Joseph Stiglitz

Joseph Stiglitz jest wybitnym ekonomistą amerykańskim, profesorem ekonomii na Uniwersytecie Columbia. Swoją sławę w kręgu ekonomistów zawdzięcza w znacznej mierze aktywności na forum publicznym oraz badaniom nad asymetrią informacji, za co w 2001 roku został uhonorowany Nagrodą Nobla (razem z George'em Akerlofem i Michealem Spence'em). Jest zwolennikiem poglądu, że wolne, nieregulowane rynki nie zawsze prowadzą do najlepszych ekonomicznych rezultatów, ze względu na występującą asymetrię informacji. Wśród ekonomistów zyskał miano neokeynesisty.

TL;DR

Joseph Stiglitz to amerykański ekonomista i laureat Nagrody Nobla. Jest zwolennikiem regulacji rynku ze względu na asymetrię informacji. Przez wiele lat pracował jako doradca ekonomiczny, a także był wiceprezesem Banku Światowego. Jego najważniejsze badania dotyczą asymetrii informacji, za które otrzymał Nagrodę Nobla w 2011 roku. Jest autorem wielu książek, takich jak "Globalization and Its Discontents".

Życiorys

Urodził się w 1943 roku w Gary (w stanie Indiana) jako drugie z trojga dzieci agenta ubezpieczeniowego i nauczycielki początkowego nauczania. Od 1960 roku przez trzy lata studiował matematykę, fizykę i ekonomię w Amherst College w Nowej Anglii. Następnie, w 1964 roku rozpoczął naukę w Massachusetts Institute of Technology (MIT), gdzie później uzyskał tytuł doktora. Kolejne lata spędził na prowadzeniu badań na Uniwersytecie w Cambridge a następnie na pracy w Nairobi (1969-1971).

Ekonomiczne wyzwania Kenii, kraju rozwijającego się, trwale wpłynęły na jego późniejszą pracę badawczą. W 1979 roku za pracę dydaktyczną i badawczą na renomowanych uczelniach Stiglitz otrzymał Medal Johna Batesa Clarka za przyznawany ekonomistom poniżej czterdziestego roku życia. W 1993 roku rozstał się ze światem akademickim i podjął pracę w Zespole Doradców Ekonomicznych prezydenta Clintona. Od 1995 roku przewodniczył temu organowi. Dwa lata później, w lutym 1997 roku, przeszedł do mającego siedzibę w Waszyngtonie Banku Światowego i objął stanowisko wiceprezesa i naczelnego ekonomisty. Po ostrej krytyce pod adresem Międzynarodowego Funduszu Walutowego i departamentu administracji amerykańskiej, w 2000 roku musiał zrezygnować z posady. Od 1999 roku jest profesorem Uniwersytetu Columbia.

W 2002 roku opublikował bestsellerową książkę Globalization and its Discontents, która zawiera bezlitosny obrachunek z instytucjami, które Stiglitz poznał w swoim czasie od środka jako główny doradca. Ekonomista atakuje przede wszystkim MFW. Zarzuca, że twardymi ekonomiczno-politycznymi programami, które nakłada na państwom Trzeciego Świata pogarsza ich sytuację. Oskarża MFW o to, że reprezentuje przede wszystkim interesy amerykańskiej finansjery kosztem ubogich krajów.

Wkład w ekonomię

W 1970r. Joseph Stiglitz, wraz z Michaelem Rothschildem, napisał w Journal of Economics Theory artykuł na podstawie prac innych ekonomistów, poruszający koncepcję awersji do ryzyka, polegającą na obniżeniu niepewności w sytuacji ryzyka. Główną treścią pracy było określenie kiedy zmienna losowa Y jest zmienna bardziej niż zmienna losowa X [Stiglitz, Rothschild, 1970]. W następnym artykule ci sami autorzy przeanalizowali możliwe skutki ekonomiczne rosnącego ryzyka. Przeanalizowali oni w nim m.in. zwrot oszczędności, które poniosła jednostka oraz problem produkcyjny firmy [Stiglitz, Rothschild, 1971]. To właśnie te publikacje przyczyniły się do uzyskania przez Stiglitza w 1979 r. medalu Johna Batesa Clarka.

Stiglitz zaproponował zagadnienie tzw. płac wydajnościowych, które wyjaśniały zjawisko bezrobocia oraz regulacji praz, obecnie znane jako model Shapiro-Stiglitza. W założeniach tego modelu człowiek sam wybiera odpowiedni dla niego poziom wysiłku (co odróżnia go od innych postaci kapitału). Dodatkowo prawdopodobieństwo przyłapania przez pracodawcę pracownika na lekceważeniu swoich obowiązków jest niedostatecznie wysokie, przez co mówimy o niedoskonałej kontroli wysiłku pracownika. Model zakłada również asymetrię informacji między pracodawcą a pracownikiem [Stiglitz, Shapiro, 1984].

Jednak najsłynniejszymi badaniami Stiglitza były te poświęcone asymetrii informacji, za które otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii w 2011 r. Polegały one na badaniu przesiewowym techniką wykorzystywaną przez agentów ekonomicznych, celem uzyskania informacji od innych. Najnowsze prace Stiglitza i współpracowników uznawały, że rynki są skuteczne tylko w wyjątkowych okolicznościach, co zaprzeczało wcześniejszemu podejściu neoklasycznemu, które zakładało wydajność rynku, poza przypadkami ograniczonych oraz dobrze zdefiniowanych niepowodzeń rynkowych [Stiglitz, Greenwald, 1986].

Główne dzieła

Główne dzieła Josepha Stiglitza:

• Whiter Socialism?
• Economics of public sector.
• Economics.
• Globalization and Its Discontents.
• The Roaring Nineties.
• Towards a New Paradigm in Monetary Economics.
• Fair Trade for All: How Trade Can Promote Development.
• Increasing Risk I. A Definition.
• Increasing Risk II. Its economic consequences.

Joseph Stiglitz — artykuły polecane

Oskar Lange — Herbert Simon — Alban William Phillips — John Maynard Keynes — Gary Becker — Milton Friedman — Amartya Sen — Thorstein Veblen — Marian Mazur

Bibliografia

• Chołaj H. (2003), Ekonomia polityczna globalizacji, Fundacja Innowacja i Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna, Warszawa
• Dixit A., Stiglitz J. (1977), Monopolistic Competotion and Opium Product Diversity, The American Economic Review. Vol. 67
• Lechinger R. (2007), 12 ikon ekonomii: od Smitha do Stiglitza, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa
• Stiglitz J. (2007), Globalizacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Stiglitz J., Greenwald B. (1986), Externalities in economies with imperfect information and incomplete market, Quarterly Journal of Economics, nr 101 (2)
• Stiglitz J., Rothschild M. (1970), Increasing Risk I. A Definition, Journal of Economic Theory, nr 3
• Stiglitz J., Rothschild M. (1971), Increasing Risk II. Its economic consequences, Journal of Economic Theory, nr 1
• Stiglitz J., Rothschild M. (1976), Equilibrium in Competitive Insurance Markets: An Essay on the Economics of Imperfect Information, The Quarterly Journal of Economic, Vol. 90
• Stiglitz J., Shapiro C. (1984), Equilibrium unemployment as a worker discipline device, The American Economic Review, nr 74 (3)

Autor: Laura Oramus, Małgorzata Smykała