Podatność: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Dodanie TL;DR) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
''' Podatność''' (vulnerability) - jest to pewnego rodzaju słabość. Odnosi się do braku odporności (systemu lub jednostki)na skutki wrogiego środowiska. Zjawisko podatności wykorzystywane jest przez [[zagrożenia]] i prowadzi do strat. '''Okno luki/ podatności''' (window of vulnerability) to okazja do zaatakowania czegoś co jest w zagrożeniu (Sztumski J. 2010) | |||
''' Podatność''' (vulnerability) - jest to pewnego rodzaju słabość. Odnosi się do braku odporności (systemu lub jednostki)na skutki wrogiego środowiska. Zjawisko podatności wykorzystywane jest przez [[zagrożenia]] i prowadzi do strat. '''Okno luki/ podatności''' (window of vulnerability) to okazja do zaatakowania czegoś co jest w zagrożeniu | |||
==TL;DR== | ==TL;DR== | ||
| Linia 22: | Linia 5: | ||
==Powszechne znaczenie== | ==Powszechne znaczenie== | ||
W odniesieniu do zagrożeń i klęsk żywiołowych podatność jest koncepcją, która łączy relacje ludzi z ich środowiskiem, otoczeniem z siłami społecznymi i instytucjami oraz wartościami kulturowymi, które je podtrzymują i kwestionują. Koncepcja podatności wyraża wielowymiarowość klęsk żywiołowych, koncentrując uwagę na całości relacji w danej sytuacji społecznej, które stanowią warunek, który w połączeniu z siłami środowiskowymi powoduje katastrofę. | W odniesieniu do zagrożeń i klęsk żywiołowych podatność jest koncepcją, która łączy relacje ludzi z ich środowiskiem, otoczeniem z siłami społecznymi i instytucjami oraz wartościami kulturowymi, które je podtrzymują i kwestionują. Koncepcja podatności wyraża wielowymiarowość klęsk żywiołowych, koncentrując uwagę na całości relacji w danej sytuacji społecznej, które stanowią warunek, który w połączeniu z siłami środowiskowymi powoduje katastrofę. | ||
==Rozeznanie== | ==Rozeznanie== | ||
W obrębie literatury poświęconej podatności na zagrożenia główne strumienie badań obejmują kwestie metodologiczne, takie jak: [[pomiar]] i [[ocena]] podatności na zagrożenia, w tym znalezienie odpowiednich wskaźników dla różnych aspektów podatności na zagrożenia, metod skalowania oraz uczestnictwa. Badanie podatności obejmuje złożoną, wielodyscyplinarną dziedzinę obejmującą badania nad rozwojem i ubóstwem, [[zdrowie publiczne]], badania klimatu, badania bezpieczeństwa, inżynierię, geografię, ekologię polityczną i [[zarządzanie]] ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi. Badania te są ważne i interesujące dla organizacji próbujących zmniejszyć podatność na zagrożenia - w szczególności w odniesieniu do ubóstwa i innych Milenijnych Celów Rozwoju. Wiele instytucji prowadzi interdyscyplinarne badania nad podatnością. Forum, które łączy wielu obecnych badaczy w zakresie podatności na zagrożenia, to Expert Working Group (EWG). Naukowcy pracują obecnie nad udoskonaleniem definicji "podatności na zagrożenia", metod pomiaru i oceny oraz skutecznej komunikacji badań z decydentami.(Kaczmarek T. 2008) | |||
<google>n</google> | |||
==Rodzaje podatności== | ==Rodzaje podatności== | ||
:* '''Społeczna''' - W tym sensie wrażliwość społeczna jest jednym z aspektów podatności na wiele stresorów (instrument odpowiedzialny za [[stres]]) i wstrząsów, w tym nadużyć, wykluczenia społecznego i zagrożeń naturalnych. Luka społeczna odnosi się do niezdolności ludzi, organizacji i społeczeństw do wytrzymania negatywnych skutków wielu stresorów, na które są narażeni. Wpływ ten wynika częściowo z cech właściwych dla interakcji społecznych, instytucji i systemów wartości kulturowych (Beck J. 2012) | |||
