Krzywa podaży

TL;DR

Podaż to ilość dóbr i usług dostarczanych na rynek przez producentów. Prawo podaży mówi, że wraz ze wzrostem ceny, wzrasta ilość dostarczanych dóbr, a przy spadku ceny, ilość się zmniejsza. Krzywa podaży rośnie ku prawej stronie. Determinanty podaży to m.in. koszty produkcji, ceny czynników wytwórczych, oczekiwania producentów, polityka rządu, warunki naturalne i inwestycje. Zmiany tych czynników powodują przesunięcie krzywej podaży.

Podstawowe definicje

Podaż to zależność między ilością dóbr i usług, które dostarczane są na rynek przez producentów. Czynnikiem wpływającym na wysokość podaży jest cena.

Wyróżniamy:

• podaż indywidualną - dotyczy indywidualnego producenta,
• podaż rynkową - odnosi się do wszystkich producentów danego dobra,
• podaż globalną - podaż wszystkich dóbr ze strony wszystkich producentów.

Wielkość podaży to konkretna ilość dóbr i usług, jaką producenci są gotowi wyprodukować i sprzedać po danej cenie.

Prawo podaży, w przeciwieństwie do prawa popytu zwraca uwagę na dodatni stosunek między zmianą ceny danego dobra a zmianą wielkości podaży. Wraz ze wzrostem ceny wzrasta wielkość podaży danego towaru oraz wraz ze spadkiem ceny obniża się wielkość podaży (przy założeniu ceteris paribus).

Funkcją podaży albo krzywą podaży nazywamy zależność między ceną rynkową jakiegoś dobra a tą jego ilością, jaką gotowi są dostarczyć producenci.

W odróżnieniu od opadającej krzywej popytu, krzywa podaży rośnie ku prawej stronie.

Interpretacja krzywej podaży

Rys. 1 Krzywa podaży

Interpretując ilustrację przedstawiającą krzywą podaży, dochodzimy do następujących wniosków:

• krzywa podaży ma nachylenie dodatnie, tzn. w miarę wzrostu ceny, wielkość podaży rośnie,
• punkty, które leżą na krzywej podaży pokazują wielkość podaży przy różnym poziomie cen,
• zmiany ceny oraz zmiany wielkości podaży odbywają się w tym samym kierunku,
• gdy cena rośnie - krzywa podaży przesuwa się w górę, gdy cena spada - krzywa przesuwa się w dół.

Wraz ze wzrostem cen, producenci widząc możliwość zysku, zwiększają produkcję, zwiększając jednocześnie łączną podaż. Wyższa cena jest zachętą do zwiększenia produkcji, przy niezmienionych warunkach. Istnieje zależność pomiędzy podażą a ceną. U podstaw tej zasady leżą trzy następujące czynniki:

• kiedy przedsiębiorstwa zwiększają produkcję, często po przekroczeniu pewnego poziomu produkcji koszty zaczynają wzrastać coraz szybciej,
• im wyższa jest cena danego dobra, tym bardziej opłacalna staje się jego produkcja, przedsiębiorstwa mają motywacje do zwiększenia jego produkcji i zmniejszenia produkcji dóbr mniej opłacalnych,
• jeżeli cena danego dobra utrzymuje się na wysokim poziomie, produkcje jego będą podejmować nowe przedsiębiorstwa, a to wywoła wzrost podaży rynkowej.

Pierwsze dwa czynniki wpływają na podaż w krótkim okresie, trzeci natomiast działa w długim okresie.

Determinanty podaży

Istnieje wiele czynników, które wpływają na podaż. Są to tak zwane pozacenowe determinanty podaży. Należą do nich:

• koszty produkcji - przy ustalonej cenie danego produktu na rynku, niższe koszty produkcji równają się z większymi zyskami dla producentów, z kolei wysokie koszty produkcji wiążą się z małą opłacalnością,
• ceny czynników wytwórczych (surowce, energia, paliwa) - spadek tych cen powoduje obniżenie kosztów produkcji, a to zachęca producentów do powiększania podaży,
• oczekiwania producentów - ich oczekiwania dotyczące kształtowania się cen w przyszłości, mogą mieć duży wpływ na decyzje producentów odnośnie ilości oferowanych przez nich produktów,
• polityka interwencyjna rządu wpływa na kształtowanie się podaży przez określanie administracyjnych cen, subsydiów, podatków i ceł,
• warunki naturalne, sezonowość - odnosi się głównie do rolnictwa, budownictwa, górnictwa czy leśnictwa,
• czynniki losowe - powódź, pożar, susza - mają duży wpływ na zmniejszenie podaży,
• realizowane inwestycje (czas) - w długim czasie podaż może wzrosnąć poprzez nowe inwestycje czy zmiany w technologii produkcji, z kolei w krótkim okresie podaż można zwiększyć np. poprzez uruchomienie nowej zmiany.

Rys. 2 Przesuwanie się krzywej podaży pod wpływem czynników pozacenowych

Jakakolwiek natychmiastowa zmiana ceny tych czynników, wywoła przesunięcie krzywej podaży, oznaczające zmianę ilości dóbr, jaką producenci są skłonni dostarczyć przy każdym poziomie ceny. Gdy jeden z czynników produkcji drożeje, znajdzie to odzwierciedlenie w przesunięciu krzywej podaży na lewo od układu współrzędnych. Następuje wtedy gdy wzrost ceny i spadek wielkości sprzedaży. Odwrotnie jest przy przesunięciu krzywej podaży w prawo. Jeden z czynników produkcji "potaniał", co spowodowało zwiększenie produkcji i obniżenie ceny danego dobra.

Patrz także: Krzywa podaży pracy

Krzywa podaży — artykuły polecane

Podaż — Równowaga rynkowa — Mechanizm rynkowy — Popyt sztywny — Cena — Podaż globalna — Paradoks zapobiegliwości — Popyt zagregowany — Elastyczność podaży

Bibliografia

• Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Boratyński J. (2015), Ekonomiczne skutki eksploatacji gazu łupkowego, Gospodarka narodowa, nr 1
• Butowski L. (2010), Morska turystyka żeglarska w Europie - analiza czynników jakościowych wybranych elementów popytu i podaży, Folia Turistica, nr 23
• Dach Z. (2012), Mikroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Kryńska E., Kwiatkowski E. (2010), Polityka państwa wobec rynku pracy: idee ekonomiczne i rzeczywistość, Polityka społeczna, nr 5-6
• Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Agata Rybicka, Katarzyna Waliczek