Lico skóry

Lico skóry, będące zewnętrzną warstwą skóry właściwej, jest niezwykle istotne zarówno z punktu widzenia estetyki, jak i funkcjonalności. Jest ono charakterystyczne dla każdego gatunku zwierzęcia i stanowi nieodłączną część naszego codziennego życia. Zarządzanie skórą surową ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia wysokiej jakości produktów skórzanych oraz ochrony środowiska naturalnego.

• Lico skóry - zewnętrzna warstwa skóry właściwej. Lizo skóry ma charakterystyczny dla każdego gatunku zwierzęcia rysunek (deseń), umożliwiający ustalenie pochodzenia skóry naturalnej [Pod redakcją I. Dudy 1994, s. 83]. Skóra surowa ssaków składa się zwykle z tkanki skórnej, zwanej skórą, oraz z włosów, tworzących tzw. okrywę włosową. Oglądając pod mikroskopem przekrój poprzeczny tkanki skórnej widać, że jest ona dość zróżnicowana i składa się z szeregu poziomych warstw leżących jedna nad drugą. Pod względem histologicznym wyróżnia się trzy podstawowe warstwy, tj. naskórek (epidermis), skórę właściwą (dermis, corium) oraz warstwę podskórną (subkutis) [I. Duda, E. Marcinkowska 2001, s. 10].
• Naskórkiem nazywamy górną warstwę skóry surowej, tworzącą wielowarstwowy układ komórek, których zewnętrzne warstwy są płaskie i zrogowaciałe. Pozostałe zaś tworzą żywe komórki warstwy rozrodczej. Grubość naskórka jest różna [I. Duda, E. Marcinkowska 2001, s. 10].
• Skóra właściwa nie jest jednorodna w swej budowie; wyróżnia się tu jeszcze warstwy termostatyczną i siatkową. Od grubości i proporcji tych warstw zależą przede wszystkim własności mechaniczne skóry gotowej; są one różne u różnych rodzajów skór [I. Duda, M. Cichoń 1989, s. 100].

Podstawową warstwą skóry jest dolna warstwa (siatkowa), stanowiąca o właściwościach wytrzymałościowych. Jest zbudowana z włókien kolagenowych różnej grubości i długości, połączonych w gęstą siatkę przestrzenną o zauważalnym ukierunkowaniu wzdłuż skóry. Udział tej warstwy w grubości skóry ma wpływ na wiele jej właściwości i jest inny u różnych zwierząt [I. Duda, E. Marcinkowska 2010, s. 8].

Warstwa termostatyczna stanowi górną część skóry właściwej i sięga do zakończenia torebek włosowych, a więc grubość jej jest zmienna u różnych gatunków zwierząt. Warstwa ta składa się ze stosunkowo cienkich włókienek kolagenowych, które tworzą gęstą i delikatną siatkę przestrzenną. Im bliżej górnych części warstwy termostatycznej, tym grubość włókien jest mniejsza i tym delikatniejsza oraz bardziej zwarta i płaska jest siatka włóknista. Na granicy naskórka i warstwy termostatycznej tworzy się siatka włókienek bardzo ścisłych, układających się prawie równolegle do powierzchni skóry, ta cześć skóry nosi nazwę błony licowej (błony hialinowej), nazywanej przez garbarzy licem. W miejscach nie owłosionych, gdzie naskórek jest najgrubszy, warstwa termostatyczna wrasta w postaci brodawek w warstwę śluzową naskórka. Tak wytworzona nierówna powierzchnia lica oraz zróżnicowane rozmieszczenie włosów u poszczególnych rodzajów skór decyduje o wyglądzie zewnętrznym skóry i jest określana rysunkiem lica. Warstwa termostatyczna zawiera oprócz włókien kolagenowych gruczoły potowe, łojowe, brodawki włosowe, naczynia krwionośne, które działalnością swą regulują temperaturę ciała zwierzęcia [T. Persz 1986, s. 26-27].

Warstwa podskórna stanowi tkankę przejściową, która łączy skórę z tuszą zwierzęcia. W jej skład wchodzi tkanka kolagenowa o luźnym splocie, wypełniona tkanką mięśniową oraz złożami tkanki tłuszczowej. Warstwa ta nie ma istotnego znaczenia i jest usuwana mechanicznie ze skóry już w rzeźniach lub w czasie wyprawy w warsztacie mokrym [I. Duda, E. Marcinkowska 2001, s. 12].

Zastosowanie skóry surowej

Przemysł skórzany

Przemysł skórzany jest jednym z najważniejszych obszarów wykorzystania skóry surowej. Skóra naturalna, syntetyczna, futra, ubrania, obuwie oraz galanteria skórzana to tylko niektóre produkty, które są wytwarzane w tej branży.

