Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
(LinkTitles.) |
||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
'''Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej''', ubezpieczenie OC, potocznie OC – rodzaj ubezpieczenia majątkowego, które daje ochronę ubezpieczeniową, gdy ubezpieczony będzie zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej komukolwiek w następstwie czynu niedozwolonego albo kontrahentowi wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (umowy). | '''[[Ubezpieczenie]] odpowiedzialności cywilnej''', ubezpieczenie OC, potocznie OC – rodzaj ubezpieczenia majątkowego, które daje ochronę ubezpieczeniową, gdy ubezpieczony będzie zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej komukolwiek w następstwie czynu niedozwolonego albo kontrahentowi wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania [[zobowiązania]] (umowy). | ||
== Umowa ubezpieczenia OC w kodeksie cywilnym == | == Umowa ubezpieczenia OC w kodeksie cywilnym == | ||
“Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony”. <ref>k.c., 2018, s. 182</ref> | “Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których [[odpowiedzialność]] za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony”. <ref>k.c., 2018, s. 182</ref> | ||
== Przedmiot ubezpieczenia == | == Przedmiot ubezpieczenia == | ||
Wyróżnia się dwa główne rodzaje przedmiotu ubezpieczenia ze względu na odpowiedzialność. Są to: | Wyróżnia się dwa główne rodzaje przedmiotu ubezpieczenia ze względu na odpowiedzialność. Są to: | ||
* odpowiedzialność deliktowa - sytuacja kiedy szkoda jest następstwem zdarzenia niezależnego od nas, nieprzewidzianego np. podczas malowania elewacji budynku spada z rusztowania w wyniku silnego wiatru wiaderko w wyniku czego zostaje uszkodzona szyba w samochodzie zaparkowanym nieopodal budynku oraz gdy szkoda wynika z wypuszczenia na rynek produktu wadliwego. | * [[odpowiedzialność deliktowa]] - sytuacja kiedy [[szkoda]] jest następstwem zdarzenia niezależnego od nas, nieprzewidzianego np. podczas malowania elewacji budynku spada z rusztowania w wyniku silnego wiatru wiaderko w wyniku czego zostaje uszkodzona szyba w samochodzie zaparkowanym nieopodal budynku oraz gdy szkoda wynika z wypuszczenia na [[rynek]] produktu wadliwego. | ||
* odpowiedzialność kontraktowa ma miejsce, gdy niezrealizowania bądź nieodpowiedniej konkretyzacji zaistniałego zobowiązania przez osobę dłużną <ref>W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 351</ref>. | * [[odpowiedzialność kontraktowa]] ma miejsce, gdy niezrealizowania bądź nieodpowiedniej konkretyzacji zaistniałego zobowiązania przez osobę dłużną <ref>W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 351</ref>. | ||
<google>t</google> | <google>t</google> | ||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
Wyróżniamy cztery główne triggery “definiujące (...), który element musi zaistnieć w okresie ubezpieczenia, aby rodzić odpowiedzialność ubezpieczyciela." | Wyróżniamy cztery główne triggery “definiujące (...), który element musi zaistnieć w okresie ubezpieczenia, aby rodzić odpowiedzialność ubezpieczyciela." | ||
* act committed (pierwotna przyczyna szkody) – sytuacja gdy następstwem zdarzenia jest szkoda zaistniała u osoby poszkodowane np. wyżej wspomniane wyprodukowanie wadliwego produktu. <ref>W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 354</ref> | * act committed (pierwotna przyczyna szkody) – sytuacja gdy następstwem zdarzenia jest szkoda zaistniała u osoby poszkodowane np. wyżej wspomniane wyprodukowanie wadliwego produktu. <ref>W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 354</ref> | ||
* occurrence (zdarzenie wyrządzające szkodę) – odpowiedzialność gwarancyjna ubezpieczyciela ma miejsce, kiedy zdarzenie, którego konsekwencją jest szkoda wystąpi w okresie ubezpieczeniowym. <ref>A. Wtorkowska, 2010, s. 7</ref> | * occurrence ([[zdarzenie]] wyrządzające szkodę) – odpowiedzialność gwarancyjna ubezpieczyciela ma miejsce, kiedy zdarzenie, którego konsekwencją jest szkoda wystąpi w okresie ubezpieczeniowym. <ref>A. Wtorkowska, 2010, s. 7</ref> | ||
