Produkt krańcowy

Produkt krańcowy
Polecane artykuły
Funkcja produkcji Utarg Krzywa możliwości produkcyjnych Koszt krańcowy Izokwanta Krańcowa stopa substytucji Prawo malejących przychodów Efekt zewnętrzny Paradoks zapobiegliwości

Produkt krańcowy(PK) - (ang. marginal revenue) jest to przyrost produkcji spowodowany wzrostem zatrudnienia tego czynnika o jednostkę. Krańcowy produkt pracy to iloraz zmiany wielkości produktu całkowitego i zmiany nakładu czynnika zmiennego, np. pracy (Buczyńska T., 2007, s. 123)

Jeżeli ΔL oznacza niewielką zmianę nakładu zmiennego, a ΔQ - wynikająca z niej zmianę wielkości produkcji, to produkt krańcowy L, oznaczany MPL można zdefiniować jako

$M_{p}={\frac {\Delta Q}{\Delta L}}$

Przychód krańcowy z przyrostu nakładu czynnika na rynku konkurencyjnym jest równy wartości produktu krańcowego tego nakładu.

Produkt krańcowy można przedstawić graficznie za pomocą krzywej.

Produkt krańcowy początkowo wzrasta, a następnie po osiągnięciu punktu maksymalnego maleje. Efekt ten określany jest jako zjawisko zmiennych przychodów. Szczególna jest wymowa ekonomiczna tego faktu, bowiem od określanego punktu procesu wytwórczego dalsze zwiększanie nakładu na zmienny czynnik produkcji przynosi coraz mniejsze wielkości przyrostu produkcji.

TL;DR

Produkt krańcowy to przyrost produkcji spowodowany wzrostem zatrudnienia. Jest on wyrażany jako iloraz zmiany wielkości produkcji i zmiany nakładu czynnika zmiennego. Prawo malejącego produktu krańcowego mówi, że przy dodawaniu czynnika zmiennego do czynnika stałego, produkt krańcowy maleje. Cena rynkowa w konkurencji doskonałej jest stała, a przychód krańcowy równy jest przychodowi przeciętnemu i cenie rynkowej. Rozróżnienie między produktem średnim a krańcowym ma znaczenie przy alokacji zasobów do różnych form działalności produkcyjnej. Zasada wydajnej alokacji nakładów mówi, że należy alokować zasoby tam, gdzie produkt krańcowy jest najwyższy.

Produkt krańcowy w aspekcie formy produkcji

Produkcja tego samego dobra może być realizowana różnymi sposobami. Każdy ze sposobów produkcji jakiegoś dobra, pokazujący jakie czynniki produkcyjne są wykorzystywane i w jakich proporcjach, można przedstawić za pomocą funkcji produkcji. Analizowanie oddziaływania na rozmiary produkcji wszystkich czynników jednocześnie jest skomplikowane i wymaga umiejętności posługiwania się przestrzenią wielowymiarową.

Rys. 1. Krzywa produktu krańcowego.

Prawo malejącego produktu krańcowego

Prawo malejącego produktu krańcowego oznacza zmniejszanie się wielkości produktu krańcowego w wyniku powiększania nakładu jednego czynnika produkcji przy równocześnie niezmiennych innych czynnikach i niezmiennej technologii produkcji. Prawo to mówi więc, że nie jest możliwe ciągłe dodawanie czynników zmiennych do jednego lub kilku czynników stałych i osiąganie nieustannie coraz większej produkcyjności. Gdyby powyższa prawidłowość nie występowała w świecie ekonomicznym, wówczas nie istniałby problem gospodarowania.

Zależności między produkcją całkowitą, przeciętną i krańcową

gdy produkcyjność przeciętna wzrasta, to wzrost produkcyjności krańcowej jest większy od przeciętnej, gdy produkcyjność przeciętna zmniejsza się to produkcyjność krańcowa zmniejsza się w większym tempie, gdy produkcyjność przeciętna osiąga swoje maksimum to produkcyjność krańcowa równa jest produkcyjności przeciętnej, produkcja całkowita jest sumą kolejnych produkcji krańcowych, funkcja użyteczności krańcowej szybciej rośnie i szybciej maleje niż funkcja produkcji przeciętnej, funkcja produkcyjności krańcowej szybciej osiąga maksimum niż funkcja produkcyjności przeciętnej, funkcja produkcyjności krańcowej równa się zero w punkcie w którym funkcja całkowita osiąga swe maksimum,

Cena rynkowa a przychód krańcowy

Cena rynkowa w modelu konkurencji doskonałej jest dana i nie zmienia się wraz ze zmianą wielkości produkcji w przedsiębiorstwie. Cechą charakterystyczną konkurencji doskonałej jest również to, że przychód przeciętny (Pp) jest równy przychodowi krańcowemu (Pk), a oba te przychody równają się cenie rynkowej (P).

Praktyczne znaczenie różnicy między produktem średnim a krańcowym

Rozróżnienie między produktem średnim a krańcowym ma ogromne znaczenie dla kogoś, kto musi dokonać alokacji rzadkich zasobów przeznaczonych na dwie formy działalności produkcyjnej lub więcej takich form. Sytuacja stwarza ogromny problem dla menedżerów, którzy muszą podjąć decyzję, w jaki sposób dokonać alokacji nakładów pomiędzy kilka alternatywnych procesów wytwarzania danego produktu. Ogólną zasadą wydajnej alokacji nakładów jest przeznaczenie każdej jednostki nakładu na tę działalność produkcyjną, w której produkt krańcowy jest najwyższy. Ta zasada odnosi się do takich zasobów, których nie można doskonale podzielić, a także do przypadków, w których krańcowy produkt jakiegoś zasobu jest zawsze wyższy dla jednej formy działalności niż dla innej. Gdy zasoby są doskonale podzielne i w wypadku form działalności, w których produkt krańcowy nie zawsze jest wyższy dla jednej formy niż dla innej, należy przestrzegać następujące zasady: trzeba tak alokować zasoby, żeby produkt krańcowy był zawsze taki sam dla każdej formy działalności.

Bibliografia

• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2014), Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Buczyńska T., (2007) Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 123
• Frank R. H.,(2007) Mikroekonomia jakiej jeszcze nie było, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk
• Gajewski P., (2007),'Ekonomiczne efekty polityki regionalnej'

Autor: Aleksandra Noga