Luka technologiczna: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
mNie podano opisu zmian |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Luka technologiczna''' to rozmiar opóźnienia, względnie trwała różnica między poziomami potencjału technicznego i technologicznego dwu lub więcej [[Gospodarka narodowa|gospodarek narodowych]]<ref>Encyklopedia PWN</ref>. Jej tworzenie się i rozmiary są wypadkową dwóch procesów: kreacji innowacyjnych rozwiązań technologicznych przez liderów - [[innowator|innowatorów]] (tworzenie się lub narastanie luki) oraz [[dyfuzja innowacji|dyfuzji innowacji]] i ich [[absorpcja|absorpcji]] przez imitatorów (domykanie luki)<ref>S. Kubielas 2009 </ref>. | |||
</ | |||
==TL;DR== | |||
Luka technologiczna to różnica między poziomami potencjału technologicznego różnych gospodarek. Tworzy się ona poprzez innowacje liderów i ich absorpcję przez imitatorów. Teorie luki technologicznej opisują wpływ innowacji i naśladownictwa na strukturę handlu międzynarodowego. Czynniki takie jak klimat społeczny, edukacja, potencjał naukowy i polityka rządu mają wpływ na poziom luki technologicznej. Wskaźniki takie jak wydajność pracy, struktura eksportu i wskaźnik terms of trade są wykorzystywane do pomiaru luki technologicznej. | |||
== Teorie luki technologicznej == | ==Teorie luki technologicznej== | ||
Formalnie luka techniczna i technologiczna została opisana już w latach 60. XX wieku w pracach badawczych M. V. Posnera (1961) oraz R. Vernona (1966). | Formalnie luka techniczna i technologiczna została opisana już w latach 60. XX wieku w pracach badawczych M. V. Posnera (1961) oraz R. Vernona (1966). | ||
'''Teoria Posnera''' opiera się na założeniu, że źródłem powstawania luki technicznej i technologicznej, z której monopolista (np. gospodarka danego kraju, sektor, przedsiębiorstwo) czerpie korzyści ekonomiczne, jest [[innowacja]], a pojawiające się potem naśladownictwo ze strony konkurentów zmniejsza zyski oraz powstałą | '''Teoria Posnera''' opiera się na założeniu, że źródłem powstawania luki technicznej i technologicznej, z której monopolista (np. gospodarka danego kraju, sektor, przedsiębiorstwo) czerpie korzyści ekonomiczne, jest [[innowacja]], a pojawiające się potem naśladownictwo ze strony konkurentów zmniejsza zyski oraz powstałą "tymczasową" [[przewaga konkurencyjna|przewagę konkurencyjną]]. O ile innowacja i [[monopol]] prowadzą do zachwiania [[równowaga rynkowa|równowagi rynkowej]], to naśladownictwo ją przywraca. | ||
Według tej teorii o strukturze handlu międzynarodowego decyduje zdolność poszczególnych krajów, a więc ludzi, przedsiębiorstw, branż i całych gałęzi gospodarki, do opracowywania, opanowywania i wdrażania nowych technologii. | Według tej teorii o strukturze handlu międzynarodowego decyduje zdolność poszczególnych krajów, a więc ludzi, przedsiębiorstw, branż i całych gałęzi gospodarki, do opracowywania, opanowywania i wdrażania nowych technologii. | ||
Innowacyjne kraje (innowatorzy) mogą osiągnąć pozycję monopolistyczną w określonym segmencie rynku. Pozycja ta pozwala im rozwijać eksport nowoczesnych i wysoko przetworzonych produktów. Kraje o mniejszej zdolności innowacyjnej eksportują wyroby o mniejszym wkładzie postępu technicznego i technologicznego. Z czasem pojawiają się naśladowcy (imitatorzy), kraj traci pozycję monopolistyczną, ale naśladowcy nie osiągają już takich korzyści, jak innowator, gdyż naśladowców jest wielu, konkurencja między nimi ma charakter cenowy, a popyt na "opatrzony" produkt wykazuje małą dynamikę. Naśladowcy wytwarzają z reguły taniej niż innowator, ponieważ dysponują brakiem lub niewielkimi nakładami na badania i rozwój, tańszą, często nie najnowszą technologią, a w końcu zaczynają sprzedawać dany produkt także na rynku innowatora. Kraj innowacyjny traci korzyści technologiczne, a jego pozycja zależy od możliwości sprostania wymogom wyścigu technicznego poprzez wprowadzanie kolejnych innowacji<ref> M. Łobaziewicz 2008, s.198-199</ref>. | |||