* loss occurrence (powstanie szkody) – "odpowiedzialność gwarancyjna ubezpieczyciela powstaje, gdy szkoda, czyli zmaterializowany skutek działania lub zaniechania ubezpieczającego ma miejsce (powstanie) w okresie ubezpieczenia.” <ref>W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 354</ref> Przykładem tego tiggera będzie np. uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. | * loss occurrence (powstanie szkody) – "odpowiedzialność gwarancyjna ubezpieczyciela powstaje, gdy szkoda, czyli zmaterializowany skutek działania lub zaniechania ubezpieczającego ma miejsce (powstanie) w okresie ubezpieczenia.” <ref>W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 354</ref> Przykładem tego tiggera będzie np. uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. | ||
* loss manifestation (loss discover, ujawnienie szkody) - jest to sytuacja kiedy pomiędzy ujawnieniem (np. objawów) szkody a datą zaistnienia występuje jakiś okres czasu | * loss manifestation (loss discover, ujawnienie szkody) - jest to sytuacja kiedy pomiędzy ujawnieniem (np. objawów) szkody a datą zaistnienia występuje jakiś okres czasu | ||
* claims-made (zgłoszenie szkody) – w tym wypadku roszczenie musi być zgłoszone w czasie trwania ochrony. “Przedmiotowa koncepcja stanowi odzwierciedlenie zasady, że ubezpieczenie OC ma chronić przed konkretnymi roszczeniami osób trzecich, a nie przed abstrakcyjnie ujmowaną odpowiedzialnością, która może się zmaterializować w daleko rozumianej przyszłości. W konsekwencji claims made przewiduje najkrótszą w czasie odpowiedzialność ubezpieczyciela. “ <ref>W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 354</ref> | * claims-made (zgłoszenie szkody) – w tym wypadku [[roszczenie]] musi być zgłoszone w czasie trwania ochrony. “Przedmiotowa koncepcja stanowi odzwierciedlenie zasady, że ubezpieczenie OC ma chronić przed konkretnymi roszczeniami osób trzecich, a nie przed abstrakcyjnie ujmowaną odpowiedzialnością, która może się zmaterializować w daleko rozumianej przyszłości. W konsekwencji claims made przewiduje najkrótszą w czasie odpowiedzialność ubezpieczyciela. “ <ref>W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 354</ref> | ||
== Suma gwarancyjna == | == Suma gwarancyjna == | ||
Suma gwarancyjna jest to pułap ustanowiony przez ubezpieczyciela w jakim ponosi on odpowiedzialność. Wyznacza się ją na konkretne zdarzenie (ang. per occurrence) czyli za każde poszczególne zdarzenie ubezpieczyciel odpowiada daną sumą gwarancyjną albo na wszystkie zdarzenia czyli suma gwarancyjna obejmuje wszystkie zdarzenia w całym okresie ubezpieczenia a w wypadku wypłacenia ubezpieczenia suma gwarancyjna jest pomniejszana o wartość wypłaconego ubezpieczenia (w tym przypadku ustalania sumy gwarancyjnej czasem wprowadzane są dodatkowe limity na jedno zdarzenie które jest mniejsze niż limit na wszystkie zdarzenia w całym okresie). <ref>W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 355</ref> | Suma gwarancyjna jest to pułap ustanowiony przez ubezpieczyciela w jakim ponosi on odpowiedzialność. Wyznacza się ją na konkretne zdarzenie (ang. per occurrence) czyli za każde poszczególne zdarzenie ubezpieczyciel odpowiada daną sumą gwarancyjną albo na wszystkie zdarzenia czyli suma gwarancyjna obejmuje wszystkie zdarzenia w całym okresie ubezpieczenia a w wypadku wypłacenia ubezpieczenia suma gwarancyjna jest pomniejszana o [[wartość]] wypłaconego ubezpieczenia (w tym przypadku ustalania sumy gwarancyjnej czasem wprowadzane są dodatkowe limity na jedno zdarzenie które jest mniejsze niż limit na wszystkie zdarzenia w całym okresie). <ref>W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 355</ref> | ||
==Ubezpieczenie OC komunikacyjne== | ==Ubezpieczenie OC komunikacyjne== | ||
