Nauki społeczne: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
mNie podano opisu zmian |
||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
'''Nauki społeczne''' – [[zespół]] nauk empirycznych zajmujących się społeczeństwem oraz działaniami jednostki jako części grupy ujmowanymi z różnych perspektyw. | '''Nauki społeczne''' – [[zespół]] nauk empirycznych zajmujących się społeczeństwem oraz działaniami jednostki jako części grupy ujmowanymi z różnych perspektyw. | ||
Edwin N. A. Seligman rozróżnił nauki społeczne na ogólne (t.j. [[polityka]], [[prawo]], [[ekonomia]], [[antropologia]]), pół-społeczne (psychologia, pedagogika, filozofia) oraz nauki o skutkach społecznych (biologia, geografia, lingwistyka, medycyna). Dokładnie nie można udzielić ostatecznej odpowiedzi które to są nauki społeczne. Kontrowersyjna jest np. Historia, która może być uważana za jedną z nauk społecznych lub humanistycznych. Prawo może być traktowane jako [[wiedza]] zawodowa. A psychiatria zamiast nauką społeczną, gałęzią medycyny<ref>Sills D. L. (1968) | Edwin N. A. Seligman rozróżnił nauki społeczne na ogólne (t.j. [[polityka]], [[prawo]], [[ekonomia]], [[antropologia]]), pół-społeczne (psychologia, pedagogika, filozofia) oraz nauki o skutkach społecznych (biologia, geografia, lingwistyka, medycyna). Dokładnie nie można udzielić ostatecznej odpowiedzi które to są nauki społeczne. Kontrowersyjna jest np. Historia, która może być uważana za jedną z nauk społecznych lub humanistycznych. Prawo może być traktowane jako [[wiedza]] zawodowa. A psychiatria zamiast nauką społeczną, gałęzią medycyny<ref>Sills D. L. (1968) s. 21</ref>. | ||
<google>t</google> | <google>t</google> | ||
== Historia == | == Historia == | ||
Historia nauk społecznych zaczyna się na początku XIX wieku razem z pozytywizmem. Od połowy XX wieku termin "nauki społeczne" odnosi się bardziej ogólnie, nie tylko do socjologii, ale do wszystkich nauk analizujących [[społeczeństwo]] i kulturę. Pomysł, że społeczeństwo może być badane w zestandaryzowany i obiektywny sposób, wraz z naukowymi zasadami i metodologią, jest stosunkowo nowy. Chociaż istnieją dowody na wcześniejszą socjologię w średniowiecznym islamie, a tacy filozofowie jak Konfucjusz, już dawno temu zajmowali się tematami takimi jak role społeczne. Analiza naukowa "Człowieka" jest charakterystyczna dla intelektualnego oderwania się od Ery Oświecenia i przejścia do nowoczesności. Nauki społeczne wywodziły się z filozofii moralnej i podlegały wpływowi Wieku Rewolucji, takich jak [[rewolucja przemysłowa]] i rewolucja francuska<ref>Kuper A. Kuper J. (1985) | Historia nauk społecznych zaczyna się na początku XIX wieku razem z pozytywizmem. Od połowy XX wieku termin "nauki społeczne" odnosi się bardziej ogólnie, nie tylko do socjologii, ale do wszystkich nauk analizujących [[społeczeństwo]] i kulturę. Pomysł, że społeczeństwo może być badane w zestandaryzowany i obiektywny sposób, wraz z naukowymi zasadami i metodologią, jest stosunkowo nowy. Chociaż istnieją dowody na wcześniejszą socjologię w średniowiecznym islamie, a tacy filozofowie jak Konfucjusz, już dawno temu zajmowali się tematami takimi jak role społeczne. Analiza naukowa "Człowieka" jest charakterystyczna dla intelektualnego oderwania się od Ery Oświecenia i przejścia do nowoczesności. Nauki społeczne wywodziły się z filozofii moralnej i podlegały wpływowi Wieku Rewolucji, takich jak [[rewolucja przemysłowa]] i rewolucja francuska<ref>Kuper A. Kuper J. (1985)</ref>. | ||
