Konsumpcja zrównoważona: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
(LinkTitles.) |
||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
Konsumpcja = spożycie – zużywanie dóbr materialnych i usług w celu bezpośredniego zaspokojenia potrzeb ludzkich. [PWN, 1995] | [[Konsumpcja]] = spożycie – zużywanie dóbr materialnych i usług w celu bezpośredniego zaspokojenia potrzeb ludzkich. [PWN, 1995] | ||
* Konsumpcja zrównoważona to optymalne, świadome i odpowiedzialne korzystanie z dostępnych zasobów naturalnych, dóbr i usług na poziomie jednostek, gospodarstw domowych, wspólnot i społeczności lokalnych, środowisk biznesowych, samorządów terytorialnych, rządów krajowych i struktur międzynarodowych, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Konsumpcja zrównoważona ma na celu zaspokojenie potrzeb i podniesienie jakości życia dla wszystkich w wymiarze lokalnym i globalnym, przy jednoczesnym przestrzeganiu praw człowieka i praw pracowniczych, uwzględnianiu możliwości zaspokojenia potrzeb innych ludzi, w tym przyszłych pokoleń, oraz z zachowaniu i odtworzeniu dla nich kapitału przyrodniczego. Postawa zrównoważonej konsumpcji uwzględnia ograniczenie marnotrawstwa, produkcji odpadów i zanieczyszczeń oraz wybór towarów i usług, które w największym stopniu spełniają określone kryteria etyczne, społeczne i środowiskowe. Konsumpcja zrównoważona jest ściśle powiązana z rozwojem zrównoważonym, czyli takim, za który uważa się rozwój stabilny, uwzględniający takie procesy zmian, w których eksploatacja zasobów, głównie działy inwestowania, kierunki postępu technicznego oraz zmiany instytucjonalne pozostają ze sobą w reakcji niekontrowersyjnej i harmonijnej, i dając możliwości zaspokajania ludzkich potrzeb i aspiracji w przyszłości. [J. Boć, K. Nowacki, E. Samborska-Boć 2000, s. 58]. | * Konsumpcja zrównoważona to optymalne, świadome i odpowiedzialne korzystanie z dostępnych zasobów naturalnych, dóbr i usług na poziomie jednostek, gospodarstw domowych, wspólnot i społeczności lokalnych, środowisk biznesowych, samorządów terytorialnych, rządów krajowych i struktur międzynarodowych, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Konsumpcja zrównoważona ma na celu zaspokojenie potrzeb i podniesienie jakości życia dla wszystkich w wymiarze lokalnym i globalnym, przy jednoczesnym przestrzeganiu praw człowieka i praw pracowniczych, uwzględnianiu możliwości zaspokojenia potrzeb innych ludzi, w tym przyszłych pokoleń, oraz z zachowaniu i odtworzeniu dla nich kapitału przyrodniczego. Postawa zrównoważonej konsumpcji uwzględnia ograniczenie marnotrawstwa, produkcji odpadów i zanieczyszczeń oraz wybór [[towarów]] i usług, które w największym stopniu spełniają określone kryteria etyczne, społeczne i środowiskowe. Konsumpcja zrównoważona jest ściśle powiązana z rozwojem zrównoważonym, czyli takim, za który uważa się [[rozwój]] stabilny, uwzględniający takie procesy zmian, w których [[eksploatacja]] zasobów, głównie działy inwestowania, kierunki postępu technicznego oraz zmiany instytucjonalne pozostają ze sobą w reakcji niekontrowersyjnej i harmonijnej, i dając możliwości zaspokajania ludzkich potrzeb i aspiracji w przyszłości. [J. Boć, K. Nowacki, E. Samborska-Boć 2000, s. 58]. | ||
Zrównoważona konsumpcja łączy szereg praktyk społecznych, które zmierzają do: | Zrównoważona konsumpcja łączy szereg praktyk społecznych, które zmierzają do: | ||
* redukcji bezpośrednich skutków ekologicznych procesów produkcji, użytkowania i utylizacji dóbr i usług, | * redukcji bezpośrednich skutków ekologicznych procesów produkcji, użytkowania i utylizacji dóbr i usług, | ||
