Urzędnik

Urzędnik to osoba sprawująca urząd (funkcję lub mandat) w organizacji lub w urzędzie. Uczestniczy w sprawowaniu władzy własnej lub nadanej przez przełożonego, pracodawcę poprzez wybór, mianowanie, wybór lub zatrudnienie. Obejmują oni stanowiska urzędnicze, w tym kierownicze, asystentów, doradców, pomocnicze i obsługi.

Referent zatrudniony jest w: urzędach marszałkowskich urzędach wojewódzkich, starostwach powiatowych, powiatowych jednostkach organizacyjnych, urzędach gmin, gminnych jednostkach budżetowych, samorządowych zakładach budżetowych, biurach oraz ich odpowiednikach związków jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządowych zakładów budżetowych, biurach oraz ich odpowiednikach jednostek administracyjnych i jednostek samorządu terytorialnego. Praca urzędnika jest zawsze w hierarchii pomiędzy relacjami podrzędnymi i nadrzędnymi. Z tego powodu dokonuje się okresowych ocen kwalifikacyjnym, dokonywanym przez bezpośredniego przełożonego. Obejmuje ona w szczególności wywiązywanie się przez urzędnika z obowiązków wynikających z zakresu czynności na zajmowanym stanowisku pracy. Ocena jest sporządzana co najmniej raz na dwa lata.

Wynagrodzenie urzędnika to zasadnicze wynagrodzenie dla zajmowanego stanowiska i dodatku z tytułu na przykład: za wieloletnią pracę, stopnia stanowiska, dodatku zadaniowego.Urzędnik nie może świadczyć swoich usług na zasadzie korzyści, przyjmowania prezentów, uprzejmości lub innych świadczeń dla siebie, swoich krewnych czy znajomych. Urzędnik pełni funkcję reprezentacyjną dlatego obowiązuje go ustalony w kodeksie pracy ubiór.

Urzędnikiem może być osoba, która:

1. jest obywatelem polskim,
2. posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku,
3. ukończyła 18 rok życia i ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,
4. posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku,
5. posiada co najmniej wykształcenie średnie,
6. nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne,
7. cieszy się nieposzlakowaną opinią.

Pracownikiem samorządowym zatrudnionym na kierowniczym stanowisku urzędniczym może być osoba zatrudniona na podstawie wymagań wyżej wymienionych oraz dodatkowo:

• posiada łącznie co najmniej dwuletni staż pracy:
  • na stanowiskach urzędniczych w urzędzie marszałkowskim, starostwie powiatowym, urzędzie gminy, biurach związków jednostek samorządu terytorialnego oraz zakładów budżetowych utworzonych przez te związki, biurach jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego,
  • w służbie cywilnej,
  • w służbie granicznej (z wyjątkiem stanowisk obsługi),
  • w innych urzędach państwowych (z wyjątkiem stanowisk obsługi),
  • na kierowniczych stanowiskach państwowych,
• oraz posiada wykształcenie wyższe.(Ustawa o pracownikach samorządowych 2016)

TL;DR

Artykuł omawia rolę i obowiązki urzędnika, zaznaczając, że jest to osoba zatrudniona w organizacji lub urzędzie, która wykonuje swoje zadania na podstawie władzy własnej lub nadanej przez przełożonego. Urzędnik powinien pełnić swoje obowiązki sumiennie i bezstronnie, przestrzegając prawa i dbając o środki publiczne. Przysługują mu określone prawa i forma ochrony, takie jak ochrona socjalna, prawo do wynagrodzenia odpowiedniego do pełnionej funkcji, prawo do szkoleń i podnoszenia kwalifikacji. Urzędnik powinien także przestrzegać zasad równego traktowania obywateli, być obiektywnym i uczciwym w podejmowaniu decyzji oraz dbać o ochronę danych obywateli.