Zróżnicowanie nauk społecznych pogłębiło się w drugiej połowie XIX wieku. Wtedy dokonano wydzielania poszczególnych dyscyplin, ustalenia ich podstaw metodologicznych, tworzenia programów badawczych. Właśnie w tym okresie określone nauki społeczne formułowały swoją [[tożsamość]] naukową<ref>Wilkin J. (2012). | Zróżnicowanie nauk społecznych pogłębiło się w drugiej połowie XIX wieku. Wtedy dokonano wydzielania poszczególnych dyscyplin, ustalenia ich podstaw metodologicznych, tworzenia programów badawczych. Właśnie w tym okresie określone nauki społeczne formułowały swoją [[tożsamość]] naukową<ref>Wilkin J. (2012). s. 17</ref>. | ||
== Funkcje nauk społecznych == | == Funkcje nauk społecznych == | ||
* ''[[Funkcja]] poznawcza''- podstawowa funkcja, służąca do realizacji badań oraz formułowania teorii naukowych. | * ''[[Funkcja]] poznawcza''- podstawowa funkcja, służąca do realizacji badań oraz formułowania teorii naukowych. | ||
* ''Funkcja praktyczna'' - opierająca się na osiągnięciach nauki, dzięki którym rozwiązuje się konkretne problemy społeczne. | * ''Funkcja praktyczna'' - opierająca się na osiągnięciach nauki, dzięki którym rozwiązuje się konkretne problemy społeczne. | ||
* ''Funkcja ideologiczna'' - nauki społeczne kształtują punkt widzenia człowieka na świat i jego stosunek do spraw politycznych, religijnych i innych<ref>Wilkin J. (2012) | * ''Funkcja ideologiczna'' - nauki społeczne kształtują punkt widzenia człowieka na świat i jego stosunek do spraw politycznych, religijnych i innych<ref>Wilkin J. (2012) s. 22</ref>. | ||
== Gałęzie nauk społecznych == | == Gałęzie nauk społecznych == | ||
=== Wybrane dziedziny nauk społecznych: === | === Wybrane dziedziny nauk społecznych: === | ||
* ''Antropologia'' - nauka badająca człowieka, jego zachowania oraz biologię<ref>Wallerstein, I. (2003). | * ''Antropologia'' - nauka badająca człowieka, jego zachowania oraz biologię<ref>Wallerstein, I. (2003). s. 453–465</ref>. | ||
* ''Ekonomia'' - nauka związana z aspektami produkcji, wymiany, dystrybucji i konsumpcji [[towarów]] i usług<ref>Hausman D.M. (2018). | * ''Ekonomia'' - nauka związana z aspektami produkcji, wymiany, dystrybucji i konsumpcji [[towarów]] i usług<ref>Hausman D.M. (2018). </ref>. | ||
* ''Filozofia'' - badanie ogólnych i podstawowych problemów dotyczących takich kwestii jak istnienie, wiedza, wartości, rozum, umysł i język<ref>McGinn, C. (2012). | * ''Filozofia'' - badanie ogólnych i podstawowych problemów dotyczących takich kwestii jak istnienie, wiedza, wartości, rozum, umysł i język<ref>McGinn, C. (2012). </ref>. | ||
* ''Geografia'' - jest dziedziną nauki poświęconą badaniu ziem, cech, mieszkańców i zjawisk na Ziemi<ref>[[praca]] zbiorowa (2006). | * ''Geografia'' - jest dziedziną nauki poświęconą badaniu ziem, cech, mieszkańców i zjawisk na Ziemi<ref>[[praca]] zbiorowa (2006). </ref>. | ||
* ''Lingwistyka'' - jest naukowym badaniem języka, obejmuje analizę formy językowej, znaczenia języka i języka w kontekście<ref>Halliday M. A. K., Webster J. (2006) | * ''Lingwistyka'' - jest naukowym badaniem języka, obejmuje analizę formy językowej, znaczenia języka i języka w kontekście<ref>Halliday M. A. K., Webster J. (2006) s. 7.</ref>. | ||