* zapewnienia wszystkim możliwości spełnienia podstawowych potrzeb konsumpcyjnych związanych z kluczowymi dobrami i usługami, takimi jak: żywność, woda, ochrona zdrowia, edukacja i schronienie, | * zapewnienia wszystkim możliwości spełnienia podstawowych potrzeb konsumpcyjnych związanych z kluczowymi dobrami i usługami, takimi jak: żywność, woda, ochrona zdrowia, edukacja i schronienie, | ||
* zwiększania szans na zrównoważony rozwój w krajach Południa, | * zwiększania szans na [[zrównoważony rozwój]] w krajach Południa, | ||
* rozwoju konsumpcji dób i usług, które mają pozytywny wpływ na zdrowie i pomyślność kobiet i dzieci, | * rozwoju konsumpcji dób i usług, które mają pozytywny wpływ na zdrowie i pomyślność kobiet i dzieci, | ||
* rozwoju i stosowania urządzeń pozwalających na oszczędność energii i wody, | * rozwoju i stosowania urządzeń pozwalających na [[oszczędność]] energii i wody, | ||
* rozwoju transportu publicznego i transportu pro-ekologicznego, | * rozwoju transportu publicznego i transportu pro-ekologicznego, | ||
* rozwoju ekologicznych dóbr i usług dostosowanych do globalnych wymagań ochrony środowiska, | * rozwoju ekologicznych dóbr i usług dostosowanych do globalnych wymagań ochrony środowiska, | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
<google>text</google> | <google>text</google> | ||
Aby osiągnąć trwały i zrównoważony rozwój oraz poprawę jakości życia wszystkich ludzi, państwa powinny ograniczyć bądź wyeliminować modele produkcji lub konsumpcji zakłócające ten rozwój oraz promować odpowiednią politykę demograficzną. [B. Gajdzik, A. Wyciślik 2010, s. 25]. | Aby osiągnąć trwały i zrównoważony rozwój oraz poprawę jakości życia wszystkich ludzi, państwa powinny ograniczyć bądź wyeliminować [[modele]] produkcji lub konsumpcji zakłócające ten rozwój oraz promować odpowiednią politykę demograficzną. [B. Gajdzik, A. Wyciślik 2010, s. 25]. | ||
Program działań ONZ jako cele do osiągnięcia zrównoważonej konsumpcji [wg Raportu w sprawie rozwoju ludzkości, 1998]: | [[Program]] działań ONZ jako [[cele]] do osiągnięcia zrównoważonej konsumpcji [wg Raportu w sprawie rozwoju ludzkości, 1998]: | ||
* Zapewnienie wszystkim możliwości spełnienia minimalnych potrzeb konsumpcyjnych. | * Zapewnienie wszystkim możliwości spełnienia minimalnych potrzeb konsumpcyjnych. | ||
* Rozwijanie eko-efektywnych dóbr i usług. | * Rozwijanie eko-efektywnych dóbr i usług. | ||
* Wyeliminowanie "przewrotnych” subsydiów i zmiana systemu bodźców. | * Wyeliminowanie "przewrotnych” subsydiów i [[zmiana]] systemu bodźców. | ||
* Wzmocnienie działań społeczeństwa w ochronie konsumenta. | * [[Wzmocnienie]] działań społeczeństwa w ochronie konsumenta. | ||
* Wzmocnienie międzynarodowych mechanizmów zmierzających do ograniczenia globalnych skutków konsumpcji. | * Wzmocnienie międzynarodowych mechanizmów zmierzających do ograniczenia globalnych skutków konsumpcji. | ||
* Tworzenie silnych sojuszy między ruchami konsumenckimi, ruchami walczącymi z ubóstwem i ruchami ekologicznymi. | * Tworzenie silnych sojuszy między ruchami konsumenckimi, ruchami walczącymi z ubóstwem i ruchami ekologicznymi. | ||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
Zrównoważona konsumpcja realizowana w praktyce, na szczeblu lokalnym, obejmuje: | Zrównoważona konsumpcja realizowana w praktyce, na szczeblu lokalnym, obejmuje: | ||
* w wymiarze gospodarczym: uzasadniony zysk finansowy, uczciwe zarobki i praca w bezpiecznych warunkach, | * w wymiarze gospodarczym: uzasadniony [[zysk]] finansowy, uczciwe [[zarobki]] i [[praca]] w bezpiecznych warunkach, | ||
* w wymiarze społecznym: uczestnictwo w publicznym podejmowaniu decyzji, praca na rzecz społeczności lokalnej oraz równe traktowanie kobiet i mniejszości, | * w wymiarze społecznym: uczestnictwo w publicznym podejmowaniu decyzji, praca na rzecz społeczności lokalnej oraz równe traktowanie kobiet i mniejszości, | ||