W przemyśle skórzanym skóra surowa jest przetwarzana w różne rodzaje skór, w zależności od zamierzonego zastosowania. Skóra naturalna jest powszechnie stosowana w produkcji wyrobów skórzanych, takich jak torebki, portfele, paski czy rękawice. Skóra syntetyczna, stworzona z różnych materiałów, takich jak poliuretan, jest używana jako tańsza alternatywa dla skóry naturalnej. Futra są również wytwarzane z wykorzystaniem skóry surowej, szczególnie popularne są futra z norek, lisów czy jenotów. Ponadto, skóra surowa jest podstawowym materiałem do produkcji odzieży skórzanej, obuwia i galanterii skórzanej.

Skóra surowa znalazła również zastosowanie w medycynie i badaniach naukowych. Jest wykorzystywana do produkcji opatrunków skórzanych, które posiadają właściwości przyspieszające gojenie ran oraz chroniące je przed zakażeniami. Ponadto, skóra surowa jest używana w badaniach naukowych w celu testowania różnych substancji i leków na skórze ludzkiej.

Przemysł mięsny

Wędliniarze wykorzystują skórę surową do produkcji naturalnych osłonek, w których pakowane są wędliny. Skóra surowa zapewnia ochronę produktów mięsnych, utrzymuje ich kształt i wpływa na ich trwałość. Osłonki skórzane są szczególnie popularne w tradycyjnej produkcji wędlin, gdzie zachowany jest naturalny charakter i smak produktów.

Inne zastosowania skóry surowej

Skóra surowa jest wykorzystywana jako materiał izolacyjny w budownictwie, szczególnie do wykładzin podłogowych i ścianek działowych. Ponadto, skóra surowa jest używana do produkcji różnego rodzaju ozdób, takich jak biżuteria czy paski. W meblarstwie skóra surowa jest stosowana jako materiał tapicerski, nadając meblom wyjątkowy wygląd i trwałość. W branży motoryzacyjnej skóra surowa jest używana do tapicerki samochodowej, dodając elegancji i komfortu wnętrzom pojazdów. Skóra surowa jest również stosowana w produkcji instrumentów muzycznych, takich jak pianina czy gitary. Dodatkowo, skóra surowa jest wykorzystywana w produkcji artykułów sportowych, takich jak piłki czy rękawice sportowe.

Branża skórzana wykorzystuje również nowoczesne technologie do produkcji wyrobów z wykorzystaniem skóry surowej. Przykładem jest technologia laserowa, która umożliwia precyzyjne cięcie skóry, tworzenie wzorów i ozdób. Ponadto, wykorzystuje się również technologie nanotechnologiczne, które wpływają na poprawę jakości skóry surowej oraz jej właściwości ochronne.

Procesy przetwarzania skóry surowej

Garbowanie jest procesem, który ma na celu przekształcenie skóry surowej w skórę odporną na warunki atmosferyczne oraz na działanie mikroorganizmów. Należy do niego również barwienie skóry, które nadaje jej estetyczny wygląd. Woskowanie ma za zadanie dodatkową ochronę skóry przed wilgocią i zanieczyszczeniami, natomiast szlifowanie nadaje jej gładkość i równomierne wykończenie. Wszystkie te procesy są niezbędne do uzyskania skóry gotowej do dalszego przetwarzania.

Ważnym elementem zarządzania skórą surową jest kontrola jakości, która ma na celu zapewnienie, że skóra spełnia określone standardy. Procesy przetwarzania skóry powinny być monitorowane, aby upewnić się, że skóra jest w odpowiednim stanie i spełnia wszystkie wymagania. Ponadto, branża skórzana coraz bardziej skupia się na standardach ekologicznych, takich jak ograniczenie zużycia wody i energii, minimalizowanie odpadów oraz stosowanie substancji chemicznych przyjaznych dla środowiska. Przestrzeganie tych standardów jest ważne zarówno dla ochrony środowiska, jak i dla wizerunku firmy.

Przechowywanie skóry surowej

Wilgotność i temperatura mają kluczowe znaczenie dla zachowania skóry surowej. Zbyt wysoka wilgotność może spowodować rozwój pleśni i mikroorganizmów, co prowadzi do zniszczenia skóry. Z kolei zbyt niska wilgotność może powodować jej wysuszenie i utratę elastyczności. Optymalne warunki przechowywania skóry surowej to niska wilgotność i umiarkowana temperatura. Dbanie o odpowiednie warunki przechowywania jest niezbędne, aby skóra surowa utrzymała swoje właściwości i była gotowa do dalszej obróbki.

Lico skóry — artykuły polecane

Ekosystem — Emulgowanie — Makroelementy — Poliuretan — Olej — Jednostka miary — Lipoliza — Metale ziem rzadkich — Grupy żywności — Organizacja promocji

Bibliografia

• Duda I., Cichoń M. (1989), Towaroznawstwo przemysłowe, Akademia Ekonomiczna w Krakowie Wydawnictwo Uczelniane, Kraków
• Duda I., Marcinkowska E. (2001), Towaroznawstwo wyrobów skórzanych i futrzarskich, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Duda I., Marcinkowska E. (2010), Badanie i ocena jakości wyrobów przemysłu skórzanego według wymogów norm PN-EN ISO, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Duda I. (red.) (1995), Słownik pojęć towaroznawczych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Persz T. (1986), Technologia wyprawy skóry, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa

Autor: Monika Płatek