Turystyka krajoznawcza

Turystyka krajoznawcza jest formą turystyki, której głównym celem podróży jest zwiedzanie określanego obiektu, miejsca, miejscowości czy regionu. Związana jest głównie z poznawaniem kraju ojczystego i jego różnorodnych walorów. Możemy zatem określić ja mianem turystyki dziedzictwa. Dominuje w niej motyw poznawczy, który połączony jest z celami edukacyjnymi i rekreacyjnym. Jej przejawami mogą być: zwiedzanie obiektów zabytkowych, różnego rodzaju muzeów, miast historycznych, a także wędrówki po określonych szlakach.

TL;DR

Turystyka krajoznawcza to forma podróżowania, której celem jest zwiedzanie konkretnego miejsca lub regionu. Jest związana z poznawaniem kraju ojczystego i ma charakter amatorski. Dziedzictwo przyrodnicze obejmuje pomniki przyrody i strefy naturalne, a dziedzictwo kulturalne to zabytki i miejsca historyczne. Turystyka krajoznawcza ma funkcje poznawcze i wychowawcze, a jej zadania to m.in. odbudowywanie tożsamości kulturalnej, ochrona środowiska i przeciwdziałanie biernym formom turystyki.

Uczestnicy

Działanie osób uczestniczących w ruchu krajoznawczym ma zazwyczaj charakter amatorski, który wynika z ich zainteresowania i pasji. Organizują oni różnego rodzaju wyjazdy a najczęściej w postaci wycieczek i rajdów, w których przybliżają turyście walory danego obszaru, historii oraz uświadamiają i pomagają zrozumieć wartość środowiska a przede wszystkim kładą nacisk na interpretacje dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego.

Za dziedzictwo przyrodnicze czyli naturalne przyjęto:

• pomniki przyrody,
• miejsca,
• strefy naturalne

Miejsca te zostały wybrane, gdyż posiadają wyjątkową wartość z punktu widzenia nauki.

Za dziedzictwo kulturalne uznano:

• wszystkie zabytki,
• zespoły budowli,
• miejsca zabytkowe

mające wyjątkową wartość z punktu widzenia historii sztuki lub nauki. Utworzony przez UNESCO Międzynarodowy Komitet Ochrony Środowiska Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego, zwany w skrócie Komitetem Dziedzictwa Światowego jest wybierany spośród 174 krajów i ustala na podstawie wykazów proponowanych przez poszczególne państwa, wybiera i uaktualnia listę dóbr kulturowych i naturalnych, które wpisuje na listę światowego dziedzictwa. Na liście dziedzictwa kulturowego figuruje 13 polskich obiektów. Są w nich fragmenty miast, świątynie, zamek, puszcza, muzeum obozu zagłady oraz zabytki techniki.3 Przekaz interpretacji dziedzictwa w turystyce przybiera formę przekazu osobistego lub nieosobistego. W turystyce krajoznawczej główne zadanie przybliżania turyście dziedzictwa maja przewodnicy ale można również skorzystać z przewodników książkowych jak i prasy turystycznej. Z nieosobistych form przekazu wiedzy można wymienić tutaj ekspozycje muzealne, centra interpretacyjne lokalizowane przed obiektami w celu lepszego zrozumienia, szlaki i ścieżki tematyczne oraz żywa interpretacja polegająca na ożywianiu obiektów historycznych (przykładem tutaj może być noszenie strojów danej epoki, prezentowanie technik rękodzieła czy sztuki walki).

Turystyka krajoznawcza a krajoznawstwo

Można uznać, że turystyka krajoznawcza i krajoznawstwo są to pojęcia tożsame. Gdyż dotyczą tego samego. oba pojęcia dotyczą odkrywania i zgłębiania historii rodzimego kraju. "Turystyka w połączeniu z krajoznawstwem odgrywa kluczową rolę w procesie poznania i poszerzania wiedzy o kraju i świecie. Turystykę tworzy ciekawość, pasja odkrywanie przyrody, techniki, zabytków, przeszłości, ludzi i obyczajów. Krajoznawstwo wypełnia tą pasję treścią nadając jej konkretny sens i kierunek. Ta symbioza pozwala na nowo odkrywać tożsamość kulturową. Trwający proces ograniczenia rozmiarów turystyki masowej na rzecz indywidualnej, grupowej, rodzinnej stanowi jednocześnie obronę przed negatywnymi konsekwencjami postindustrialnego społeczeństwa"[Ploskonka P.,2006, s. 33].

Funkcje

Warto podkreślić, iż przez turystykę krajoznawczą doskonale realizowane są funkcję poznawcze i wychowawcze turystyki. Turystyka poznawcza obejmuje różne aspekty historii sztuki, tradycji i życia społecznego. Turyści zwiedzają poszczególne miejsca i obiekty, centra krajoznawcze lub podróżują szlakami tematycznym. Kształtują w sobie potrzebę obcowania z przyrodą, dostrzegają wartości we własnej kulturze narodowej oraz nabywają licznych umiejętności i sprawności w trakcie wędrówek. Ważnymi elementami wychowania dla turystyki jest modelowanie określonego stylu wypoczynku i podróżowania, który ma ogromny wpływ na kształtowanie człowieka i przygotowanie go do życia w społeczeństwie.

Najważniejsze zadania turystyki krajoznawczej

• Odbudowywanie polskiej, a także regionalnej tożsamości kulturalnej,
• Przyczynianie się do ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego,
• Przywracanie świadomości o wielonarodowych korzeniach kultury polskiej,
• Przeciwdziałanie negatywnym skutkom rozwoju biernych form turystycznych poprzez

propagowanie aktywnego stylu życia.

Turystyka krajoznawcza — artykuły polecane

Funkcje turystyki — Motywy uprawiania turystyki — Turystyka sentymentalna — Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze — Szlak turystyczny — Ruch turystyczny — Turystyka religijna — Turystyka kulturowa — Turystyka

Bibliografia

• Jędrysiak T. (2008), Turystyka kulturowa, PWE, Warszawa
• Kurek W. (red.) (2011), Turystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Plosonka P. (2006), Krajoznawstwo a turystyka - próba syntezy w ujęciu polskim, Instytut Turystyki i Rekreacji, Warszawa
• Ratkowska P. (2010), O festiwalu w kontekście turystyki kulturowej, czyli turystyka eventową raz jeszcze, Turystyka Kulturowa, Nr 6
• Różycki P. (2009), Zarys wiedzy o turystyce, Proksenia, Kraków
• Wależałek J. (2014), Podróże realne i wirtualne a uwarunkowania rynku mody, czyli kreowanie globalnego gustu a tradycjonalizm kultur lokalnych, Zeszyty Naukowe Turystyka i Rekreacja, nr 13(1)

Autor: Jakub Klimowicz, Klaudia Dębakowska