Wartość dodana (Ekonomia)

Wartość dodana (Ekonomia)
Polecane artykuły
Wartość dodana (Rachunkowość) Rynek konkurencyjny Cykl konwersji gotówki Marża Zasady kalkulacji cen Firma produkcyjna Perspektywa procesów wewnętrznych Koszty wytwarzania Wartości niematerialne i prawne

Ten artykuł dotyczy pojęcia ekonomicznego. Zobacz też: inne znaczenia.

Wartość dodana - jest to przyrost wartości dóbr w wyniku procesu produkcji (E. Kubiak, H. Nakonieczna - Kisiel 1999, s. 43) lub można ją też rozumieć jako różnicę pomiędzy utargiem przedsiębiorstwa a kosztami zakupów materiałów i usług od innych firm, zatem jest to różnica pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztem pozyskania koniecznych nakładów; różnica pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztem nabycia dóbr i usług od innych firm (R. Barro 1997 s. 59).

Wartość dodana stanowi różnicę pomiędzy wartością rynkową produktu lub usługi a kosztami wytworzenia (W. Smid 2012, s. 576).

Sposób obliczania

Aby obliczyć wartość dodaną należy od wartości dóbr wyprodukowanych w danym przedsiębiorstwie całości kosztów rzeczowych nakładów czynników wytwórczych zużytych do produkcji tych dóbr; od wartości dóbr finalnych należy odjąć wartość dóbr pośrednich używanych do produkcji, Przez dobra pośrednie rozumiemy tutaj dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w przedsiębiorstwie w którym są używane Dobra finalne to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika (D. Begg, S. Fischer R. Dornbusch 2014, s. 24).

Wartość dodana składa się z:

• płac,
• procentów,
• rent,
• zysków dodanych do produkcji przez firmę (W. Smid 2012, s. 576).

Przykład

Do wyprodukowania danego dobra lub usługi (np. posiłek) niezbędny jest kapitał (np. w formie narzędzi takich jak patelnie i garnki) oraz praca (np. kucharza), a także dobra pośrednie, w tym wypadku surowce żywnościowe. Produkcją jest tu proces przekształcania surowców żywnościowych w dobro finalne jakim jest posiłek. Ma on większą wartość niż same surowce, z których kucharz go przygotował, w związku z tym wynikiem tego procesu nie jest sam posiłek, ale wartość dodana do surowców żywnościowych. Jeżeli kucharka za pomocą swoich narzędzi przekształci produkty spożywcze o wartości 50 zł w posiłki, których całkowita wartość wynosi 130 zł, wówczas powstały w tym procesie produkt można określić jako wartość dodaną w wysokości 80 zł (R. H. Frank 2007, s. 318).

Wartość dodana w makroekonomii

Sumę wartości dodanej wykorzystuje się w obliczaniu PKB. Przedsiębiorstwo tworzy wartość dodaną poprzez przetwarzanie surowców i dóbr pośrednich w dobra finalne, które jest w stanie sprzedać na rynku. Wartość dodana, która powstaje w tym przypadku to różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży przedsiębiorstwa, a kosztami surowców, dóbr pośrednich oraz dóbr importowanych zza granicy. Jeżeli dane przedsiębiorstwo wytwarza dobra pośrednie, to jej przychody są kosztami dla klientów tej firmy, którzy są także producentami. Wartość dodaną, o której mowa, nie liczy się podwójnie, dlatego odejmuje się ją ze sprzedaży dóbr i usług przez tych klientów podczas obliczania ich własnej wartości dodanej. W przypadku jeżeli to konsument jest ostatecznym nabywcom i kupuje ostateczne (finalne) dobro lub usługę na rynku, cena za to dobro obejmuje całą wartość dodaną wytworzoną na wszystkich etapach procesu produkcyjnego (M. Burda, Ch. Wyplosz 2013, s. 57).

Bibliografia

• Barro R. (1997), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2014), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
• Burda M., Wyplosz Ch. (2013), Makroekonomia. Podręcznik europejski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
• Frank H. R. (2007), Mikroekonomia jakiej jeszcze nie było, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne GWP, Gdańsk,
• Głowacki J. (2010), Mierzenie społecznej wartości dodanej, Ekonomia Społeczna, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, nr 1,
• Kubiak E., Nakonieczna - Kisiel H. (1999), Ekonomia Makroekonomiczne podstawy polityki gospodarczej, Wydawnictwo Samorządowe FRDL, Warszawa,
• Smid W. (2012), Boss Leksykon, Dr Lex, Kraków,
• Smutek-Brandys B.(2000), Mierniki kreowania dodatkowej wartości, Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie, zeszyt nr 553.

Autor: Anna Solarz, Jolanta Mykitiuk