Jednym z najpopularniejszych a zarówno obowiązkowym ubezpieczeniem jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej komunikacyjne. Odnosi się ono do wszystkich używanych pojazdów mechanicznych lądowych oraz obejmuje ono zarówno osobę kierującą jak i właściciela samochodu. W przypadku wyrządzenia szkody podczas poruszania się pojazdem, zakład ubezpieczeniowy ponosi odpowiedzialność finansową (wypłaca odszkodowanie). Umowa ubezpieczeniowa musi być zawarta najpóźniej w dniu rejestracji samochodu. Jest ona zawierana na 12 miesięcy a w przypadku braku pisemnego odstąpienia od umowy jest ona przedłużana na kolejne 12 miesięcy. Do 30 września obowiązkiem prowadzącego pojazd było posiadanie potwierdzenia OC. <ref>A.Grzebieniak, 2010, s. 95</ref> | Jednym z najpopularniejszych a zarówno obowiązkowym ubezpieczeniem jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej komunikacyjne. Odnosi się ono do wszystkich używanych pojazdów mechanicznych lądowych oraz obejmuje ono zarówno osobę kierującą jak i właściciela samochodu. W przypadku wyrządzenia szkody podczas poruszania się pojazdem, zakład ubezpieczeniowy ponosi odpowiedzialność finansową (wypłaca odszkodowanie). [[Umowa]] ubezpieczeniowa musi być zawarta najpóźniej w dniu rejestracji samochodu. Jest ona zawierana na 12 miesięcy a w przypadku braku pisemnego odstąpienia od umowy jest ona przedłużana na kolejne 12 miesięcy. Do 30 września obowiązkiem prowadzącego pojazd było [[posiadanie]] potwierdzenia OC. <ref>A.Grzebieniak, 2010, s. 95</ref> | ||
==Czas w modelowaniu rynku== | ==Czas w modelowaniu rynku== | ||
1995 rok był przełomowym rokiem dla polis OC. Wówczas do tego roku Polacy posiadający pojazdy mechaniczne mieli obowiązek wykupienia ubezpieczenia na okres roku kalendarzowego, co było dużym utrudnieniem podczas zbywania samochodu. Natomiast dzisiaj umowę możemy zawrzeć w dowolnym dla nas okresie. <ref>B. Cieślik, 2013, s. 20</ref> | 1995 rok był przełomowym rokiem dla polis OC. Wówczas do tego roku Polacy posiadający pojazdy mechaniczne mieli [[obowiązek]] wykupienia ubezpieczenia na okres roku kalendarzowego, co było dużym utrudnieniem podczas zbywania samochodu. Natomiast dzisiaj umowę możemy zawrzeć w dowolnym dla nas okresie. <ref>B. Cieślik, 2013, s. 20</ref> | ||
==Nieprawidłowości w systemie ubezpieczeń OC== | ==Nieprawidłowości w systemie ubezpieczeń OC== | ||
Jeszcze niedawno jednym z kluczowym problemów dotyczących ubezpieczeń był brak ogólnej bazy zawierającej informacje o kierowcach i pojazdach. “ W przypadku posiadania kilku samochodów w gospodarstwie domowym popularne bywało ubezpieczanie ich w różnych zakładach, by uniknąć zwyżki wszystkich składek po zgłoszeniu szkody dotyczącej jednego pojazdu. Nieprawidłowości systemu prawnego wyrażały się z jednej strony unikaniem przez część kierowców ubezpieczenia OC, a z drugiej - dużą liczbą przypadków podwójnego objęcia ochroną ubezpieczeniową pojazdów, których posiadacze, przenosząc się do nowego zakładu, nie wypowiadali umowy poprzedniemu ubezpieczycielowi." <ref>B. Cieślik, 2013, s. 16</ref> | Jeszcze niedawno jednym z kluczowym problemów dotyczących ubezpieczeń był brak ogólnej bazy zawierającej [[informacje]] o kierowcach i pojazdach. “ W przypadku posiadania kilku samochodów w gospodarstwie domowym popularne bywało ubezpieczanie ich w różnych zakładach, by uniknąć zwyżki wszystkich składek po zgłoszeniu szkody dotyczącej jednego pojazdu. Nieprawidłowości systemu prawnego wyrażały się z jednej strony unikaniem przez część kierowców ubezpieczenia OC, a z drugiej - dużą liczbą przypadków podwójnego objęcia ochroną ubezpieczeniową pojazdów, których posiadacze, przenosząc się do nowego zakładu, nie wypowiadali umowy poprzedniemu ubezpieczycielowi." <ref>B. Cieślik, 2013, s. 16</ref> | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Borda M., Jedrzychowska K. (2012) ''[https://scholar.google.pl/scholar?hl=pl&as_sdt=0%2C5&q=ubezpieczenie+oc+komunikacyjne+&btnG=#d=gs_qabs&p=&u=%23p%3DaUQh-Y3-pAEJ Analiza postaw nabywców ubezpieczeń komunikacyjnych na rynku ]'' Rozprawy ubezpieczeniowe zeszyt nr 13 | * Borda M., Jedrzychowska K. (2012) ''[https://scholar.google.pl/scholar?hl=pl&as_sdt=0%2C5&q=ubezpieczenie+oc+komunikacyjne+&btnG=#d=gs_qabs&p=&u=%23p%3DaUQh-Y3-pAEJ Analiza postaw nabywców ubezpieczeń komunikacyjnych na rynku ]'' Rozprawy ubezpieczeniowe zeszyt nr 13 | ||