:* '''Poznawcza''' - Luka poznawcza w psychologii poznawczej to błędne przekonanie, uprzedzenia poznawcze lub [[wzorzec]] myśli, który predysponuje jednostkę do problemów psychicznych. Słabość istnieje zanim pojawią się objawy zaburzenia psychicznego. Po tym, jak osoba napotka stresujące doświadczenie, wrażliwość poznawcza kształtuje dezadaptacyjną odpowiedź, która zwiększa [[prawdopodobieństwo]] zaburzenia. Z góry uprzedzone nastawienie to jeden z mechanizmów prowadzących do błędnego poznania, które prowadzi do podatności na poznawanie (Beck J. 2012) | |||
:* '''Wojskowa''' - W terminologii wojskowej podatność na zagrożenia jest podzbiorem przeżywalności. Luka jest definiowana na różne sposoby w zależności od kraju i ramienia [[usługi]], ale ogólnie odnosi się do niemal natychmiastowych skutków ataku broni. Dla przykładu w lotnictwie określa się ją jako niezdolność statku powietrznego do wytrzymania szkód spowodowanych przez stworzone przez człowieka wrogie środowisko. W niektórych definicjach usterka obejmuje możliwość odzyskania danych ([[kontrola]] szkód, gaszenie pożarów, przywracanie możliwości). Niektóre służby wojskowe rozwijają własną koncepcję podatności (Nash W., Figley C. 2010) | |||
:*'''Wojskowa''' - W terminologii wojskowej podatność na zagrożenia jest podzbiorem przeżywalności. Luka jest definiowana na różne sposoby w zależności od kraju i ramienia [[usługi]], ale ogólnie odnosi się do niemal natychmiastowych skutków ataku broni. Dla przykładu w lotnictwie określa się ją jako niezdolność statku powietrznego do wytrzymania szkód spowodowanych przez stworzone przez człowieka wrogie środowisko. W niektórych definicjach usterka obejmuje możliwość odzyskania danych ([[kontrola]] szkód, gaszenie pożarów, przywracanie możliwości). Niektóre służby wojskowe rozwijają własną koncepcję podatności | |||
==Rodzaje podatności== | ==Rodzaje podatności== | ||
| Linia 50: | Linia 30: | ||
==Niepodatność== | ==Niepodatność== | ||
Przeciwieństwo podatności. Niepodatność definiuje się jako [[odporność]] systemu lub jednostki na działania niekorzystne pewnych czynników zewnętrznych. Występuje wiele synonimów niepodatności, najpopularniejsze to: nierozerwalność, niewrażliwość czy niezniszczalność. Niezniszczalność jest powszechną cechą występującą w grach wideo. To sprawia, że gracz jest odporny na ból, uszkodzenie lub utratę zdrowia. Można go znaleźć w postaci "ulepszeń" lub oszustów. Aktywowany przez kody, jest często nazywany "trybem bożym". | |||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Zaufanie]]}} — {{i5link|a=[[Holistyczne podejście]]}} — {{i5link|a=[[Sytuacja kryzysowa]]}} — {{i5link|a=[[Inżynieria społeczna]]}} — {{i5link|a=[[Problem społeczny]]}} — {{i5link|a=[[Świadomość społeczna]]}} — {{i5link|a=[[Alienacja]]}} — {{i5link|a=[[Szok kulturowy]]}} — {{i5link|a=[[Psychologia społeczna]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | |||
* Beck J. (2012), ''Terapia poznawczo-behawioralna'', UJ, Kraków | |||
* Cutter S., Boruff B., Shirley W. (2003), ''[https://www.geo.mtu.edu/volcanoes/06upgrade/Social-KateG/Attachments%20Used/VulnerabilityEnvironmentalHaz.pdf Social Vulnerability to Environmental Hazards]'', University of South Carolina | |||
