Analytic Hierarchy Process

Analytic Hierarchy Process
Polecane artykuły
Analiza morfologiczna Drzewo decyzyjne Cykl organizacyjny Drzewo celów Analiza czynnikowa Heurystyka Model ekonometryczny Modele podejmowania decyzji Planowanie przestrzenne zakładu

Analytic Hierarchy Process jest to metoda, która polega na wielokryterialnych analizach decyzyjnych, w celu rozwiązania złożonych i skomplikowanych problemów decyzyjnych, w których uwzględniane są aspekty zarówno ilościowe, jak i ilościowe. Metoda ta oparta jest na pewnych koncepcjach z zakresu matematyki oraz psychologii. Po raz pierwszy została przedstawiona w 1977 roku w "Journal of Mathematical Psychology”, natomiast w 1980 roku, autor tej metody, Thomas L. Saaty, zaproponował, aby została ona wykorzystana w wielu sektorach, aby ułatwić optymalny wybór, w przypadku gdy decydent posiada większą liczbę kryteriów oceny różnych wariantów decyzyjnych. (H. Bieniok 2014, s. 176)

Fazy metody AHP

Za pomocą metody AHP, analiza problemu decyzyjnego odbywa się w dwóch fazach:

1. Opracowanie struktury hierarchicznej problemu,
2. Wygenerowanie ocen w ramach struktury.

Faza pierwsza polega na zidentyfikowaniu wszystkich istotnych elementów problemu i przedstawieniu ich według hierarchii, wychodząc od ogólnego, znajdującego się na najwyższym poziomie, a następnie dokonując jego uszczegółowienia, znajdujących się na niższych poziomach hierarchii. Struktura ta najczęściej jest przedstawiana w formie powszechnie stosowanego drzewa. Dzięki takiemu zastosowaniu powstają trzy podstawowe składowe analizowanego problemu, takie jak:

• cel główny, czyli stan, który chcemy osiągnąć,
• cele pomocnicze, czyli te wyróżnione w problemie, ale również przyczyniające się do osiągnięcia celu głównego,
• charakterystyki, inaczej kryteria, którymi należy posługiwać się przy podejmowaniu decyzji.

W fazie drugiej oceniający dokonuje serii porównań parami wszystkich elementów, znajdujących się na tym samym poziomie hierarchicznym, związanych z elementem usytuowanym poziom wyżej. Następnie, oceny są normalizowane i weryfikowane w celu zbadania ich spójności. Oceny formułuje się zgodnie według dziesięciostopniowej skali wprowadzonej przez Saaty’ego.

Analytic Hierarchy Process (AHP) składa się z 4 etapów (Król S., Tułecki A. (2007) s. 171)

1. Budowa modelu hierarchicznego,
2. Ocena kryteriów przez porównania parami,
3. Określenie wzajemnych preferencji w odniesieniu do kryteriów i wariantów decyzyjnych,
4. Analiza wybranych wyników.

Ograniczenia metody AHP

Głównymi ograniczeniami metody AHP są:

1. Ograniczenia porównywalności elementów na tym samym poziomie,
2. Założenia pełnej porównywalności elementów w modelu,
3. Utrudnienia w uwzględnieniu zależności pomiędzy cząstkowymi funkcjami celu,
4. Zalecenie współpracy z zewnętrznym analitykiem-konsultantem,
5. Potrzeba przeszkolenia osób posługujących się metodą AHP. (Downarowicz O. 2000, s. 1)

Bibliografia

• Bieniok H. (red.) (2014). Współczesne kierunki rozwoju nauk o zarządzaniu w kontekście dokonań naukowych Profesora Adama Stabryły, Mfiles.pl, Kraków, s. 176
• Cabała P. (red.) (2018). Zarządzanie portfelem projektów w organizacji: Koncepcje i kierunki badań, Mfiles.pl, Kraków, s. 102
• Downarowicz O. (red.) (2000). Zastosowanie metody AHP do oceny i sterowania poziomem bezpieczeństwa złożonego obiektu technicznego, Politechnika Gdańska, s. 1
• Król S., Tułecki A. (2007). Modele decyzyjne z wykorzystaniem metody Analytic Hierarchy Process (AHP) w obszarze transportu, "Problemy Eksploatacji ", nr 2, s. 171
• Stabryła A. (red.) (2015). Praktyka projektowania systemów organizacyjnych przedsiębiorstwa, Mfiles.pl, seria wydawnicza: Encyklopedia Zarządzania, Kraków, s. 193
• Stępniewski J. (red.) (2008). Strategia, finanse i koszty szpitala, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 63

Autor: Justyna Piotrowska