* w wymiarze ekologicznym: możliwość wpływu na czystość powietrza, wody i ziemi, na ochronę roślin i zwierząt oraz na zdrowie lokalnej społeczności. | * w wymiarze ekologicznym: możliwość wpływu na [[czystość powietrza]], wody i ziemi, na ochronę roślin i zwierząt oraz na zdrowie lokalnej społeczności. | ||
W polskich unormowaniach wyeksponować można zwłaszcza racjonalność użytkowania środowiska, która z jednej strony zmierza do oszczędzania zasobów nieodnawialnych, a z drugiej kreuje możliwość odtwarzania się zasobów, i która zapewnia ludziom środowisko bezpieczne, nie zdegradowane poza granice jego odporności, a podział dóbr środowiska i podział dóbr uzyskanych ze środowiska czyni sprawiedliwym również przez zapewnienie bogactwa środowiskowego ludziom przyszłych pokoleń. [J. Boć, K. Nowacki, E. Samborska-Boć 2000, s. 60]. | W polskich unormowaniach wyeksponować można zwłaszcza racjonalność użytkowania środowiska, która z jednej strony zmierza do oszczędzania zasobów nieodnawialnych, a z drugiej kreuje możliwość odtwarzania się zasobów, i która zapewnia ludziom środowisko bezpieczne, nie zdegradowane poza granice jego odporności, a podział dóbr środowiska i podział dóbr uzyskanych ze środowiska czyni sprawiedliwym również przez zapewnienie bogactwa środowiskowego ludziom przyszłych pokoleń. [J. Boć, K. Nowacki, E. Samborska-Boć 2000, s. 60]. | ||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
* Opracowanie Sołtysik M., Sołtysik V., Zrównoważona konsumpcja (konspekt 5), www.eko-edukacja.pl | * Opracowanie Sołtysik M., Sołtysik V., Zrównoważona konsumpcja (konspekt 5), www.eko-edukacja.pl | ||
* Mała Encyklopedia PWN, Warszawa 1995 | * Mała Encyklopedia PWN, Warszawa 1995 | ||
* Boć J., Nowacki K., Samborska-Boć E., Ochrona środowiska, Kolonia 2000 | * Boć J., Nowacki K., Samborska-Boć E., [[Ochrona środowiska]], Kolonia 2000 | ||
* Gajdzik B., Wyciślik A., Wybrane aspekty ochrony środowiska i zarządzania środowiskowego, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010 | * Gajdzik B., Wyciślik A., Wybrane aspekty ochrony środowiska i zarządzania środowiskowego, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010 | ||
Wersja z 02:06, 20 maj 2020
| Konsumpcja zrównoważona |
|---|
| Polecane artykuły |
Konsumpcja = spożycie – zużywanie dóbr materialnych i usług w celu bezpośredniego zaspokojenia potrzeb ludzkich. [PWN, 1995]
- Konsumpcja zrównoważona to optymalne, świadome i odpowiedzialne korzystanie z dostępnych zasobów naturalnych, dóbr i usług na poziomie jednostek, gospodarstw domowych, wspólnot i społeczności lokalnych, środowisk biznesowych, samorządów terytorialnych, rządów krajowych i struktur międzynarodowych, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Konsumpcja zrównoważona ma na celu zaspokojenie potrzeb i podniesienie jakości życia dla wszystkich w wymiarze lokalnym i globalnym, przy jednoczesnym przestrzeganiu praw człowieka i praw pracowniczych, uwzględnianiu możliwości zaspokojenia potrzeb innych ludzi, w tym przyszłych pokoleń, oraz z zachowaniu i odtworzeniu dla nich kapitału przyrodniczego. Postawa zrównoważonej konsumpcji uwzględnia ograniczenie marnotrawstwa, produkcji odpadów i zanieczyszczeń oraz wybór towarów i usług, które w największym stopniu spełniają określone kryteria etyczne, społeczne i środowiskowe. Konsumpcja zrównoważona jest ściśle powiązana z rozwojem zrównoważonym, czyli takim, za który uważa się rozwój stabilny, uwzględniający takie procesy zmian, w których eksploatacja zasobów, głównie działy inwestowania, kierunki postępu technicznego oraz zmiany instytucjonalne pozostają ze sobą w reakcji niekontrowersyjnej i harmonijnej, i dając możliwości zaspokajania ludzkich potrzeb i aspiracji w przyszłości. [J. Boć, K. Nowacki, E. Samborska-Boć 2000, s. 58].