* ''Psychologia'' - to nauka o zachowaniach i umyśle, w tym świadomych i nieświadomych zachowań, a także uczuć i myśli<ref>Fernald L. D. (2008) | * ''Psychologia'' - to nauka o zachowaniach i umyśle, w tym świadomych i nieświadomych zachowań, a także uczuć i myśli<ref>Fernald L. D. (2008). (s. 12–15)</ref>. | ||
* ''Prawo'' - nauka prawa, prawoznawstwo, może być egzekwowane przez instytucje<ref>Robertson G. (2006). | * ''Prawo'' - nauka prawa, prawoznawstwo, może być egzekwowane przez instytucje<ref>Robertson G. (2006). s. 90</ref>. | ||
* ''Politologia'' - nauki polityczne, które zajmują się systemami zarządzania oraz analizą działań politycznych, myśli politycznych i zachowań politycznych<ref> | * ''Politologia'' - nauki polityczne, które zajmują się systemami zarządzania oraz analizą działań politycznych, myśli politycznych i zachowań politycznych<ref>Oxford Dictionary: political science (2018)</ref>. | ||
* ''[[Socjologia]]'' - to systematyczne badanie społeczeństwa, relacji jednostek ze społeczeństwem, konsekwencji różnic i innych aspektów ludzkich działań społecznych<ref>Witt, Jon (2018) | * ''[[Socjologia]]'' - to systematyczne badanie społeczeństwa, relacji jednostek ze społeczeństwem, konsekwencji różnic i innych aspektów ludzkich działań społecznych<ref>Witt, Jon (2018). s. 2</ref>. | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
<references /> | <references /> | ||
Wersja z 17:51, 25 paź 2023
| Nauki społeczne |
|---|
| Polecane artykuły |
Nauki społeczne – zespół nauk empirycznych zajmujących się społeczeństwem oraz działaniami jednostki jako części grupy ujmowanymi z różnych perspektyw.
Edwin N. A. Seligman rozróżnił nauki społeczne na ogólne (t.j. polityka, prawo, ekonomia, antropologia), pół-społeczne (psychologia, pedagogika, filozofia) oraz nauki o skutkach społecznych (biologia, geografia, lingwistyka, medycyna). Dokładnie nie można udzielić ostatecznej odpowiedzi które to są nauki społeczne. Kontrowersyjna jest np. Historia, która może być uważana za jedną z nauk społecznych lub humanistycznych. Prawo może być traktowane jako wiedza zawodowa. A psychiatria zamiast nauką społeczną, gałęzią medycyny[1].
Historia
Historia nauk społecznych zaczyna się na początku XIX wieku razem z pozytywizmem. Od połowy XX wieku termin "nauki społeczne" odnosi się bardziej ogólnie, nie tylko do socjologii, ale do wszystkich nauk analizujących społeczeństwo i kulturę. Pomysł, że społeczeństwo może być badane w zestandaryzowany i obiektywny sposób, wraz z naukowymi zasadami i metodologią, jest stosunkowo nowy. Chociaż istnieją dowody na wcześniejszą socjologię w średniowiecznym islamie, a tacy filozofowie jak Konfucjusz, już dawno temu zajmowali się tematami takimi jak role społeczne. Analiza naukowa "Człowieka" jest charakterystyczna dla intelektualnego oderwania się od Ery Oświecenia i przejścia do nowoczesności. Nauki społeczne wywodziły się z filozofii moralnej i podlegały wpływowi Wieku Rewolucji, takich jak rewolucja przemysłowa i rewolucja francuska[2]. Zróżnicowanie nauk społecznych pogłębiło się w drugiej połowie XIX wieku. Wtedy dokonano wydzielania poszczególnych dyscyplin, ustalenia ich podstaw metodologicznych, tworzenia programów badawczych. Właśnie w tym okresie określone nauki społeczne formułowały swoją tożsamość naukową[3].
Funkcje nauk społecznych
- Funkcja poznawcza- podstawowa funkcja, służąca do realizacji badań oraz formułowania teorii naukowych.
