Funkcjonariusz publiczny
| Funkcjonariusz publiczny |
|---|
| Polecane artykuły |
Funkcjonariusz publiczny to osoba zatrudniana przez organizacje rządowe, która dba o poprawne działanie państwa. Polskie prawo przydziela jej szczególną ochronę, ale też szczególną odpowiedzialność karną.
Kto jest funkcjonariuszem publicznym?
Kodeks Karny wylicza osoby, którym przysługuje status funkcjonariusza publicznego. Zgodnie z art. 115 § 13. są to:
- Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
- poseł, senator, radny,
- poseł do Parlamentu Europejskiego,
- sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,
- osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,
- osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,
- osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,
- funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej,
- osoba pełniąca czynną służbę wojskową, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie,
- pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe[1]
Jest to katalog zamknięty, co oznacza, że osoby niewymienione w tym przepisie nie mogą być funkcjonariuszem publicznym.
Zawody podlegające ochronie prawnej jak funkcjonariusze publiczni
Mimo iż katalog osób, które są funkcjonariuszami publicznymi jest zamknięty, w innych ustawach można znaleźć zawody, których wykonawcy podlegają ochronie prawnej jak funkcjonariusze publiczni. Są to między innymi:
- policjant [2],
- strażak [3],
- nauczyciel [4],
- adwokat [5],
- osoba udzielająca pierwszej pomocy [6],
- lekarz [7],
- pielęgniarka i położna [8].
Funkcjonariusz publiczny a osoba pełniąca funkcje publiczne
Funkcjonariusz publiczny nie jest pojęciem tożsamym z osobą pełniącą funkcje publiczne. To drugie pojęcie jest szersze i zawiera w sobie samego funkcjonariusza publicznego, jak i członka organu samorządowego czy osobę zatrudnioną w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi (art. 115 § 19 kk.). Rożnica między tymi kategoriami polega na tym, iż w przypadku osoby pełniącej funkcje publiczne jej imię, nazwisko i wizerunek są podawane do publicznej wiadomości, a w przypadku funkcjonariusza nie musi tak być. Ponadto nie każdy funkcjonariusz składa oświadczenia majątkowe. [9]
Przestępstwa związane z pozycją funkcjonariusza publicznego
W Kodeksie Karnym, rozdz. XXIX wymienione zostały czynności zabronione zarówno w stosunku do funkcjonariusza publicznego, jak i takie, których on nie może się dopuszczać.
Przestępstwa przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu:
- naruszenie nietykalności cielesnej,
- czynna napaść,
- bezprawne wywieranie wpływu na czynności urzędowe lub zmuszanie do przedsięwzięcia lub zaniechania czynności służbowej,
- utrudnianie lub udaremnianie kontroli,
- znieważenie,
- bezprawne podanie się za funkcjonariusza publicznego,
- udzielenie korzyści majątkowej lub osobistej,
- podstępne wyłudzenie poświadczenia nieprawdy.
Natomiast przestępstwa, których dopuścić się może funkcjonariusz publiczny to:
- przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej,
- płatna protekcja,
- przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków,
- wymuszenie zeznań,
- poświadczenie nieprawdy i wystawionym dokumencie,
- ujawnienie informacji niejawnych tajnych lub ściśle tajnych[10]
Przypisy
- ↑ Ustawa Kodeks Karny (1997) Dz. U. z 2018 r. poz. 1600; art. 115 § 13
- ↑ Ustawa o Policji (1990) Dz. U. z 2017 r. poz. 2067, 2405, z 2018 r. poz. 106, 138, 416, 650, 730, 1039, 1544, 1669.; art. 66
- ↑ Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej (1991) Dz. U. z 2018 r. poz. 1313, 1592, 1669.; art. 57
- ↑ Ustawa Karta Nauczyciela (1982) Dz. U. z 2018 r. poz. 967.; art. 63
- ↑ Ustawa Prawo o Adwokaturze (1982) Dz. U. z 2018 r. poz. 1184, 1467, 1669.; art. 7
- ↑ Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym (2006) Dz. U. z 2017 r. poz. 2195, z 2018 r. poz. 650, 1115, 1544, 1629, 1669; art. 5
- ↑ Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty (1996) Dz. U. z 2018 r. poz. 617, 650, 697, 1515, 1532, 1544, 1629, 1669.; art. 44
- ↑ Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej (2011) Dz. U. z 2018 r. poz. 123, 650, 1000, 1515, 1544, 1629, 1669.; art. 11
- ↑ Walczak W. (2013) s. 75
- ↑ Krajewski R. (2012) s. 11
Bibliografia
- Krajewski R. (2012) Funkcjonariusz publiczny i osoba pełniąca funkcję publiczną jako kategorie prawa karnego istotne z perspektywy funkcjonowania administracji publicznej, "Studia z zakresu prawa, administracji i zarządzania UKW" t. 1
- Niewiadomska-Krawczyk M. (2016) Kurator sądowy jako funkcjonariusz publiczny - rozważania na tle art. 115 § 13 pkt 3 kk, "Przegląd Więziennictwa Polskiego", nr 93
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny. Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
- Walczak W. (2013), Odpowiedzialność funkcjonariusza publicznego za podejmowane decyzje zarządcze będące nadużyciem władzy, Repozytorium Centrum Otwartej Nauki
Autor: Małgorzata Augustyn
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