* Cieślik B. (2013) ''System bonus-malus jako narzędzie konkurencji na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych'', Wydawnictwo Poltxt, Warszawa | * Cieślik B. (2013) ''[[System]] bonus-malus jako narzędzie konkurencji na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych'', Wydawnictwo Poltxt, Warszawa | ||
* Grzebieniak A. (2010) ''[https://www.wsmciechanow.edu.pl/wp-content/uploads/2016/11/rocznik_2010.pdf Ubezpieczenia komunikacyjne-czas na zmiany]'', Rocznik naukowy wydziału zarządzania w Ciechanowie, t-4, Ciechanów | * Grzebieniak A. (2010) ''[https://www.wsmciechanow.edu.pl/wp-content/uploads/2016/11/rocznik_2010.pdf Ubezpieczenia komunikacyjne-czas na zmiany]'', Rocznik naukowy wydziału zarządzania w Ciechanowie, t-4, Ciechanów | ||
*''[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf Kodeks cywilny]'' (2018), Dz.U.16 poz. 93 | *''[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf Kodeks cywilny]'' (2018), Dz.U.16 poz. 93 | ||
Wersja z 06:00, 22 maj 2020
| Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej |
|---|
| Polecane artykuły |
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczenie OC, potocznie OC – rodzaj ubezpieczenia majątkowego, które daje ochronę ubezpieczeniową, gdy ubezpieczony będzie zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej komukolwiek w następstwie czynu niedozwolonego albo kontrahentowi wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (umowy).
Umowa ubezpieczenia OC w kodeksie cywilnym
“Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony”. [1]
Przedmiot ubezpieczenia
Wyróżnia się dwa główne rodzaje przedmiotu ubezpieczenia ze względu na odpowiedzialność. Są to:
- odpowiedzialność deliktowa - sytuacja kiedy szkoda jest następstwem zdarzenia niezależnego od nas, nieprzewidzianego np. podczas malowania elewacji budynku spada z rusztowania w wyniku silnego wiatru wiaderko w wyniku czego zostaje uszkodzona szyba w samochodzie zaparkowanym nieopodal budynku oraz gdy szkoda wynika z wypuszczenia na rynek produktu wadliwego.
- odpowiedzialność kontraktowa ma miejsce, gdy niezrealizowania bądź nieodpowiedniej konkretyzacji zaistniałego zobowiązania przez osobę dłużną [2].
Ponadto wyróżniamy trzy rodzaje szkód w sytuacji gdy przedmiotem ubezpieczenia jest osoba trzeci.
- szkody rzeczowe (uszkodzenie bądź utracenie przez osobę trzecią rzeczy)
- szkody na osobie (uszczerbek fizyczny, wszelkie problemy zdrowotne, śmierć)
- czyste straty [3]
Zakres ubezpieczenia - triggery
Trigger - stwierdzenie zaciągnięte z języka angielskiego (trigger - wyzwalacz) czyli element wyzwalający odpowiedzialność ubezpieczenia. Wyróżniamy cztery główne triggery “definiujące (...), który element musi zaistnieć w okresie ubezpieczenia, aby rodzić odpowiedzialność ubezpieczyciela."
- act committed (pierwotna przyczyna szkody) – sytuacja gdy następstwem zdarzenia jest szkoda zaistniała u osoby poszkodowane np. wyżej wspomniane wyprodukowanie wadliwego produktu. [4]
- occurrence (zdarzenie wyrządzające szkodę) – odpowiedzialność gwarancyjna ubezpieczyciela ma miejsce, kiedy zdarzenie, którego konsekwencją jest szkoda wystąpi w okresie ubezpieczeniowym. [5]
- loss occurrence (powstanie szkody) – "odpowiedzialność gwarancyjna ubezpieczyciela powstaje, gdy szkoda, czyli zmaterializowany skutek działania lub zaniechania ubezpieczającego ma miejsce (powstanie) w okresie ubezpieczenia.” [6] Przykładem tego tiggera będzie np. uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia.
