Kasa chorych

Kasa chorych-pojęcie to wywodzi się z języka niemieckiego i ma swoje źródło w słowie Krankenkasse (I. Jach-Męczekalska s. 233). Kasami chorych w ustawie nazywamy instytucje ubezpieczenia zdrowotnego przez które realizowane jest ubezpieczenie zdrowotne. Kasy chorych powstały w celu stworzenia powszechnego rynku usług medycznych, w których były one nabywcami tychże usług. Drugą stroną na tym rynku są dostawcy, którzy zawierają umowy z Kasami Chorych jako reprezentantami ubezpieczonych (M. Skawińska s. 69-73).

TL;DR

Kasy chorych to instytucje ubezpieczeniowe zdrowotne, które powstały w celu stworzenia powszechnego rynku usług medycznych. W Polsce istniały w okresie II Rzeczypospolitej, ale miały wiele wad. Po 1989 roku zostały wprowadzone reformy, które doprowadziły do powstania Narodowego Funduszu Zdrowia. Kasy chorych zapewniały szeroki zakres świadczeń medycznych dla ubezpieczonych.

Charakterystyka kas chorych na przykładzie Niemiec

• Cechy kas chorych

1. Posiadają osobowość prawną
2. Charakteryzują się samorządnością
3. Reprezentują osoby ubezpieczone

• Funkcje oraz zadania kas chorych

1. Gromadzą środki finansowe i zarządzają nimi (opłacają koszty bezpośredniej opieki medycznej)
2. Źródłem finanswoania są fundusze ubezpieczenia zdrowotnego deponowane zarówno przez pracownika, jak i pracodawcę
3. Zawierają umowy ze świadczeniodawcami, wypłacają im należne sumy za udzielone świadczenia medyczne
4. Zapewniają ubezpieczonym prawo wyboru świadczeniodawcy oraz Kasy
5. Gwarantują ubezpieczonym szeroki zakres świadczeń zdrowotnych, których jakość oraz dostępność jest na bardzo wysokim poziomie (A. Zemke-Górecka, Art. 4 pkt 1-2 u. p. u. z., M. Skawinska s. 69-73).

Kasy chorych w Polsce

• II Rzeczpospolita

System służby zdrowia w Polsce w latach 1918-1945 opierał się na modelu Bismarckowskim. Charakteryzował się on obecnością trzech podmiotów: płatnika, czyli Kasy chorych, świadczeniodawcy i świadczeniobiorcy. Pierwszy raz Kasa Chorych została uchwalona zgodnie z dekretem z dnia 11.01.1919 r. podpisanym przez Józefa Piłsudskiego oraz Jędrzeja Moraczewskiego. Dekret ten jednak nie wszedł w życie, gdyż nie był zaakceptowany przez Sejm. Zastąpiła go ustawa z dnia 19 maja 1920 roku o obowiązkowym ubezpieczeniu na wypadek choroby(I. Jach-Męczekalska, s. 233-237). Zadaniem kas chorych byłą gwarancja finansowania opieki medycznej wszystkim ubezpieczonym. Gwarantowały one szeroki zakres świadczeń medycznych m.in. Pokrycie kosztów pomocy lekarskiej czy zasiłki w formie pieniężnej. System ten miał również wiele wad. Jedną z nich była ogromna różnica w zakresie otrzymywanej pomocy medycznej. W większych, dobrze rozwiniętych ekonomicznie miastach dostępność do niej była prostsza i szybsza niż w mniejszych miastach Polski. Działalność Kas Chorych byłą również związana z sytuacją ekonomiczną państwa. Pogarszająca się kondycja gospodarcza Państwa doprowadziła do ograniczenia ilości Kas Chorych. W latach trzydziestych w związku z nieodpowiednim zarządzaniem budżetem i składkami członków Kasy Chorych przezywały poważne kłopoty finansowe. Sytuacja ta wpłynęła na wynagrodzenie lekarzy, Kasy zaczęły oferować niższe stawki. Kryzys gospodarczy oraz inflacja w latach trzydziestych pokazała jak wiele niedoskonałości przede wszystkim finansowych i organizacyjnych posiada Kasa Chorych (I. Jach-Męczekalska, s. 233-237).

• Lata 1989-2003

Po 1989 roku zostały podjęte reformy, których celem była decentralizacja odpowiedzialności za funkcjonowanie i finansowanie sektora ochrony zdrowia (K. Wielicka s. 5-6). Od czasu uchwalenia w 1997 roku przez Sejm ustawy o powszechnych ubezpieczeniach społecznych, został wprowadzony system ubezpieczeniowy. Opierał się on na zaprzestaniu finasowaniu opieki medycznej z środków pieniężnych państwa, tak jak miało to miejsce w Polsce Ludowej. W 2000 roku nastąpiło usunięcie Krajowego Związku Kas Chorych, co spowodowało zintegrowanie świadczeń medycznych w całym państwie. W 2003 roku nastąpiło całkowite odejście od pojęcia Kas Chorych. Na mocy Ustawy z 23 stycznia 2003 roku powołano do życia Narodowy Fundusz Zdrowia (Art. 195 Ustawa z 23 stycznia 2003 roku o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia).

Zakres świadczeń

W Ustawie czytamy, iż Kasa chorych zapewnia dostęp do świadczeń dla osób ubezpieczonych. Kasy chorych oferowały różnoraką opiekę medyczną. W art. 31 został sprecyzowany zakres świadczeń na rzecz ubezpieczonych w kasie chorych pacjentów (I. Jach-Męczekalska, s. 239-243). Należały do nich m.in.:

• Badanie i porada lekarska
• Badanie diagnostyczne
• Leczenie (ambulatoryjne, w domu chorego, szpitalne)
• Rehabilitacja lecznicza
• Opieka nad kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu i karmienia piersią niemowląt, opieka prenatalną nad płodem i opieka nad noworodkiem oraz wstępna ocenę stanu zdrowia i rozwoju niemowlęcia
• Opieka profilaktyczną
• Zaopatrzenie w leki i materiały medyczne
• Zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze oraz lecznicze środki techniczne
• Opiekę paliatywno-hospicyjną
• Świadczenia w środowisku nauczania i wychowania. (Art. 31 u. p. u. z.)

Kasa chorych — artykuły polecane

Płatnik ZUS — Ubezpieczenie emerytalne — Pomoc społeczna — Ubezpieczenie zdrowotne — Służba zdrowia — Emerytura rolnicza — Świadczenie wychowawcze — Ubezpieczenia społeczne — Emerytura

Bibliografia

• Jach-Męczekalska I. (2015), Organizacja Kas Chorych w II Rzeczpospolitej, Hygeia 50.1
• Jach-Męczekalska I. (2015), Zasady organizacji Kas Chorych w III Rzeczpospolitej, Hygeia 50.1
• Skawińska M. (2009), Analiza funkcjonowania systemów opieki zdrowotnej w wybranych krajach Unii Europejskiej (Na przykładzie Szwecji, Wielkiej Brytanii, Polski i Niemiec, Studia Medyczne, nr 13
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Dz.U. 2004 nr 210 poz. 2135
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Dz.U. 2004 nr 210 poz. 2135
• Wielicka K. (2014), Zarys funkcjonowania systemów opieki zdrowotnej w wybranych krajach Unii Europejskiej, Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska
• Zemke-Górecka A. (2010), Status prawny samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej i jego prywatyzacji, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Sylwia Słowik

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.