Innowacyjne kraje (innowatorzy) mogą osiągnąć pozycję monopolistyczną w określonym segmencie rynku. Pozycja ta pozwala im rozwijać eksport nowoczesnych i wysoko przetworzonych produktów. Kraje o mniejszej zdolności innowacyjnej eksportują wyroby o mniejszym wkładzie postępu technicznego i technologicznego. Z czasem pojawiają się naśladowcy (imitatorzy),kraj traci pozycję monopolistyczną, ale naśladowcy nie osiągają już takich korzyści, jak innowator, gdyż naśladowców jest wielu, konkurencja między nimi ma charakter cenowy, a popyt na | |||
'''R. Vernon''' oparł model teorii luki technicznej i technologicznej na [[cykl życia produktu|cyklu życia produktu]], na który składają się następujące etapy<ref> R. Read 2006</ref>: | '''R. Vernon''' oparł model teorii luki technicznej i technologicznej na [[cykl życia produktu|cyklu życia produktu]], na który składają się następujące etapy<ref> R. Read 2006</ref>: | ||
# Faza | # Faza "nowego produktu" - innowacje powstają w gospodarkach rozwiniętych, o wysokich dochodach w celu zaspokojenia popytu krajowego. Przedsiębiorstwo innowacyjne - innowator uzyskuje przewagę monopolistyczną oraz wysokie zyski. | ||
# Faza | # Faza "pełnej dojrzałości produktu" - kiedy popyt rośnie, produkt staje się standardowy, a przedsiębiorstwo osiąga [[efekt skali]]. Jednocześnie następuje dynamiczny wzrost [[eksport|eksportu]], w wyniku czego produkt trafia na rynki zagraniczne. Wysokie [[bariery wejścia]] na rynek dają przewagę konkurencyjną. | ||
# Faza | # Faza "standaryzacji produktu" - pojawienie się przedsiębiorstw-naśladowców stopniowo osłabia przewagę innowatora, produkcja lokowana jest w krajach o najniższych [[koszty pracy|kosztach pracy]], przewaga rynkowa zostaje utrzymana poprzez wprowadzenie [[dyferencjacja|dyferencjacji]] produktu. | ||
Z teorii Vernona wynika zatem, że kraje mające przewagę technologiczną są w stanie tworzyć nowe produkty, a kraje opóźnione technologicznie koncentrują się na produktach dojrzałych lub standardowych<ref> M. Łobaziewicz 2008, s.200</ref>. | Z teorii Vernona wynika zatem, że kraje mające przewagę technologiczną są w stanie tworzyć nowe produkty, a kraje opóźnione technologicznie koncentrują się na produktach dojrzałych lub standardowych<ref> M. Łobaziewicz 2008, s.200</ref>. | ||
== Czynniki wpływające na poziom luki technologicznej == | <google>n</google> | ||
==Czynniki wpływające na poziom luki technologicznej== | |||
Najważniejsze czynniki które wpływają na poziom luki technologicznej to<ref> D. Kornacka 2001, s.18 </ref>: | Najważniejsze czynniki które wpływają na poziom luki technologicznej to<ref> D. Kornacka 2001, s.18 </ref>: | ||
* klimat społeczny, | * klimat społeczny, | ||
* system edukacyjny, | * system edukacyjny, | ||
* potencjał naukowy, | * potencjał naukowy, | ||
* skala i jakość działalności badawczej, | * skala i jakość działalności badawczej, | ||
* natura rynku lokalnego, | * natura rynku lokalnego, | ||
* jakość zarządzania oraz polityka rządu, | * jakość zarządzania oraz polityka rządu, | ||
* inne czynniki określające technologiczną pozycję danego kraju. | * inne czynniki określające technologiczną pozycję danego kraju. | ||
== Pomiar luki technologicznej == | ==Pomiar luki technologicznej== | ||
Wskaźniki wykorzystywane do pomiaru wielkości i dynamiki luki technologicznej<ref> D. Firszt 2010, s. 227-228 </ref>: | Wskaźniki wykorzystywane do pomiaru wielkości i dynamiki luki technologicznej<ref> D. Firszt 2010, s. 227-228 </ref>: | ||
* Wydajność pracy mierzona jako PKB/zatrudnionego, | * Wydajność pracy mierzona jako PKB/zatrudnionego, | ||
| Linia 47: | Linia 36: | ||
* Wskaźnik [[terms of trade]]. | * Wskaźnik [[terms of trade]]. | ||