Obowiązki urzędnika

1. Do podstawowych obowiązków urzędnika należy dbałość o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne, z uwzględnieniem interesów państwa oraz indywidualnych interesów obywateli.
2. Do obowiązków należy w szczególności:
   • przestrzeganie prawa,
   • wykonywanie zadań urzędu sumiennie, sprawnie i bezstronnie,
   • informowanie organów, instytucji i osób fizycznych oraz udostępnianie dokumentów znajdujących się w posiadaniu urzędu, jeżeli prawo tego nie zabrania,
   • zachowania tajemnicy państwowej i służbowej w zakresie przez prawo przewidzianym,
   • zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach ze zwierzchnikami, podwładnymi, współpracownikami oraz w kontaktach z obywatelami,
   • zachowanie się z godnością w miejscu pracy i poza nim,
   • sumienne i staranne wypełnianie poleceń przełożonego,
   • pracownik samorządowy jest obowiązany złożyć oświadczenie majątkowe (Kulesza M., Sześciło D. 2013 s. 49)

Prawa urzędnika

W związku z pełnionymi funkcjami urzędnikowi przysługują określone prawa oraz forma ochrony:

• Urzędnik a w szczególności stanowisko które pełni nie może być dyskryminowane ze względu na wiek, ułomność, płeć, status małżeński, orientację seksualną, rasę, pochodzenie narodowe lub etniczne, wyznawaną religię i opinie polityczne.
• Referentom przysługuje ochrona socjalna która zawiera prawo do emerytury.
• Urzędnikowi przysługuje wynagrodzenie które jest odpowiednie do pełnionej funkcji i stopnia odpowiedzialności. Jest ono uzależnione od osiągnięć jednostki.
• Urzędnik ma prawo do szkoleń i podnoszenia swoich kwalifikacji.
• Kryterium merytoryczne jest jedyną podstawą do awansu.
• Zakończenie pełnienia stanowiska urzędnika ma nastąpić wyłącznie z powodów wskazanych w przepisach prawa (Krawiec G. 2009 s. 119-120)

Urzędnik a patent

Praca urzędnika opiera się przede wszystkim na wykonywaniu odpowiednich przepisów i procedur określonych w aktach prawnych. Jest on zobowiązany do stałego dokumentowania swoich działań z czego wynika wiele zaniedbań. Prowadzą one do niezadowolenia obywateli z świadczonych usług aby tego uniknąć urzędnik powinien:

• przestrzegać zasad równego traktowania obywateli przy rozpatrzeniu wniosków,
• nie nadużywać uprawnień względem jednostki,
• być bezstronnym, uczciwy i niezależnym, (M.Kasiński 2010, nr 1, s. 139-146)
• podczas podejmowania decyzji powinien być obiektywnym uwzględniać tylko istotne czynniki,
• musi być on konsekwentnym w ramach praktyki administracyjnej,
• być osobą uprzejmą, służąca porada w sposób wyczerpujący i dokładny,
• skierować sprawę jednostki w terminie do organów decyzyjnych,
• dbać o ochronę danych obywateli (K.Szczepańska 2016, tabela 34, s. 3)

Urzędnik — artykuły polecane

Kurator sądowy — Prawa związków zawodowych — Pracodawca — Organy administracji publicznej — Państwowa Inspekcja Pracy — Starostwo powiatowe — Inspektor ochrony danych — Urząd marszałkowski — Radca prawny

Bibliografia

• Ćwiklicki M. (red.) (2016), Współczesne koncepcje zarządzania publicznego: Wyzwania modernizacyjne sektora publicznego, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Kraków
• Kasiński M. (2010). "Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym"" nr 1, s. 139-146
• Krawiec G. (2009)".Europejskie prawo administracyjne", Wolters Kluwer Polska, Warszawa
• Kulesza M., Sześciło D. (2013)".Polityka administracyjna i zarządzanie publiczne", Wolters Kluwer Polska, Warszawa
• Szczepańska K. (2016), Zasady dobrej praktyki administracyjnej
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych Dz.U. 2008 nr 223 poz. 1458

Autor: Justyna Płonka, Natalia Kuruc

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.