Ekonomia instytucjonalna
| Ekonomia instytucjonalna |
|---|
| Polecane artykuły |
Powstała w USA myśl ekonomiczna, która za punkt odniesienia w wyjaśnianiu procesów gospodarczych przyjmuje instytucję, jako wzór wykształcony przez społeczeństwo. Instytucja wg czołowego myśliciela T. Veblena, to "utarte zwyczajowo sposoby regulowania procesów życiowych społeczeństwa w odniesieniu do środowiska materialnego, w którym społeczeństwo żyje" . Instytucje kształtują życie ludzkie i społeczne, przez zbiorowe działania, które prowokują od przemocy, przymusu, dyskryminacji i nieuczciwej konkurencji.
Główne źródła nurtu to:
- darwinizm społeczny,
- antropologia kulturowa i pragmatyzm.
W okresie międzywojennym zdobyła ona znaczące miejsce w amerykańskiej myśli politycznej.
Historia
Oficjalnie nurt instytucjonalny zainicjował Veblen. Jednakże wcześniej wagę tego podejścia doceniał już sam [[Adam Smith]. Na początku ekonomia instytucjonalna miała swoich zwolenników i przeciwników. Współistniała z innymi nurtami. W drugiej połowie lat 40 XX wieku ekonomie instytucjonalną przyłączono do nauk socjologicznych, która nie była wówczas szanowana przez ekonomistów. Dopiero w latach 70 XX wieku pojawiła się inicjatywa, aby przywrócić ją z powrotem. Wówczas pojawiła się zmieniona nowa ekonomia instytucjonalna NEI.
Nowa ekonomia instytucjonalna NEI
Ze względu na globalny kryzys gospodarczy stworzono nowe nurty ekonomiczne mające na celu poprawę sytuacji finansowej państwa. Powstała wówczas również ekonomia instytucjonalna. W Polsce istniało duże zainteresowanie tym nurtem ekonomii ponieważ najlepiej pasował do ówczesnej sytuacji państwa. Dążyła ona do zapewnienia stabilności ekonomicznej.
"Gdy główny nurt ekonomii identyfikuje równowagę jako punkt, instytucjonaliści utożsamiają ją z systemem instytucji, który:
- równoważy różne potrzeby członków społeczeństwa,
- nakazuje im przestrzeganie zasad zachowania, które są w interesie społeczeństwa, pozwalając im na wybór strategii gry,
- gwarantuje ciągłość zasad i mechanizmów,
- dostarcza większego stopnia przewidywalności zachowań innych członków społeczeństwa"[1].
Racjonalność ekonomii instytucjonalnej
"W procesie ewolucji instytucji można widzieć mechanizm rozwiązania problemów wynikających z ustrojowej ograniczoności możliwości ludzkiego rozumu, z tego, iż ludzki umysł może objąć tylko wąski krąg złożonej rzeczywistości społecznej. Model racjonalności instrumentalnej dominujący w ekonomii neoklasycznej jest modelem normatywnym, natomiast koncepcje racjonalności ograniczonej i adaptacyjnej rozwiane w ekonomii behawioralnej i instytucjonalnej są próbami opisu tego, jak człowiek rzeczywiście zachowuje i podejmuje decyzje ekonomiczne"[2].
Ochrona konkurencji
"Ekonomia instytucjonalna może mieć korzystny wpływ na ochronę konkurencji w zależności od związków między NEI, a konkretnymi tematami dotyczącymi ochrony konkurencji. Postrzeganie tych wzajemnych powiązań prowadzi do spostrzeżenia, że ochrona konkurencji zakorzeniona jest w pewnym porządku instytucjonalnym i jest jego częścią"[3].
Bibliografia
- Colander D.C., Landreth H. (2005). Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 374
- Chotkowski J. (2010). Instytucje rynkowe i koszty transakcyjne - kluczowe pojęcia nowej ekonomii instytucjonalnej, "Rocznik nauk rolniczych", s. 100-109
- Godłów-Legiędź J. (2014). Racjonalność w ekonomii behawioralnej i instytucjonalnej [w:] Nowa ekonomia instytucjonalna wobec współczesnych problemów gospodarczych, red. S. Rudolf, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce, s. 31-47
- Goryna M. (2007). Przedsiębiorstwo w nowej ekonomii instytucjonalnej, "Studia nad transformacją i internacjonalizacją gospodarki polskiej", s. 160-166
- Klimczak M. (2014). Ekonomia instytucjonalna wobec ochrony konkurencji [w:] Nowa ekonomia instytucjonalna wobec współczesnych problemów gospodarczych, red. S. Rudolf, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce, s. 203-215.
- Solarz J.K. (2014). Wygląd nowej ekonomii instytucjonalnej w stabilności systemów finansowych [w:] Nowa ekonomia instytucjonalna wobec współczesnych problemów gospodarczych, red. S. Rudolf, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce, s. 81-93
- Stankiewicz W. (2005). Ekonomia instytucjonalna zarys wykładu, Wydawnictwo Prywatnej Wyższej Szkoły Businessu i Administracji, Warszawa, s.8
- Stankiewicz W. (2000). Historia myśli ekonomicznej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 292
- Wilkin J. (2011). Institutional equilibrium. What is about and what is the role in the economy?, „Ekonomia”, nr 3, s. 32
- Woźniak-Jęchorek B. (2013). Struktura rynku pracy w świetle ekonomii instytucjonalnej, "Gospodarka narodowa", nr 9, s. 5-27
Autor: Manuela Kułak
- ↑ J. Wilkin, Institutional equilibrium. What is about and what is the role in the economy?, „Ekonomia”, 2011, nr 3, s. 32
- ↑ J. Godłów-Legiędź, Racjonalność w ekonomii behawioralnej i instytucjonalnej [w:] Nowa ekonomia instytucjonalna wobec współczesnych problemów gospodarczych, red. S. Rudolf, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce 2014, s. 31-47
- ↑ M. Klimczak, Ekonomia instytucjonalna wobec ochrony konkurencji [w:] Nowa ekonomia instytucjonalna wobec współczesnych problemów gospodarczych, red. S. Rudolf, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce 2014, s. 203-215.