* Kaczmarek T. (2008), ''Ryzyko i zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne'', Difin, Warszawa | |||
* Kwaśniewski J. (2003), ''Badania problemów społecznych'', Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa | |||
* Liderman K. (2008), ''Analiza ryzyka i ochrona informacji w systemach komputerowych'', PWN, Warszawa | |||
* Miś L. (2007), ''Problemy społeczne'', UJ, Kraków | |||
* Nash W., Figley C. (2010), ''Stres bojowy. Teorie, badania, profilaktyka i terapia'', PWN, Warszawa | |||
* Rucińska D. (2014), ''Podatność społeczna na zagrożenia naturalne jako element ryzyka. Przegląd koncepcji naukowych'' | |||
* Sztumski J. (2010), ''Wstęp do metod i technik badań społecznych'', Wydawnictwo Śląsk, Katowice | |||
</noautolinks> | |||
[[Kategoria:Zarządzanie ryzykiem]] | |||
: | {{#metamaster:description|Podatność to słabość systemu, która może prowadzić do strat. Zagrożenia wykorzystują podatność do ataku.}} | ||
Aktualna wersja na dzień 18:05, 18 sty 2024
Podatność (vulnerability) - jest to pewnego rodzaju słabość. Odnosi się do braku odporności (systemu lub jednostki)na skutki wrogiego środowiska. Zjawisko podatności wykorzystywane jest przez zagrożenia i prowadzi do strat. Okno luki/ podatności (window of vulnerability) to okazja do zaatakowania czegoś co jest w zagrożeniu (Sztumski J. 2010)
TL;DR
Podatność to brak odporności na skutki wrogiego środowiska. Może dotyczyć zagrożeń społecznych, psychologicznych czy militarnych. Badania nad podatnością obejmują wiele dziedzin i mają na celu zmniejszenie ryzyka. Istnieją różne rodzaje podatności, takie jak społeczna, poznawcza czy wojskowa. Przeciwieństwem podatności jest niepodatność, czyli odporność na niekorzystne czynniki zewnętrzne.
Powszechne znaczenie
W odniesieniu do zagrożeń i klęsk żywiołowych podatność jest koncepcją, która łączy relacje ludzi z ich środowiskiem, otoczeniem z siłami społecznymi i instytucjami oraz wartościami kulturowymi, które je podtrzymują i kwestionują. Koncepcja podatności wyraża wielowymiarowość klęsk żywiołowych, koncentrując uwagę na całości relacji w danej sytuacji społecznej, które stanowią warunek, który w połączeniu z siłami środowiskowymi powoduje katastrofę.
Rozeznanie
W obrębie literatury poświęconej podatności na zagrożenia główne strumienie badań obejmują kwestie metodologiczne, takie jak: pomiar i ocena podatności na zagrożenia, w tym znalezienie odpowiednich wskaźników dla różnych aspektów podatności na zagrożenia, metod skalowania oraz uczestnictwa. Badanie podatności obejmuje złożoną, wielodyscyplinarną dziedzinę obejmującą badania nad rozwojem i ubóstwem, zdrowie publiczne, badania klimatu, badania bezpieczeństwa, inżynierię, geografię, ekologię polityczną i zarządzanie ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi. Badania te są ważne i interesujące dla organizacji próbujących zmniejszyć podatność na zagrożenia - w szczególności w odniesieniu do ubóstwa i innych Milenijnych Celów Rozwoju. Wiele instytucji prowadzi interdyscyplinarne badania nad podatnością. Forum, które łączy wielu obecnych badaczy w zakresie podatności na zagrożenia, to Expert Working Group (EWG). Naukowcy pracują obecnie nad udoskonaleniem definicji "podatności na zagrożenia", metod pomiaru i oceny oraz skutecznej komunikacji badań z decydentami.(Kaczmarek T. 2008)
Rodzaje podatności