- loss manifestation (loss discover, ujawnienie szkody) - jest to sytuacja kiedy pomiędzy ujawnieniem (np. objawów) szkody a datą zaistnienia występuje jakiś okres czasu
- claims-made (zgłoszenie szkody) – w tym wypadku roszczenie musi być zgłoszone w czasie trwania ochrony. “Przedmiotowa koncepcja stanowi odzwierciedlenie zasady, że ubezpieczenie OC ma chronić przed konkretnymi roszczeniami osób trzecich, a nie przed abstrakcyjnie ujmowaną odpowiedzialnością, która może się zmaterializować w daleko rozumianej przyszłości. W konsekwencji claims made przewiduje najkrótszą w czasie odpowiedzialność ubezpieczyciela. “ [7]
Suma gwarancyjna
Suma gwarancyjna jest to pułap ustanowiony przez ubezpieczyciela w jakim ponosi on odpowiedzialność. Wyznacza się ją na konkretne zdarzenie (ang. per occurrence) czyli za każde poszczególne zdarzenie ubezpieczyciel odpowiada daną sumą gwarancyjną albo na wszystkie zdarzenia czyli suma gwarancyjna obejmuje wszystkie zdarzenia w całym okresie ubezpieczenia a w wypadku wypłacenia ubezpieczenia suma gwarancyjna jest pomniejszana o wartość wypłaconego ubezpieczenia (w tym przypadku ustalania sumy gwarancyjnej czasem wprowadzane są dodatkowe limity na jedno zdarzenie które jest mniejsze niż limit na wszystkie zdarzenia w całym okresie). [8]
Ubezpieczenie OC komunikacyjne
Jednym z najpopularniejszych a zarówno obowiązkowym ubezpieczeniem jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej komunikacyjne. Odnosi się ono do wszystkich używanych pojazdów mechanicznych lądowych oraz obejmuje ono zarówno osobę kierującą jak i właściciela samochodu. W przypadku wyrządzenia szkody podczas poruszania się pojazdem, zakład ubezpieczeniowy ponosi odpowiedzialność finansową (wypłaca odszkodowanie). Umowa ubezpieczeniowa musi być zawarta najpóźniej w dniu rejestracji samochodu. Jest ona zawierana na 12 miesięcy a w przypadku braku pisemnego odstąpienia od umowy jest ona przedłużana na kolejne 12 miesięcy. Do 30 września obowiązkiem prowadzącego pojazd było posiadanie potwierdzenia OC. [9]
Czas w modelowaniu rynku
1995 rok był przełomowym rokiem dla polis OC. Wówczas do tego roku Polacy posiadający pojazdy mechaniczne mieli obowiązek wykupienia ubezpieczenia na okres roku kalendarzowego, co było dużym utrudnieniem podczas zbywania samochodu. Natomiast dzisiaj umowę możemy zawrzeć w dowolnym dla nas okresie. [10]
Nieprawidłowości w systemie ubezpieczeń OC
Jeszcze niedawno jednym z kluczowym problemów dotyczących ubezpieczeń był brak ogólnej bazy zawierającej informacje o kierowcach i pojazdach. “ W przypadku posiadania kilku samochodów w gospodarstwie domowym popularne bywało ubezpieczanie ich w różnych zakładach, by uniknąć zwyżki wszystkich składek po zgłoszeniu szkody dotyczącej jednego pojazdu. Nieprawidłowości systemu prawnego wyrażały się z jednej strony unikaniem przez część kierowców ubezpieczenia OC, a z drugiej - dużą liczbą przypadków podwójnego objęcia ochroną ubezpieczeniową pojazdów, których posiadacze, przenosząc się do nowego zakładu, nie wypowiadali umowy poprzedniemu ubezpieczycielowi." [11]
Bibliografia
- Borda M., Jedrzychowska K. (2012) Analiza postaw nabywców ubezpieczeń komunikacyjnych na rynku Rozprawy ubezpieczeniowe zeszyt nr 13
- Cieślik B. (2013) System bonus-malus jako narzędzie konkurencji na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych, Wydawnictwo Poltxt, Warszawa
- Grzebieniak A. (2010) Ubezpieczenia komunikacyjne-czas na zmiany, Rocznik naukowy wydziału zarządzania w Ciechanowie, t-4, Ciechanów
- Kodeks cywilny (2018), Dz.U.16 poz. 93
- Ronka-Chmielowiec W. (red.) (2016). Ubezpieczenia, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa
- Wtorkowska A. (2010) Zakres czasowy ochrony, Miesięcznik ubezpieczeniowy nr 11
Przypisy
- ↑ k.c., 2018, s. 182
- ↑ W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 351
- ↑ W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 352
- ↑ W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 354
- ↑ A. Wtorkowska, 2010, s. 7
- ↑ W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 354
- ↑ W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 354
- ↑ W. Ronka-Chmielowiec, 2016, s. 355
- ↑ A.Grzebieniak, 2010, s. 95
- ↑ B. Cieślik, 2013, s. 20
- ↑ B. Cieślik, 2013, s. 16
Autor: Anna Górska