== Przypisy == | {{infobox5|list1={{i5link|a=[[Cykl życia sektora]]}} — {{i5link|a=[[Ekonomia skali produkcji]]}} — {{i5link|a=[[Wymiana międzynarodowa]]}} — {{i5link|a=[[Emerging markets]]}} — {{i5link|a=[[Innowacja]]}} — {{i5link|a=[[Industrializacja]]}} — {{i5link|a=[[Krzywa doświadczeń]]}} — {{i5link|a=[[Konkurencyjność]]}} — {{i5link|a=[[Strategia przywództwa kosztowego]]}} }} | ||
==Przypisy== | |||
<references /> | <references /> | ||
== Bibliografia == | ==Bibliografia== | ||
* Barańska-Fischer M., Blażak R., Szymański G. | <noautolinks> | ||
* Barańska-Fischer M., Blażak R., Szymański G. (2016), ''Innowacje w biznesie. Wybrane zagadnienia'', Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź | |||
* Firszt D. | * Firszt D. (2010), ''Niwelacja luki technologicznej względem krajów rozwiniętych jako jeden z wymiarów modernizacji polskiej gospodarki'', Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 16 | ||
* Kornacka D. | * Kornacka D. (2001), ''[https://przegladorganizacji.pl/artykul/2001/10.33141po.2001.10.03 Koncepcje luki technologicznej w teorii międzynarodowego transferu technologii]'', Przegląd organizacji, nr 10 | ||
* Kubielas S. | * Kubielas S. (2009), ''Innowacje i luka technologiczna w gospodarce globalnej. Strukturalne i makroekonomiczne uwarunkowania'', Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa | ||
* Łobaziewicz M. | * Łobaziewicz M. (2008), ''[https://ojs.tnkul.pl/index.php/rns/article/view/11403 Luka techniczna i technologiczna a konkurencyjność gospodarki opóźnionej technologicznie]'', Roczniki Nauk Społecznych, tom XXXVI, Zeszyt 3 | ||
* Read R. | * PWN (2011), ''Encyklopedia Powszechna PWN'', PWN, Warszawa | ||
* Read R. (2006), ''Foreign Direct Investment & Multinational Enterprise II, Econ 405, Lecture 7'', Michaelmas: Lancaster Academy | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Aleksandra Woźniak}} | {{a|Aleksandra Woźniak}} | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Zarządzanie innowacjami]] | ||
{{#metamaster:description|Luka technologiczna to różnica między poziomami potencjału technologicznego różnych gospodarek narodowych. Dowiedz się więcej na naszej stronie.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 23:44, 17 sty 2024
Luka technologiczna to rozmiar opóźnienia, względnie trwała różnica między poziomami potencjału technicznego i technologicznego dwu lub więcej gospodarek narodowych[1]. Jej tworzenie się i rozmiary są wypadkową dwóch procesów: kreacji innowacyjnych rozwiązań technologicznych przez liderów - innowatorów (tworzenie się lub narastanie luki) oraz dyfuzji innowacji i ich absorpcji przez imitatorów (domykanie luki)[2].
TL;DR
Luka technologiczna to różnica między poziomami potencjału technologicznego różnych gospodarek. Tworzy się ona poprzez innowacje liderów i ich absorpcję przez imitatorów. Teorie luki technologicznej opisują wpływ innowacji i naśladownictwa na strukturę handlu międzynarodowego. Czynniki takie jak klimat społeczny, edukacja, potencjał naukowy i polityka rządu mają wpływ na poziom luki technologicznej. Wskaźniki takie jak wydajność pracy, struktura eksportu i wskaźnik terms of trade są wykorzystywane do pomiaru luki technologicznej.
Teorie luki technologicznej
Formalnie luka techniczna i technologiczna została opisana już w latach 60. XX wieku w pracach badawczych M. V. Posnera (1961) oraz R. Vernona (1966).
Teoria Posnera opiera się na założeniu, że źródłem powstawania luki technicznej i technologicznej, z której monopolista (np. gospodarka danego kraju, sektor, przedsiębiorstwo) czerpie korzyści ekonomiczne, jest innowacja, a pojawiające się potem naśladownictwo ze strony konkurentów zmniejsza zyski oraz powstałą "tymczasową" przewagę konkurencyjną. O ile innowacja i monopol prowadzą do zachwiania równowagi rynkowej, to naśladownictwo ją przywraca.
