EFTA

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu - (ang. European Free Trade Association, EFTA), jest to międzynarodowa organizacja gospodarcza, która powstała 3 maja 1960 r. na mocy konwencji sztokholmskiej (podpisanej 4 stycznia 1960), mająca na celu utworzenie strefy wolnego handlu między państwami członkowskimi. Siedziba Sekretariatu EFTA znajduje się w szwajcarskiej Genewie.

TL;DR

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) to organizacja gospodarcza, która powstała w 1960 r. Celem EFTA jest utworzenie strefy wolnego handlu między państwami członkowskimi. Obecnie członkami EFTA są Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria. Dzięki EFTA odnotowano wzrost handlu wewnątrz strefy oraz wzrost gospodarczy w krajach członkowskich. Jednak obecnie EFTA traci na znaczeniu w porównaniu do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

Pierwotni członkowie EFTA

Pierwotnymi członkami EFTA były:

• Austria
• Dania
• Norwegia
• Portugalia
• Szwajcaria
• Szwecja
• Wielka Brytania

W latach 1986-1994 członkiem organizacji była również Finlandia. Z czasem większość członków wystąpiła, wybierając członkostwo w konkurencyjnej i o zdecydowanie większej integracji ekonomicznej EWG

Obecni członkowie EFTA

Członkami EFTA są:

• Islandia (od 1970 r.)
• Liechtenstein (od 1992 r.)
• Norwegia (od 1960 r.)
• Szwajcaria (od 1960 r.)

Sekretarze Generalni EFTA

• 1960-1965 Frank E. Figgures (Wielka Brytania)
• 1965-1972 Sir John Coulson (Wielka Brytania)
• 1972-1975 Bengt Rabaeus (Szwecja)
• 1976-1981 Charles Müller (Szwajcaria)
• 1981-1988 Per Kleppe (Norwegia)
• 1988-1994 Georg Reisch (Austria)
• 1994-2000 Kjartan Jóhannsson (Islandia)
• 2000-2006 William Rossier (Szwajcaria)
• 2006-2012 Kåre Bryn (Norwegia)
• od 2012 Kristinn F. Árnason (Islandia)

Strefa wolnego handlu między państwami EFTA powstała w 1968 roku. Od 1977 państwa EWG i EFTA utworzyły wspólną strefę wolnego handlu towarami przemysłowymi. W 1992 r. EWG i EFTA porozumiały się w sprawie utworzenia wspólnej strefy wolnego handlu na wszystkie towary. Porozumienie w tej sprawie, nie obejmujące jednak Szwajcarii, weszło w życie w 1994 r. tworząc Europejski Obszar Gospodarczy.

Cel EFTA

Celem EFTA jest przyspieszenie wzrostu gospodarczego państw członkowskich poprzez znoszenie ograniczeń we wzajemnej wymianie handlowej. W przeciwieństwie do umowy EWG znoszenie barier handlowych nie obejmuje ceł na produkty rolne.

Struktura EFTA

Najwyższym organem EFTA jest Rada, która składa się z przedstawicieli państw członkowskich. Każde państwo dysponuje jednym głosem. Rada zbiera się dwa razy w miesiącu na szczeblu stałych przedstawicieli i dwa razy w roku na szczeblu ministrów. Jej przewodniczący wybierany jest co sześć miesięcy.

Rada podejmuje decyzje we wszystkich sprawach mających związek z konwencją sztokholmską, może ją także zmienić. Decyzje zapadają jednomyślnie (z wyjątkami określonymi w konwencji). Rada rozstrzyga również spory pomiędzy państwami członkowskimi. Organy wykonawcze EFTA to dziesięć komitetów, które nie mogą jednak podejmować żadnych uchwał. Istnieje także komitet doradczy i komitet parlamentarny. Strefa wolnego handlu rozumiana była jako instrument wspierania integracji gospodarczej i ściślejszej współpracy z EWG. EFTA zniosła wszelkie cła między krajami członkowskimi w handlu towarami przemysłowymi. Nie przewiduje się wprowadzenia taryf celnych w handlu z państwami trzecimi.

Efekty Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu

Dzięki powstaniu tej międzynarodowej organizacji, państwa w niej uczestniczące odniosły wymierne korzyści.

• efekt kreacji wewnętrznej

Nastąpił wzrost wymiany wewnątrz EFTA średnio o 11.1% w zakresie eksportu i o 11,2% w zakresie importu (w skali roku). Doszło też do wzrostu globalnego eksportu o 7,8%, a także importu o 7,6% Kolejnym efektem było to, że obroty wewnątrz Strefy rosły szybciej niż na zewnątrz - zwiększyło to obroty wzajemne w handlu pomiędzy państwami stowarzyszonymi. Największe obroty odnotowały dwa kraje. Były to Portugalia oraz Szwajcaria.

• efekt przesunięcia handlu

Efekt ten polega na tym, że państwo, które wchodzi do strefy wolnego handlu decyduje się na rezygnację ze sprowadzania danych towarów od państwa trzeciego pomimo konkurencyjnej ceny tych towarów (wynikających z niższych kosztów produkcji) i zastępuje tego dostawcę, dostawcą ze strefy, pomimo że jego produkt jest droższy (mniej konkurencyjny). Poprzez stosowaną w strefie politykę polegającą na zniesieniu ceł, produkt ten osiąga podobną cenę jak bardziej konkurencyjny. Podwyższeniu podlegają koszty produkcji. Efekt przesunięcia w ramach EFT-y był najbardziej widoczny w eksporcie, szczególnie w przypadku Austrii, Finlandii oraz Portugalii.

• wzrost gospodarczy w wyniku liberalizacji handlu

W latach 1950-1962 roczna stopa wzrostu GNP (pol. PNB-produkt narodowy brutto) w krajach EFTA wynosiła 4,76%. W pierwszym latach istnienia EFTA kraje stowarzyszone odnotowały wzrost dochodu narodowego: Austria 0,23, Dania 0,25, Norwegia 0,03, Portugalia 0,15, Szwecja 0,14 Nie odnotowano strat w handlu w żadnym kraju. Stowarzyszenie w ramach EFT-y przyniosło widoczną poprawę w strukturze produkcji i tym samym wzroście PKB w krajach strefy.

EFTA obecnie

Pomimo tego, że EFTA na początku swojej działalności przyczyniła się do wzrostu gospodarczego oraz wymiany handlowej w krajach członkowskich, obecnie traci ona na znaczeniu. Przyczyną tego zjawiska jest wzrost znaczenia EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego), do którego przystąpiły kraje, które wcześniej były członkami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu.

EFTA — artykuły polecane

GATT — Cefta — Unia Europejska — Traktat z Maastricht — Traktat Paryski — Kartel — Unia — NAFTA — Wspólnoty europejskie

Bibliografia

• Bainbridge T., Teasdale A. (1998), Leksykon Unii Europejskiej, Wydawnictwo Platan, Kraków
• Bojkało W., Dziubka K. (2005), Unia Europejska. Leksykon integracji, Wydawnictwo Europa, Wrocław
• Rojek W. (2010), Historia nowoczesnych stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Strona internetowa: EFTA

Autor: Piotr Jarosz, Magda Wiernusz