System finansowy gospodarki
| System finansowy gospodarki |
|---|
| Polecane artykuły |
System finansowy to niezwykle skomplikowany mechanizm i co za tym idzie, jego zdefiniowanie nie jest zadaniem łatwym. Według Z. Polańskiego system finansowy to mechanizm, dzięki któremu świadczone są usługi, pozwalające na krążenie siły nabywczej w gospodarce. Zdecydowanie bardziej rozbudowaną i skomplikowaną definicję podaje A. Matysek. Według niej "system finansowy jest układem wzajemnie powiązanych instytucji finansowych, rynków finansowych oraz elementów infrastruktury systemu finansowego; poprzez ten układ podmioty sfery realnej (przede wszystkim gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i rząd) mogą pozyskiwać fundusze, inwestować oszczędności oraz zaspokajać pozostałe potrzeby związane z finansową sferą funkcjonowania." (A. Matysek-Jędrych, 2007, s. 41) S. Owsiak zdefiniował system finansowy jako zespół logicznie ze sobą powiązanych form organizacyjnych, aktów prawnych, instytucji finansowych i innych elementów umożliwiających podmiotom nawiązanie stosunków finansowych w sektorze realnym i sektorze finansowym. System ten tworzy fundamenty działalności dla podmiotów posługujących się pieniądzem umożliwiając zawieranie transakcji gospodarczych, w których pieniądz pełni różne funkcje.
System finansowy w systemie społecznym
System finansowy to jeden z elementów szeroko rozumianego systemu społecznego. Ujmując rzecz bardziej szczegółowo, system finansowy to element sfery finansowej, która zaś jest częścią systemu ekonomicznego. Dopiero system ekonomiczny, wraz z systemem prawnym, politycznym i innymi systemami, tworzy system społeczny.
Struktura systemu finansowego
System finansowy może zostać podzielony na rynkowy oraz publiczny system finansowy. Rozróżnienie wynika z faktu, iż usługi finansowe mogą być dostarczane podmiotom sfery realnej właśnie za pomocą mechanizmów rynkowych lub publicznych. Na pełnowartościowy rynkowy system finansowy składają się:
- instrumenty finansowe (akcje, obligacje, bony skarbowe, opcje, kontrakty terminowe etc...)
- rynki finansowe
- instytucje finansowe (kantory, domy maklerskie, banki, fundusze emerytalne, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, towarzystwa ubezpieczeniowe, firmy świadczące usługi finansowe jak na przykład faktoring etc.)
- zasady działania oraz regulacje
Publiczny system finansowy tworzą zaś:
- instytucje budżetowe (centralne, lokalne, celowe)
- instrumenty fiskalne (podatki, opłaty, cła, składki społeczne, dotacje, poręczenia skarbowe, gwarancje skarbowe, górne limity wydatków)
- publiczne instrumenty finansowe
- instytucje fiskalne
Funkcje systemu finansowego
Funkcje systemu finansowego wg Bodiego i Mertona:
- określenie metod transferu zasobów gospodarczych w czasie przez granice państw oraz między różnymi działami i branżami gospodarki,
- określenie metod zarządzania ryzykiem,
- określenie metod rozliczania i regulowania płatności w celu ułatwienia wymiany towarów, usług i składników majątku,
- określenie mechanizmu gromadzenia wspólnych zasobów przy tworzeniu dużej, niepodzielnej firmy oraz podziału praw własności w dużych firmach o dużej liczbie właścicieli,
- zapewnienie informacji cenowych pomagających skoordynować zdecentralizowane procesy podejmowania decyzji w różnych sektorach gospodarki,
- określenie metod postępowania dotyczącego systemu bodźców, w przypadku gdy jedna strona transakcji finansowej ma informacje, których druga strona nie ma lub gdy jedna strona jest agentem, który podejmuje decyzje za drugą stronę.
Funkcje systemu finansowego w gospodarce rynkowej wg Owsiaka:
- płatnicza - system finansowy powinien zapewnić sprawne działanie mechanizmu rozliczeń w transakcjach gospodarczych, zwłaszcza przy zakupie dóbr i usług,
- płynność - system finansowy umożliwia ułatwia zamianę papierów wartościowych i innych aktywów finansowych na pieniądz gotówkowy,
- oszczędność - promowanie warunków atrakcyjnego lokowania nadwyżek pieniądza przy umiarkowanym ryzyku,
- akumulacja bogactwa - "przechowanie" siły nabywczej danego podmiotu,
- kredytowa - zapewnienie nieprzerwanego dopływu kredytu dla przedsiębiorstw, gospodarstw domowych i rządu, w celu finansowania inwestycji i konsumpcji,
- minimalizacja ryzyka - w system finansowy powinny być wbudowane mechanizmy i instrumenty minimalizacji ryzyka,
- polityka gospodarcza - system finansowy stwarza możliwość prowadzenia przez rząd polityki mającej na celu wzrost gospodarczy, niskie bezrobocie, walkę z inflacją i zachowanie stabilnej pozycji płatniczej względem zagranicy,
Funkcje systemu finansowego wg Polańskiego:
- monetarna - dostarczenie podmiotom niefinansowym pieniądza i umożliwienie jego obiegu związanego z płatnościami,
- kapitałowo-redystrybucyjna - przepływ wolnych środków pieniężnych od podmiotów dysponujących nimi do podmiotów chcących z nich skorzystać, dzięki czemu możliwe jest finansowanie wzrostu gospodarczego, powstawanie i dystrybucja środków w celu finansowania dóbr publicznych, usług społecznych i świadczeń społecznych,
- kontrolna - umożliwianie kontroli nad strumieniami pieniężnymi, w szczególności nad środkami zainwestowanymi, wypożyczonymi i redystrybuowanymi w przeszłości.
Bibliografia
- Błach J., Innowacje finansowe i ich znaczeni we współczesnym systemie finansowym – identyfikacja i systematyzacja problemu, (2011), E-finanse, s. 14-24.
- Flejterski S., (2010), Metodologia finansów, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 81-84.
- Górski M., (2013), Rynkowy system finansowy, Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 13-14.
- Kołodko G.W., (2011), Ekonomia kryzysu, Warszawa, Wolters Kluwer, s. 24-26.
- Matysek-Jędrych A., System finansowy - definicje i funkcje w Bank i Kredyt, październik 2007, s. 41.
- System finansowy w Polsce, pod red. B. Pietrzaka, Z. Polańskiego, B. Woźniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 17-57.
Autor: Grzegorz Spólnik, Natalia Głogowska
