Dni wolne
| Dni wolne |
|---|
| Polecane artykuły |
Dni wolne są to określone kalendarzowo, ustawowo lub wynikające z harmonogramu pracy dni wolne od świadczenia pracy przez pracowników. Są to dni, które mogą zostać przeznaczone na załatwienie spraw prywatnych lub odpoczynek.
Polskie prawo pracy jasno opisuje konkretne rodzaje dni wolnych od świadczenia pracy:
- niedziela,
- święto,
- dzień wolny w zamian za pracę w niedzielę (pracownik ma prawo do dnia wolnego w przypadku gdy w ustalonym grafiku lub doraźnie w wyjątkowej sytuacji pracuje w niedzielę),
- dzień wolny za święto (pracownik ma prawo do dnia wolnego w przypadku gdy w ustalonym grafiku lub doraźnie w wyjątkowej sytuacji pracuje w ustawowe święto),
- dzień wolny z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy,
- dzień wolny od pracy wynikający z konieczności skrócenia wymiaru czasu pracy pracownika (pracownikowi przysługuje dzień wolny np. w przypadku pracy w nadgodzinach).
Kodeks pracy pozwala jednak w wyjątkowych przypadkach na odstępstwa w postaci pracy w niedziele i święta. Praca w te dni dozwolona jest jedynie:
- w placówkach ochrony zdrowia ludzkiego, mienia lub środowiska oraz usunięcia awarii, a także w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej,
- przy pracy zmianowej,
- w rolnictwie oraz hodowli,
- w ruchu ciągłym,
- w transporcie i komunikacji,
- przy niezbędnych remontach,
- przy pilnowaniu mienia oraz ochronie osób,
- podczas wykonywania prac niezbędnych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, a szczególnie w placówkach takich jak: gastronomia, zakłady hotelarskie czy jednostkach gospodarki komunalnej itd.,
- w przypadku pracowników zatrudnionych w tylko i wyłącznie w dni weekendowy (piątek, sobota, niedziela).
Pracodawca ma prawo ustawić dodatkowe dni wolne od pracy, jeżeli pracownik zgodnie z zachowaniem norm czasu pracy odpracuje wolne w inny dzień.
Pozostałe dni w które pracownik nie świadczy pracy jak urlopy, zwolnienia lekarskie, nieobecności zawinione przez pracownika oraz inne usprawiedliwione niestawiennictwa w pracy są dniami wolnymi od pracy tylko dla konkretnej osoby.
Dni ustawowo wolne od pracy
W Polsce dni ustawowo wolne od pracy uregulowane zostały w ustawie z dnia 18 stycznia 1951 roku. Zgodnie z tą ustawą dniami wolnymi od pracy są następujące dni:
- 1 stycznia - Nowy Rok
- 6 stycznia - Święto Trzech Króli
- Pierwszy dzień Wielkiej Nocy (święto ruchome - zawsze wypada w niedziele)
- Drugi dzień Wielkiej Nocy - Poniedziałek Wielkanocny (święto ruchome - zawsze wypada w poniedziałek)
- 1 maja - Święto Państwowe (ustawa nie nazywa tego dnia "Świętem Pracy")
- 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja
- Pierwszy dzień Zielonych Świątek (święto ruchome - zawsze wypada w niedzielę)
- Dzień Bożego Ciała (święto ruchome - zawsze wypada w czwartek)
- 15 sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny
- 1 listopada - Wszystkich Świętych
- 11 listopada - Narodowe Święto Niepodległości
- 25 grudnia - pierwszy dzień Bożego Narodzenia
- 26 grudnia - drugi dzień Bożego Narodzenia
oraz wszystkie niedziele.
Dni wolne od pracy w tygodniu
W Polsce do 1972 roku na mocy ustawy z 1951 roku obowiązywał 6-dniowy tydzień pracy. Sobota była obowiązkowym dniem roboczym, natomiast niedziela wolna od świadczenia pracy. Podczas zmian w latach 1972-1974 i 1981, wprowadzono wolne soboty dla pracowników, które mogły być rozdysponowywane przez pracodawców kilka razy w miesiącu.
Zgodnie z obowiązującym w Polsce Kodeksem Pracy od 2001 roku obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy (5-dniowy). Zgodnie z ustawą pracodawca musi wyznaczyć dzień wolny od pracy dla pracowników. W większości przypadków dzień ten przypada na sobotę.
Dodatkowe dni wolne od pracy
Polskie prawo pozwala pracodawcy na ustalenie dodatkowych dni wolnych od świadczenia pracy dla swoich pracowników w dowolnym wymiarze czasu, chyba że obowiązują go sztywny normy czasu pracy (np. w urzędach). Taki dodatkowy dzień wolny od pracy może zostać przydzielony pracownikowi wiąże się z koniecznością odpracowania go w inny dzień (zasada zachowania norm czasu pracy). Przy takim przywileju ważne jest aby pracodawca pamiętał o zasadzie równego traktowania w zatrudnieniu wszystkich pracowników.
Zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy, jeżeli dzień ustawowo wolny przypada na dzień wolny od pracy (i nie jest to niedziela) to pracownik nabywa prawo odebrania dnia wolnego w uzgodnionym z pracodawcą terminie. Dzień ten może być wspólnym dniem wolnym dla wszystkich pracowników, ważne aby przypadał w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Bibliografia
- Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o dniach wolnych od pracy (2015), Dz. U. 2015 poz. 90
- Ustawa o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (2010), Dz. U. 2010 nr 224 poz, 1459
- Ustawa Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Kodeks wyborczy (2019), Dz. U. 2019 poz. 684
Autor: Anna Mrajca
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
