Rodzaje umów z pracownikami

Rodzaje umów z pracownikami
Polecane artykuły
Umowa o pracę Okres próbny Odprawa pracownicza Okres wypowiedzenia Źródła powstawania stosunku pracy Umowa zlecenie Regulamin wynagradzania Rozwiązanie umowy o pracę Praca sezonowa

Zgodnie z Kodeksem pracy podstawą zatrudnienia pracownika oraz ustalenia warunków płacy i pracy jest zgodne oświadczenie woli pracodawcy i pracownika. Zazwyczaj zatrudnienie wiąże się z zawarciem umowy o pracę, która powinna być zawarta na piśmie. Choć stosunek pracy może również powstać na podstawie powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. W szczególnych przypadkach, określonych w Kodeksie pracy, pracownikiem może być również osoba młodociana. Jednak zabronione jest zatrudnianie osób, które nie ukończyły 16 lat.

Podstawy prawne

Jedną z podstawowych zasad regulujących stosunki między pracodawcami a potencjalnymi lub faktycznym pracownikami jest powszechne prawo do swobody w wyborze miejsca oraz rodzaju pracy. Prawo to jest zagwarantowane w Konstytucji RP. Inne przepisy obowiązujące w Polsce zakazują wszelkiej dyskryminacji w zatrudnieniu, co dotyczy zarówno procesu rekrutacji jak i warunków pracy, czyli m.in.: wynagradzania oraz możliwości szkolenia i awansów. Każdy zatrudniony ma prawo do minimalnego wynagrodzenia za pracę, które jest wyznaczane przez organy państwa.

Zasady zawierania umów

Każda umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie w 2 jednobrzmiących egzemplarzach (jeden dla pracodawcy do akt osobowych i jeden dla pracownika). Treść umowy o pracę obejmuje następujące elementy: strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, tu w szczególności:

• rodzaj pracy,
• miejsce wykonywania pracy,
• wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy ze wskazaniem składników,
• wymiar czasu pracy,
• termin rozpoczęcia pracy.

Umowę o pracę zawiera się na czas nieokreślony, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy. Jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności.

Każda z umów może być poprzedzona umową o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy.

Oprócz umowy o pracę pracodawca może zażądać od pracownika zawarcia umowy o zakazie konkurencji. W przypadku złamania postanowień tej umowy pracodawca może domagać się od pracownika odszkodowania występując na drogę sądową.

Inne umowy z pracownikami

Wyróżnia się dodatkowo umowy cywilnoprawne, a mianowicie umowę o dzieło oraz umowę zlecenie, które regulowane są przez Kodeks cywilny.

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie (wykonawca) zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Istotną cechą tej umowy jest dostarczenie przez przyjmującego zamówienie materialnego efektu pracy, za które przysługuje mu wynagrodzenie. Wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za wynik pracy.

Umowa zlecenie jest zawarta na wykonanie czynności prawnej na rzecz zleceniodawcy albo na wykonanie określonej czynności faktycznej. Przyjmujący zlecenie ponosi odpowiedzialność z tytułu nie dołożenia należytej staranności, a nie jak w przypadku umowy o dzieło z tytułu nie osiągnięcia efektu działania. Zleceniodawca może wypowiedzieć umowę w każdym czasie.

Do obowiązków pracodawcy, wynikających z zatrudnienia pracownika, należy zgromadzić akta osobowe pracownika, zgłosić firmę jako płatnika składek i pracownika do ZUS, dokonać zgłoszenia do Państwowej Inspekcji Pracy.

Z wynagrodzenia brutto za pracę pracodawca odlicza składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 19%.

Bibliografia

• Matuszewicz J., Matuszewicz P, Rachunkowość od podstaw, Finans-Servis, Warszawa 2001
• Studium Prawa Europejskiego, pr. zbior. pod red. P. Bajora, Fundacja Prawo Europejskie, Warszawa 2004
• Dodatek do Ubezpieczeń i Prawa Pracy nr 16, Wydawnictwo Podatkowe Gofin, Gorzów Wlkp. 2006
• Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 z późniejszymi zmianami)
• Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 z późniejszymi zmianami)

Autor: Piotr Byrski

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.