- Społeczna - W tym sensie wrażliwość społeczna jest jednym z aspektów podatności na wiele stresorów (instrument odpowiedzialny za stres) i wstrząsów, w tym nadużyć, wykluczenia społecznego i zagrożeń naturalnych. Luka społeczna odnosi się do niezdolności ludzi, organizacji i społeczeństw do wytrzymania negatywnych skutków wielu stresorów, na które są narażeni. Wpływ ten wynika częściowo z cech właściwych dla interakcji społecznych, instytucji i systemów wartości kulturowych (Beck J. 2012)
- Poznawcza - Luka poznawcza w psychologii poznawczej to błędne przekonanie, uprzedzenia poznawcze lub wzorzec myśli, który predysponuje jednostkę do problemów psychicznych. Słabość istnieje zanim pojawią się objawy zaburzenia psychicznego. Po tym, jak osoba napotka stresujące doświadczenie, wrażliwość poznawcza kształtuje dezadaptacyjną odpowiedź, która zwiększa prawdopodobieństwo zaburzenia. Z góry uprzedzone nastawienie to jeden z mechanizmów prowadzących do błędnego poznania, które prowadzi do podatności na poznawanie (Beck J. 2012)
- Wojskowa - W terminologii wojskowej podatność na zagrożenia jest podzbiorem przeżywalności. Luka jest definiowana na różne sposoby w zależności od kraju i ramienia usługi, ale ogólnie odnosi się do niemal natychmiastowych skutków ataku broni. Dla przykładu w lotnictwie określa się ją jako niezdolność statku powietrznego do wytrzymania szkód spowodowanych przez stworzone przez człowieka wrogie środowisko. W niektórych definicjach usterka obejmuje możliwość odzyskania danych (kontrola szkód, gaszenie pożarów, przywracanie możliwości). Niektóre służby wojskowe rozwijają własną koncepcję podatności (Nash W., Figley C. 2010)
Rodzaje podatności
- Podatność ekonomiczna
- Podatność eksploatacyjna
- Podatność informatyczna
- Podatność logistyczna
- Podatność magazynowa
- Podatność na ryzyko
- Podatność transportowa
Niepodatność
Przeciwieństwo podatności. Niepodatność definiuje się jako odporność systemu lub jednostki na działania niekorzystne pewnych czynników zewnętrznych. Występuje wiele synonimów niepodatności, najpopularniejsze to: nierozerwalność, niewrażliwość czy niezniszczalność. Niezniszczalność jest powszechną cechą występującą w grach wideo. To sprawia, że gracz jest odporny na ból, uszkodzenie lub utratę zdrowia. Można go znaleźć w postaci "ulepszeń" lub oszustów. Aktywowany przez kody, jest często nazywany "trybem bożym".
| Podatność — artykuły polecane |
| Zaufanie — Holistyczne podejście — Sytuacja kryzysowa — Inżynieria społeczna — Problem społeczny — Świadomość społeczna — Alienacja — Szok kulturowy — Psychologia społeczna |
Bibliografia
- Beck J. (2012), Terapia poznawczo-behawioralna, UJ, Kraków
- Cutter S., Boruff B., Shirley W. (2003), Social Vulnerability to Environmental Hazards, University of South Carolina
- Kaczmarek T. (2008), Ryzyko i zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne, Difin, Warszawa
- Kwaśniewski J. (2003), Badania problemów społecznych, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
- Liderman K. (2008), Analiza ryzyka i ochrona informacji w systemach komputerowych, PWN, Warszawa
- Miś L. (2007), Problemy społeczne, UJ, Kraków
- Nash W., Figley C. (2010), Stres bojowy. Teorie, badania, profilaktyka i terapia, PWN, Warszawa
- Rucińska D. (2014), Podatność społeczna na zagrożenia naturalne jako element ryzyka. Przegląd koncepcji naukowych
- Sztumski J. (2010), Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wydawnictwo Śląsk, Katowice