Według tej teorii o strukturze handlu międzynarodowego decyduje zdolność poszczególnych krajów, a więc ludzi, przedsiębiorstw, branż i całych gałęzi gospodarki, do opracowywania, opanowywania i wdrażania nowych technologii. Innowacyjne kraje (innowatorzy) mogą osiągnąć pozycję monopolistyczną w określonym segmencie rynku. Pozycja ta pozwala im rozwijać eksport nowoczesnych i wysoko przetworzonych produktów. Kraje o mniejszej zdolności innowacyjnej eksportują wyroby o mniejszym wkładzie postępu technicznego i technologicznego. Z czasem pojawiają się naśladowcy (imitatorzy), kraj traci pozycję monopolistyczną, ale naśladowcy nie osiągają już takich korzyści, jak innowator, gdyż naśladowców jest wielu, konkurencja między nimi ma charakter cenowy, a popyt na "opatrzony" produkt wykazuje małą dynamikę. Naśladowcy wytwarzają z reguły taniej niż innowator, ponieważ dysponują brakiem lub niewielkimi nakładami na badania i rozwój, tańszą, często nie najnowszą technologią, a w końcu zaczynają sprzedawać dany produkt także na rynku innowatora. Kraj innowacyjny traci korzyści technologiczne, a jego pozycja zależy od możliwości sprostania wymogom wyścigu technicznego poprzez wprowadzanie kolejnych innowacji[3].
R. Vernon oparł model teorii luki technicznej i technologicznej na cyklu życia produktu, na który składają się następujące etapy[4]:
- Faza "nowego produktu" - innowacje powstają w gospodarkach rozwiniętych, o wysokich dochodach w celu zaspokojenia popytu krajowego. Przedsiębiorstwo innowacyjne - innowator uzyskuje przewagę monopolistyczną oraz wysokie zyski.
- Faza "pełnej dojrzałości produktu" - kiedy popyt rośnie, produkt staje się standardowy, a przedsiębiorstwo osiąga efekt skali. Jednocześnie następuje dynamiczny wzrost eksportu, w wyniku czego produkt trafia na rynki zagraniczne. Wysokie bariery wejścia na rynek dają przewagę konkurencyjną.
- Faza "standaryzacji produktu" - pojawienie się przedsiębiorstw-naśladowców stopniowo osłabia przewagę innowatora, produkcja lokowana jest w krajach o najniższych kosztach pracy, przewaga rynkowa zostaje utrzymana poprzez wprowadzenie dyferencjacji produktu.
Z teorii Vernona wynika zatem, że kraje mające przewagę technologiczną są w stanie tworzyć nowe produkty, a kraje opóźnione technologicznie koncentrują się na produktach dojrzałych lub standardowych[5].
Czynniki wpływające na poziom luki technologicznej
Najważniejsze czynniki które wpływają na poziom luki technologicznej to[6]:
- klimat społeczny,
- system edukacyjny,
- potencjał naukowy,
- skala i jakość działalności badawczej,
- natura rynku lokalnego,
- jakość zarządzania oraz polityka rządu,
- inne czynniki określające technologiczną pozycję danego kraju.
Pomiar luki technologicznej
Wskaźniki wykorzystywane do pomiaru wielkości i dynamiki luki technologicznej[7]:
- Wydajność pracy mierzona jako PKB/zatrudnionego,
- Struktura eksportu,
- Wskaźnik terms of trade.
| Luka technologiczna — artykuły polecane |
| Cykl życia sektora — Ekonomia skali produkcji — Wymiana międzynarodowa — Emerging markets — Innowacja — Industrializacja — Krzywa doświadczeń — Konkurencyjność — Strategia przywództwa kosztowego |
Przypisy
Bibliografia
- Barańska-Fischer M., Blażak R., Szymański G. (2016), Innowacje w biznesie. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź
- Firszt D. (2010), Niwelacja luki technologicznej względem krajów rozwiniętych jako jeden z wymiarów modernizacji polskiej gospodarki, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 16
- Kornacka D. (2001), Koncepcje luki technologicznej w teorii międzynarodowego transferu technologii, Przegląd organizacji, nr 10
- Kubielas S. (2009), Innowacje i luka technologiczna w gospodarce globalnej. Strukturalne i makroekonomiczne uwarunkowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
- Łobaziewicz M. (2008), Luka techniczna i technologiczna a konkurencyjność gospodarki opóźnionej technologicznie, Roczniki Nauk Społecznych, tom XXXVI, Zeszyt 3
- PWN (2011), Encyklopedia Powszechna PWN, PWN, Warszawa
- Read R. (2006), Foreign Direct Investment & Multinational Enterprise II, Econ 405, Lecture 7, Michaelmas: Lancaster Academy
Autor: Aleksandra Woźniak
