraz postępu prac
- dokonywania rozliczeń z inwestorem.
Metody kosztorysowania
kalkulacja szczegółowa - polega na obliczeniu dokładnych wartości wszystkich kosztów bezpośrednich przedmiaru robót oraz doliczenie kosztów pośrednich, zysku i podatku VAT.
kalkulacja uproszczona - polega na obliczeniu wartości kosztorysowej jako sumy iloczynów robót przedmiarowych a następnie doliczeniu podatku VAT[6].
Kosztorys najczęściej składa się z[7]:
- Kosztów bezpośrednich: wynagrodzenia (z pochodnymi), aparatura naukowo-badawcza, materiały, usługi obce, inne koszty bezpośrednie;
- Koszty pośrednie.
Podstawy prawne kosztorysowania
Zasady wyceny prac i tworzenia kosztorysów uwzględnione są w następujących ustawach oraz rozporządzeniach[8]:
- Ustawa Kodeks Cywilny (Ustawa z dn.23 kwietnia 1964r: Dz.U. Nr 16 poz.93z późn. zm) - określa zasady kształtowania umów, postanowień i wynagrodzeń.
- Ustawa Prawo zamówień publicznych (Ustawa z dn. 29 stycznia 2004r; DZ.U. Nr 19, poz. 177) - reguluje zasady ustalania cen robót budowlanych stanowiących zamówienia publiczne.
- Ustawa o cenach (Ustawa z dnia 5 lipca 2001r.; Dz.U. Nr 97, poz. 1050) - określa, że ceny towarów i usług uzgadniane są przez strony zawierające umowę.
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004r. w sprawie określania metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno - użytkowym (Dz.U. Nr 130, poz. 1389)
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno - użytkowego (Dz.U. Nr 202, poz. 2072)
Przypisy
Bibliografia
- Bogacz P. (2010), Podstawy kosztorysowania, Olsztyn
- Janczak A., Kotapski R. (2011), Wpływ realizacji projektu książki Słownik Polsko@Polski z Miodkiem na zmiany w systemie controllingu wydawnictwa, Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 181
- Kacprzyk B. (2010), Kosztorysowanie obiektów i robót budowlanych, Oficyna Wydawnicza POLCEN, Warszawa
- Kowalczyk Z., Zabielski J. (2005), Kosztorysowanie i normowanie w budownictwie, WSIP, Warszawa
- Stabryła A. (2006), Zarządzanie projektami ekonomicznymi i organizacyjnymi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Strona internetowa: Kosztorys, Słownik języka polskiego PWN online
- Świrski A. (2020), Podstawy Kosztorysowania, Centrum Szkoleń RODOS
Autor: Marta Mieszczak