- Funkcja praktyczna - opierająca się na osiągnięciach nauki, dzięki którym rozwiązuje się konkretne problemy społeczne.
- Funkcja ideologiczna - nauki społeczne kształtują punkt widzenia człowieka na świat i jego stosunek do spraw politycznych, religijnych i innych[4].
Gałęzie nauk społecznych
Wybrane dziedziny nauk społecznych:
- Antropologia - nauka badająca człowieka, jego zachowania oraz biologię[5].
- Ekonomia - nauka związana z aspektami produkcji, wymiany, dystrybucji i konsumpcji towarów i usług[6].
- Filozofia - badanie ogólnych i podstawowych problemów dotyczących takich kwestii jak istnienie, wiedza, wartości, rozum, umysł i język[7].
- Geografia - jest dziedziną nauki poświęconą badaniu ziem, cech, mieszkańców i zjawisk na Ziemi[8].
- Lingwistyka - jest naukowym badaniem języka, obejmuje analizę formy językowej, znaczenia języka i języka w kontekście[9].
- Psychologia - to nauka o zachowaniach i umyśle, w tym świadomych i nieświadomych zachowań, a także uczuć i myśli[10].
- Prawo - nauka prawa, prawoznawstwo, może być egzekwowane przez instytucje[11].
- Politologia - nauki polityczne, które zajmują się systemami zarządzania oraz analizą działań politycznych, myśli politycznych i zachowań politycznych[12].
- Socjologia - to systematyczne badanie społeczeństwa, relacji jednostek ze społeczeństwem, konsekwencji różnic i innych aspektów ludzkich działań społecznych[13].
Przypisy
- ↑ Sills D. L. (1968) s. 21
- ↑ Kuper A. Kuper J. (1985)
- ↑ Wilkin J. (2012). s. 17
- ↑ Wilkin J. (2012) s. 22
- ↑ Wallerstein, I. (2003). s. 453–465
- ↑ Hausman D.M. (2018).
- ↑ McGinn, C. (2012).
- ↑ praca zbiorowa (2006).
- ↑ Halliday M. A. K., Webster J. (2006) s. 7.
- ↑ Fernald L. D. (2008). (s. 12–15)
- ↑ Robertson G. (2006). s. 90
- ↑ Oxford Dictionary: political science (2018)
- ↑ Witt, Jon (2018). s. 2
Bibliografia
- Fernald L. D. (2008). Psychology: Six perspectives, Thousand Oaks, CA: Sage Publications
- Halliday M. A. K., Webster J. (2006). On Language and Linguistics, Continuum International Publishing Group
- Hausman D.M. (2018). Philosophy of Economics, "Stanford Encyclopedia of Philosophy" [online], CSLI, Stanford University, 4 września 2018
- Kuper A. Kuper J. (1985). The Social Science Encyclopedia, Routledge & Kegan Paul
- McGinn, C. (2012). Philosophy by Another Name "The New York Times" 4 Marzec 2012
- Robertson G. (2006). Crimes Against Humanity, Penguin
- Seligman E. N. A. (1930). ENCYCLOPEDIA OF THE SOCIAL SCIENCES: VOL I, Macmillan
- Sills D. L. (1968). International Encyclopedia of the SOCIAL SCIENCES VOLUME 1 The Macmillan Company & The Free Press
- Wallerstein, I. (2003). Anthropology, Sociology, and Other Dubious Disciplines, "Current Anthropology" 44 (4)
- Wilkin J. (2012). Komu potrzebne są nauki społeczne? Nauki społeczne w polskiej i europejskiej przestrzeni badawczej oraz w rozwiązywaniu problemów rozwoju "NAUKA" 4/2012 Polska Akademia Nauk, Poznań
- Witt, Jon (2018). SOC 218, McGraw-Hill
- Oxford Dictionary: political science (2018)
- praca zbiorowa (2006). The American Heritage Dictionary/ of the English Language, Fourth Edition. Houghton Mifflin Company. 9 październik 2006
Autor: Arkadiusz Krzeszowiec