Zrównoważona konsumpcja łączy szereg praktyk społecznych, które zmierzają do:
- redukcji bezpośrednich skutków ekologicznych procesów produkcji, użytkowania i utylizacji dóbr i usług,
- zapewnienia wszystkim możliwości spełnienia podstawowych potrzeb konsumpcyjnych związanych z kluczowymi dobrami i usługami, takimi jak: żywność, woda, ochrona zdrowia, edukacja i schronienie,
- zwiększania szans na zrównoważony rozwój w krajach Południa,
- rozwoju konsumpcji dób i usług, które mają pozytywny wpływ na zdrowie i pomyślność kobiet i dzieci,
- rozwoju i stosowania urządzeń pozwalających na oszczędność energii i wody,
- rozwoju transportu publicznego i transportu pro-ekologicznego,
- rozwoju ekologicznych dóbr i usług dostosowanych do globalnych wymagań ochrony środowiska,
- promowanie stylów życia kładących większy nacisk na spójność społeczną, tradycje lokalne i wartości niematerialne.
Aby osiągnąć trwały i zrównoważony rozwój oraz poprawę jakości życia wszystkich ludzi, państwa powinny ograniczyć bądź wyeliminować modele produkcji lub konsumpcji zakłócające ten rozwój oraz promować odpowiednią politykę demograficzną. [B. Gajdzik, A. Wyciślik 2010, s. 25]. Program działań ONZ jako cele do osiągnięcia zrównoważonej konsumpcji [wg Raportu w sprawie rozwoju ludzkości, 1998]:
- Zapewnienie wszystkim możliwości spełnienia minimalnych potrzeb konsumpcyjnych.
- Rozwijanie eko-efektywnych dóbr i usług.
- Wyeliminowanie "przewrotnych” subsydiów i zmiana systemu bodźców.
- Wzmocnienie działań społeczeństwa w ochronie konsumenta.
- Wzmocnienie międzynarodowych mechanizmów zmierzających do ograniczenia globalnych skutków konsumpcji.
- Tworzenie silnych sojuszy między ruchami konsumenckimi, ruchami walczącymi z ubóstwem i ruchami ekologicznymi.
- Przyczynianie się do synergii między działaniami społeczeństwa obywatelskiego, sektora prywatnego i władz.
Zrównoważona konsumpcja realizowana w praktyce, na szczeblu lokalnym, obejmuje:
- w wymiarze gospodarczym: uzasadniony zysk finansowy, uczciwe zarobki i praca w bezpiecznych warunkach,
- w wymiarze społecznym: uczestnictwo w publicznym podejmowaniu decyzji, praca na rzecz społeczności lokalnej oraz równe traktowanie kobiet i mniejszości,
- w wymiarze ekologicznym: możliwość wpływu na czystość powietrza, wody i ziemi, na ochronę roślin i zwierząt oraz na zdrowie lokalnej społeczności.
W polskich unormowaniach wyeksponować można zwłaszcza racjonalność użytkowania środowiska, która z jednej strony zmierza do oszczędzania zasobów nieodnawialnych, a z drugiej kreuje możliwość odtwarzania się zasobów, i która zapewnia ludziom środowisko bezpieczne, nie zdegradowane poza granice jego odporności, a podział dóbr środowiska i podział dóbr uzyskanych ze środowiska czyni sprawiedliwym również przez zapewnienie bogactwa środowiskowego ludziom przyszłych pokoleń. [J. Boć, K. Nowacki, E. Samborska-Boć 2000, s. 60].
Bibliografia:
- Ministerstwo gospodarki - www.mg.gov.pl
- Opracowanie Sołtysik M., Sołtysik V., Zrównoważona konsumpcja (konspekt 5), www.eko-edukacja.pl
- Mała Encyklopedia PWN, Warszawa 1995
- Boć J., Nowacki K., Samborska-Boć E., Ochrona środowiska, Kolonia 2000
- Gajdzik B., Wyciślik A., Wybrane aspekty ochrony środowiska i zarządzania środowiskowego, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010
Autor: Bolek Aleksandra
