Radca prawny

Z Encyklopedia Zarządzania
Radca prawny
Polecane artykuły

Radca prawny – w Polsce wolny zawód zaufania publicznego zajmujący się świadczeniem pomocy prawnej, w szczególności polegającej na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy.

TL;DR

Artykuł opisuje zawód radcy prawnego w Polsce. Radcy prawni udzielają porad i konsultacji prawnych, piszą opinie i projekty aktów prawnych oraz występują przed sądami i urzędami. Zawód ten łączy cechy zawodu wolnego i zaufania publicznego. Historia zawodu sięga 1961 roku, a kluczową datą było uchwalenie ustawy w 1982 roku. Wykonywanie zawodu wymaga odpowiednich kwalifikacji, w tym ukończenia studiów prawniczych, aplikacji radcowskiej i zdania egzaminu radcowskiego. Radcy prawni mają obowiązek postępowania zgodnie z etyką zawodu, w tym zachowania tajemnicy zawodowej. Podczas rozpraw sądowych radcy prawni noszą togę.

Radca Prawny

Osoba na której spoczywa obowiązek przygotowania projektów aktów prawnych, reprezentowanie klientów w roli pełnomocnika przed sądami czy urzędnikami, świadczenie pomoc prawnej m.in. udzielanie porad[1] [2]. Wszystkie świadczone usługi muszą być wykonywane zgodnie z ustawą z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych. Zawód radcy prawnego funkcjonujący w oparciu o wyżej wymienioną ustawę łączy ze sobą dwa pojęcia zawód wolny oraz zawód zaufania publicznego. Zawód wolny to rodzaj zawodu, który osoba prowadzi najczęściej w oparciu o samo zatrudnienie ewentualnie świadczy usługi na mocy umowy zlecenia bądź umowy o dzieło, istotną cechą jest ponoszenie szczególnej odpowiedzialności za usługi prowadzone w interesie klienta czy też zapewnienie tajemnicy zawodowej[3].

Tajemnica zawodowa pełni funkcję szczególnego standardu poufności ta kwestia jest poruszona nie tylko w ustawie o radcach prawnych, ale także odwołuje się do ustawy o ochronie danych osobowych[4]. Zawód zaufania publicznego dotyczy zawodów, którym ustawa zezwala na zrzeszanie się w samorządy zawodowe, do tej grupy zaliczono zajęcia o szczególnym znaczeniu z perspektywy zadań publicznych oraz dbałość o realizację interesu publicznego[5]. Osoba decydująca się na zawód radcy prawnego musi być świadoma, że od tej chwili będzie podlegała przepisom prawa co wiąże się z ponoszeniem odpowiedzialności karnej, cywilnej, porządkowej, dyscyplinarnej [6].

Historia

Analizując dane historyczne, kluczową datą, która nawiązuje do początku zawodu radcy prawnego jest 13.12.1961, wtedy Rada Ministrów uchwaliła uchwałę o obsłudze prawej przedsiębiorstw państwowych oraz banków państwowych. Ustawa nałożyła obowiązek korzystania wyłącznie z usług radcy prawnego zatrudnionych przez dane podmioty[7]. Zawód radcy prawnego jak i zasady organizacji obsługi prawnej zostały zdefiniowane 06.07.1982r[8]. Kolejnym ważnym etapem w kształtowaniu się zawodu radcy prawnego było uchwalenie ustawy z dnia 23.12.1988r. o działalności gospodarczej, która określa świadczenie pomocy prawnej m.in. przez radców prawnych jako działalność gospodarczą[9]. W 1989r. samorządy radców prawnych uzyskały kompetencje do dokonywania wpisów oraz prowadzenia zarówno aplikacji jak i list radców prawnych [10]. Radcy prawni od lipca 2015 mają możliwość reprezentowania swoich klientów jako obrońcy w procesie karnym[11].

Kwalifikacje zawodowe

Wykonywanie zawodu radcy prawnego wiąże się z posiadaniem pewnych kwalifikacji. Osoba ubiegająca się o tytuł radcy prawnego musi spełniać kilka warunków powinna mieć:

  • ukończone studia magisterskie na kierunku prawniczym, które trwają 6 lat
  • ukończyła aplikację radcowską, która trwa 3 lata
  • pozytywnie napisany egzamin radcowski, składa się on z pięciu części, pierwsza z nich to test zawierający 100 pytań jednokrotnego wyboru, kolejne części dotyczą zadań z zakresu dziedzin prawa, w przypadku niepowodzenia istnieje możliwość przystąpienia do egzaminu poprawkowego
  • kandydat jest wpisany na listę radców prawnych
  • ma nieograniczoną zdolność do czynności prawnych
  • korzysta z pełni praw publicznych[12].

