Odprawa emerytalna

Odprawa emerytalna
Polecane artykuły
Odprawa pośmiertna Niewykorzystany urlop Ekwiwalent za urlop Nagroda jubileuszowa Świadczenie urlopowe Urlop macierzyński Wniosek o urlop Nagrody jubileuszowe Staż pracy

Odprawa emerytalna to odprawa pieniężna, która przysługuje pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę. Prawo do niej opisane jest w trzecim rozdziale Kodeksu Pracy:

Art. 92¹. § 1. Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. .

Odprawa emerytalna przysługuje pracownikowi spełniającemu warunki do przyznania emerytury. Nabycie prawa do niej uzależnione jest od spełnienia dwóch warunków, tj. rozwiązania stosunku pracy i wystąpienia związku między ustaniem zatrudnienia a przejściem na emeryturę. Niespełnienie któregokolwiek z wymienionych warunków sprawia, że pracownik traci prawo do uzyskania odprawy.

Pracownik spełniający warunki uprawniające do emerytury to jest taki, któremu przyznano prawomocną decyzję ZUS w sprawę przyznania emerytury. Wymienione w ustawie warunki (pracownik spełnił wymagania uprawniające go do przejścia na emeryturę oraz stosunek pracy ustaje w związku z przejściem na emeryturę) muszą być spełnione łącznie. Odprawa nie przysługuje w przypadku trwającego stosunku pracy. Może być wypłacana, tylko wtedy gdy status osoby pracownika-emeryta zmienia się, poprzez rozwiązanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę, w wyłącznie w status emeryta .

Między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury może występować związek o charakterze:

• Czasowym (nabycie prawa do emerytury zbiega się z czasem rozwiązania stosunku pracy, bez względu na przyczynę rozwiązania stosunku pracy),
• Przyczynowym (rozwiązanie stosunku pracy, ponieważ pracownikowi przysługuje prawo do emerytury),
• Czasowo-przyczynowym (nabycie prawa do emerytury jest przyczyną rozwiązania stosunku pracy i rozwiązanie następuje w momencie przyznania świadczenia,
• Funkcjonalnym (przyczynowo-czasowy; rozwiązanie zatrudnienia następuje przed przyznaniem prawa do emerytury, ale przyznanie tego świadczenia jest konsekwencją bezpośrednio poprzedzającą ustanie stosunku pracy.

Za datę przejścia pracownika na emeryturę uznaje się datę przyznania świadczenia, jeżeli nastąpiło ono po rozwiązaniu zatrudnienia na wniosek złożony w czasie stosunku pracy lub w momencie rozwiązania stosunku pracy po ustaleniu wcześniej prawa do emerytury. W tym momencie pracownik może wystąpić z roszczeniem o wypłatę odprawy.

Prawo do odprawy emerytalnej nie jest uzależnione od tego, który z podmiotów dokonuje rozwiązania stosunku pacy, ani od sposobu jego rozwiązania. Nie zależy także od tego jak długo osoba pracuje u ostatniego pracodawcy, ani od jego stażu pracy.

Odprawa emerytalna przysługuje zarówno pracownikom przechodzącym na emeryturę przyznaną na warunkach ogólnych, jak i szczególnych.

Świadczenie jednorazowe

§ 2. Pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa .

Według wyżej przytoczonego paragrafu pracownik nabywa prawo tylko do jednej odprawy: emerytalnej lub rentowej. Nie ma znaczenia czy prawo do odprawy powstało u różnych pracodawców. Jeżeli uzyskał odprawę rentową nie może już uzyskać emerytalnej i odwrotnie: jeśli uzyskał emerytalną, nie uzyska już rentowej. "Otrzymanie przez pracownika odprawy z tytułu przejścia na rentę z powodu niezdolność do pracy wyklucza nabycie przez pracownika prawa do kolejnej odprawy z tytułu przejścia na emeryturę” (por. uchw. SN z 18.03.2010 r., II RZP 1/10, OSNP 2010, nr 17-18, poz. 208).

Wprowadzenie odprawy emerytalnej miało na celu zapewnienie pracownika, że otrzyma minimalne świadczenie wynikające ze stosunku pracy od każdego pracodawcy.

Ustalenia wysokości odprawy

Odprawa obliczana jest na podstawie § 2 ust. 1pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 1996 r. nr 62, poz. 289 ze zm.) według zasad dotyczących wyliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Innymi słowy odprawa emerytalna odpowiada wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, które ustala się według zasad obliczania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.

Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do odprawy. Jeśli okresy są dłuższe niż jeden miesiąc składniki przysługujące za te okres wylicza się ze średniej wysokości z poprzednich dwunastu miesięcy. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie to suma tych składników, która w przypadku odprawy emerytalnej równa jest jej wysokości.

Przykład:

Pracownik otrzymujący wynagrodzenie godzinowe w wysokości 20 zł oraz premię w wysokości 15% wynagrodzenia zasadniczego przechodzi na emeryturę w listopadzie 2017 r. W firmie wynagrodzenia wypłacane są w ostatnim roboczym dniu miesiąca. W okresie trzech miesięcy poprzedzających nabycie prawa do odprawy emerytalnej pracownik łącznie z nadgodzinami otrzymał:

• za sierpień 2017 r. - 4.034,80 zł,
• za wrzesień 2017 r. - 3.989,60 zł,
• za październik 2017 r. - 3.899,20 zł.

Wysokość odprawy emerytalnej:

• 4.034,80zł + 3.989,60zł + 3.899,20zł = 11.923,60zł
• 11.923,60zł: 3 = 3.974.53zł.
• Odprawa emerytalna wyniesie: 3.974,53zł.

Kodeksowa regulacja odprawy emerytalnej ma powszechny charakter, co oznacza, że przepisy zakładowe i branżowe mogą wprowadzać odmienne warunki nabywania prawa do odprawy oraz do ustalania jej wysokości według przepisów szczególnych art. 5 k.p.

Bibliografia

• Kryńska E. Elastyczność zatrudnienia na polskim rynku pracy. Polityka Społeczna, nr 11
• Kuzior, A. (2014). Świadczenia pracownicze w rachunkowości jednostek gospodarczych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia, nr 69
• Nycz T. (2011), Kodeks Pracy z komentarzem, Tarbonus, Kraków-Tarnobrzeg
• Świątkowski A. (2013). Zbieg pracowniczych roszczeń majątkowych. Praca i zabezpieczenie społeczne, nr 5
• Wagner B. (red.) (2011). Kodeks pracy 2011 Komentarz, ODDK, Gdańsk
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Anna Bartuś