Kwestionariusz

Kwestionariusz jest to zbiór pytań uporządkowanych merytorycznie i graficznie, zapisanych na kartce papieru lub w innej formie, tworzony w celu wywołania żądanych odpowiedzi. Jest to typowe narzędzie pomiarowe, wykorzystywane jako metoda gromadzenia informacji. Wyróżnia się:

• kwestionariusz ankietowy - pytania odczytuje ankietowany, on też udziela, samodzielnie pisemnej odpowiedzi,
• kwestionariusz wywiadu - pytania, odczytywane z kwestionariusza, zadaje osoba prowadząca wywiad.

Zasady budowy kwestionariusza

• długość kwestionariusza mierzona jest czasem trwania jego wypełnienia lub udzielenia odpowiedzi na wszystkie pytania wywiadu, a nie liczbą pytań,
• stopniowanie pytań - najpierw pytania ogólne (zwykle otwarte), następnie pytania coraz bardziej szczegółowe (zwykle zamknięte),
• stosowanie pytań kontaktowych na "rozgrzewkę" i pytań - buforów, które mają za zadanie odprężyć i zmniejszyć napięcie respondenta,
• umieszczenie na końcu kwestionariusza tzw. pytań metryczkowych, czyli pytań dotyczących cech respondenta.

Pytania kwestionariuszowe

Pytania otwarte

Nie narzucają żadnego wariantu odpowiedzi, ale dają możliwość na jej samodzielne sformułowanie.

Pytania zamknięte

Pytania z wyznaczonymi z góry wariantami odpowiedzi, możliwymi do wyboru przez respondenta.

• Pytania dychotomiczne - odpowiedzi wykluczają się wzajemnie (możliwa tylko jedna odpowiedź, np. "tak-nie",
• Pytania kafeteryjne - w przypadku, gdy odpowiedzi nie wykluczają się respondent wybiera te odpowiedzi, które uważa za zgodne z prawdą (możliwe są różne kombinacje odpowiedzi, więcej niż jedna dobra odpowiedź).

Pytania półotwarte

Pytanie zamknięte, ale z jednym podpytaniem otwartym na liście odpowiedzi.

Pytania specjalne

• Pytania filtrujące - dzięki nim zostaje wydzielona ta grupa ankietowanych, którzy nie udzielają odpowiedzi na część pytań, która ich nie dotyczy lub do której są kierowane specjalne pytania (dotyczą tylko i wyłącznie tej danej grupy).
• Pytania kontrolne - poprzez zadanie dwóch pytań w różnych formach o tę samą sprawę, sprawdzają wiarygodność respondenta. Pytanie kontrolne należy umieścić w odpowiedniej odległości od właściwego.
• Pytania metryczkowe - dotyczą cech samego respondenta lub też badanego przedsiębiorstwa.

Etapy opracowania kwestionariusza

• określenie jego celu i przedmiotu,
• wybór metody techniki badania kwestionariuszowego,
• ustalenie cech i wielkości próby,
• stworzenie wstępnej listy pytań,
• konsultacje założeń badawczych i listy pytań,
• opracowanie pierwszej wersji kwestionariusza, a także materiałów pomocniczych, do których należą np. instrukcje dla ankietera,
• stworzenie ostatecznej wersji kwestionariusza.

Elementy kwestionariusza

Kwestionariusz poza częścią merytoryczną, powinien zawierać takie elementy dodatkowe jak:

• tytuł badania,
• cel badania,
• nazwa osoby lub instytucji przeprowadzającej badania
• informacja, dlaczego kwestionariusz trafił do respondenta,
• zasięg badania
• charakter badania
• informacja, czy jest ono anonimowe czy nie
• informacja, w jaki sposób zostaną wykorzystane odpowiedzi,
• informacja, czy respondent będzie mógł mieć wgląd w wyniki badań

Kwestionariusze internetowe

W ostatnim czasie wzrasta popularność kwestionariuszy internetowych. Większość z nich to tzw. "ankiety instant", czyli krótkie ankiety składające się z jednego pytania, a po udzieleniu odpowiedzi na tego typu ankietę, istnieje możliwość wglądu w ogólne wyniki. Ma to na celu podniesienie atrakcyjności strony. Coraz częściej w formie internetowej pojawiają się także dłuższe kwestionariusze, które są tworzone przez badaczy w celach naukowych.

Typy kwestionariuszy internetowych

1. umieszczane na stronach dostępnych dla każdego internauty,
2. umieszczane na stronach "zamkniętych" (wymagane jest wpisanie hasła w celu uzyskania dostępu),
3. "ukryte" przed respondentami, pojawiają się wówczas, gdy wyzwoli on jakiś mechanizm np. odwiedzi stronę w określonym dniu i o określonej godzinie,
4. wysyłane jako e-mail,
5. wysyłane jako załącznik do listów e-mail,
6. dodawane w formie linku w liście poczty elektronicznej.

Kwestionariusz — artykuły polecane

Techniki badawcze — Mapa mentalna — Socjometria — Kartowanie — Badanie pilotażowe — Wywiad — Blended learning — Obserwacja — Metody pozyskiwania informacji z rynku

Bibliografia

• Kaczmarczyk S. (2003), Badania marketingowe. Metody i techniki, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kędzior Z., Karcz K. (2007), Badania marketingowe w praktyce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kisiel P. (2000), Społeczne aspekty badań marketingowych. Wybrane problemy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Krok E. (2015), Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań
• Siuda P. (2006), Kwestionariusze internetowe - nowe narzędzie badawcze nauk społecznych

Autor: Kinga Danek