Spółka osobowa

Spółka osobowa
Polecane artykuły
Akt założycielski Spółka komandytowo-akcyjna Spółka prawa handlowego Prokurent Komplementariusz Spółka cywilna Spółka jawna Spółka partnerska Prokura

Spółka osobowa - spółka handlowa, która w odróżnieniu od spółki cywilnej, jest podmiotem prawa. Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.

Osobowymi spółkami handlowymi są:

• spółka jawna,
• spółka partnerska,
• spółka komandytowa,
• spółka komandytowo-akcyjna

Status podmiotowy

Zgodnie z art. 4 ust. 1 u.s.d.g. handlowa spółka osobowa ma status przedsiębiorcy. Osobowe spółki handlowe nie są natomiast osobami prawnymi, gdyż zgodnie z art. 33 k.c. osobami takimi są wyłącznie Skarb Państwa oraz takie jednostki organizacyjne, którym przepis szczególny nadaje osobowość prawną, a brak przepisu, który przyznawałby tę osobowość spółkom handlowym. Jednak zaopatrzenie tych spółek przez wspomniany art. 8 k.s.h. w zdolność prawną i zdolność sądową, a także posiadanie przez te spółki wielu przymiotów charakterystycznych dla osób prawnych, jak organizacja, wyodrębniony majątek, a nawet organy, sprawia, że spółki te należy traktować pod wieloma względami jako osoby prawne. Podmioty te nazywa się także ułomnymi lub niepełnymi osobami prawnymi, jak również osobami ustawowymi i podmiotami ustawowymi.

Podstawowe cechy spółek osobowych

1. Brak osobowości prawnej
2. Kierowanie sprawami spółki przez wspólników
3. Osobista odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki
4. Dopuszczalność wnoszenia wkładów w postaci pracy wspólnika
5. Trwałość (niezmienność) składu osobowego
6. Jednomyślność w podejmowaniu decyzji kolektywnych
7. Możliwość wypowiedzenia udziału w spółce
8. Nieobligatoryjność przeprowadzenia procedury likwidacji po rozwiązaniu spółki

Przeniesienie ogółu praw i obowiązków w spółce

Zmiana umowy spółki osobowej wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej (art. 9 k.s.h.), a więc zawiera postanowienia określające inne przesłanki zmiany umowy. Przepis ten daje wyraz generalnej zasadzie spółek osobowych-jednomyślność w podejmowaniu decyzji kolektywnych.

W przepisach ogólnych ustawodawca uregulował również wysoce dyskusyjną we wcześniejszym okresie zasadę przeniesienia członkostwa w spółce osobowej. Zasadą w tym zakresie jest bowiem niezmienność składu osobowego, od której jednak znane były wyjątki. Obecnie, zgodnie z art. 10 k.s.h., ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi. Niezmienność została więc utrzymana jako zasada, jednak wspólnicy mogą zasadę tę ograniczyć w umowie spółki, a nawet ją wyłączyć. Jeżeli umowa ta przewiduje przeniesienie członkostwa, to zgodnie z art. 10 k.s.h. może ono nastąpić tylko po uzykaniu pisemnej zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Możliwe jest więc przyjęcie następujących wariantów:

1. tradycyjnego spółki osobowej- bez możliwości przeniesienia członkostwa;
2. zbliżonego do spółek kapitałowych- swobodne dysponowanie członkostwem,
3. pośredniego- zmiana członkostwa za zgodą wszystkich lub większości wspólników.

Zamiana składu osobowego w spółce osobowej nie powinna mieć wpływu na sytuację wierzycieli spółki, dla której zasadnicze znaczenie ma osobista odpowiedzialność wspólnika za zobowiązania spółki. Zgodnia z art. 10 k.s.h. w przypadku zmiany wspólnika odpowiedzialność zarówno za zobowiązania związane z uczestnictwem w spółce, jak i za zobowiązania spółki spoczywa solidarnie na dotychczasowym wspólniku oraz na wspólniku przystępującym w jego miejsce do spółki.

Regulacje podatkowe

Według polskiego prawa podatkowego spółka osobowa nie jest podatnikiem podatku dochodowego (opodatkowanie według tzw. zasady przejrzystości podatkowej). Podatnikami są wspólnicy spółki osobowej, których dochody z udziału w spółce opodatkowuje się, w zależności od formy prawnej, podatkiem dochodowym od osób fizycznych albo podatkiem dochodowym od osób prawnych. Wszystkie spółki osobowe są podatnikami podatku od towarów i usług (VAT) oraz podatku akcyzowego.

Bibliografia

• Jamroży M. Opodatkowanie udziału w zyskach spółki osobowej na gruncie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania; Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny, ROK LXVII - zeszyt 2; Poznań (2005),
• Katner W. (red.), Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer SA, Warszawa (2014)
• Kodeks spółek handlowych, Warszawa (2000)
• Kozłowska-Chyła B. Zdolność prawna handlowych spółek osobowych na przykładzie spółki partnerskiej; Warszawa (2015)

Autor: Klaudia Chlebda