Etyka w zawodzie

Zważywszy iż zawód radcy prawnego jest rodzajem zawodu zaufania publicznego dlatego też na osobie pełniącej ta funkcję spoczywa obowiązek postępowania zgodnie z pewnymi wymogami prawnymi jak i etycznymi. Aktem prawny regulujący kwestie etyczne tego zawodu jest Kodeks Etyki Radcy Prawnego. Zgodnie z kodeksem na radcy prawnym ciąży obowiązek wykonywania swej pracy w sposób sumienny, rzetelny, zgodnie z prawem oraz dobrymi obyczajami[13]. Podstawową zasadą jest dochowanie tajemnicy zawodowej, tak więc wszystkie informacje jakie nabył radca prawny podczas wykonywania swoich obowiązków nie mogą być rozpowszechniane nawet po zakończeniu kariery zawodowej[14]. Jego obowiązku jest zabezpieczenie wszelkich dokumentów zarówno w formie papierowej jak i elektronicznej tak aby nie uległy one w jakimkolwiek stopniu zniszczeniu, zniekształceniu [15]. ponadto w kodeksie są poruszane kwestie wynagrodzenia radcy prawnego, sposób w jaki powinien traktować klientów i powierzone przez nich sprawy, są również artykuły, które w jasny sposób określają czego radca prawny nie może robić.

Strój urzędowy

Strój urzędowy radcy prawnego reguluje rozporządzenie z dnia 27.11.2000r. Podczas rozprawy sądowej radca prawny jest zobowiązany do noszenia togi. Toga powinna być wykonana z wełnianego lub wełnopodobnego czarnego materiału o określonych rozporządzeniu wymiarach, ponadto suknia ma płasko wyłożony kołnierz, zapinany pod szyją. Charakterystycznym elementem jest ciemnoniebieski żabot wykonany z jedwabiu, żabot jest wszyty przy kołnierzu togi. Z ciemnoniebieskiego aksamitu są również wykonane wypustki na mankietach i kołnierzu[16].

Przypisy

  1. ↑ Ustawa z dnia 23.1.1988r. o działalności gospodarczej Dz.u.1988 nr41 poz.324 art. 24. pkt2
  2. ↑ J. Helios, W. Jedlecka (2015) "Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa dla ekonomistów”, str. 145
  3. ↑ dr A. Krasnowolski, Kancelaria Senatu Biuro Analiz i Dokumentacji, (2013) str. 13
  4. ↑ B. Sołtys, i in.(2018) str. 14
  5. ↑ dr A. Krasnowolski, Kancelaria Senatu Biuro Analiz i Dokumentacji (2013) str. 3
  6. ↑ K. Łuniewska (2018)
  7. ↑ Uchwała Nr 533 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 1961r. w sprawie obsługi prawnej przedsiębiorstw, zjednoczeń oraz banków państwowych, § 1,2
  8. ↑ Ustawa z dnia 6. 07.1982 o radcach prawnych Dz.U. 1982 Nr 19 poz.145 art. 1
  9. ↑ Ustawa z dnia 23.1.1988r. o działalności gospodarczej Dz.u.1988 nr41 poz.324art. 24.pkt 1
  10. ↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 13.05.2016r.art. 15,16,17
  11. ↑ Ustawa z dnia 06.12.1997r. Kodeks Postępowania Karnego Dz. U. 1997 Nr 89 poz.555, art. 82
  12. ↑ Ustawa o radcach prawnych z dnia 6.07.1982 Dz.U.1982 Nr 19 poz. 145art. 23,24
  13. ↑ Uchwała Nr3/2018 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22.11.2014r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego Kodeks Etyki Radcy Prawnego, Załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych, Kodeks Etyki Radcy Prawnego art. 6
  14. ↑ A. Berezy (red) (2015) "Zawód radcy prawnego historia zawodu i zasady jego wykonywania”, s. 322
  15. ↑ Uchwała Nr3/2018 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22.11.2014r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego Kodeks Etyki Radcy Prawnego, Załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych, Kodeks Etyki Radcy Prawnego art. 23
  16. ↑ A. Berezy (red) (2015) "Zawód radcy prawnego historia zawodu i zasady jego wykonywania” s. 322

Bibliografia

  • A. Berezy (red) (2015) "Zawód radcy prawnego historia zawodu i zasady jego wykonywania”
  • B. Sołtys, (red) (2018) Zeszyty naukowe nr 3(16)/2018, kwartalnik naukowy, str 14
  • dr A. Krasnowolski, Kancelaria Senatu Biuro Analiz i Dokumentacji, (2013) Zawody zaufania publicznego, zawody regulowane oraz wolne zawody. Geneza, Funkcjonowanie i aktualne problemy Opracowania tematyczne str. 13
  • J. Helios, W. Jedlecka (2015) "Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa dla ekonomistów”
  • K. Łuniewska (2018) Odpowiedzialność dyscyplinarna radców prawnych i aplikantów radcowskich w obliczu zasad rzetelnego procesu Białostockie studia prawnicze 2017 vol.22 nr 1
  • Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 13.05.2016r
  • Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27. 11.2000r. w sprawie określenia stroju urzędowego adwokatów biorących udział w rozprawach sądowych Dz.U.2000 nr112 poz.1183
  • Uchwała Nr 533 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 1961r. w sprawie obsługi prawnej przedsiębiorstw, zjednoczeń oraz banków państwowych
  • Uchwała Nr3/2018 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22.11.2014r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego Kodeks Etyki Radcy Prawnego, Załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych, Kodeks Etyki Radcy Prawnego
  • Ustawa z dnia 06. 07.1982 o radcach prawnych Dz.U.1982 Nr19 poz.145
  • Ustawa z dnia 06.12.1997r. Kodeks Postępowania Karnego Dz.U.1997 nr89 poz.555
  • Ustawa z dnia 23.1.1988r. o działalności gospodarczej Dz.u.1988 nr41 poz.324


Autor: Aneta Mikuła


Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Radca_prawny&oldid=141044”