Wiedza

Podstawą współczesnych rozważań dotyczących wiedzy są prace wielkich filozofów greckich Platona i Arystotelesa, którzy stworzyli podwaliny dwóch głównych nurtów epistemologii (nauki o wiedzy) tzn. racjonalizmu i empiryzmu.

Przedstawiciele racjonalizmu stawiali tezę, że prawdziwa wiedza nie pochodzi ze zmysłowych doświadczeń, ale jest owocem pewnych idealnych procesów zachodzących w umyśle. Prawdę absolutną można wywieść z racjonalnego rozumowania opartego na pewnych aksjomatach. Empiryści natomiast uważali, że jedynym źródłem wiedzy jest doświadczenie zmysłowe. Zgodnie z tym poglądem wszystko w świecie posiada wewnętrzne, obiektywne istnienie nawet, jeśli postrzega się coś, co jest jedynie iluzją, to sam fakt, iż coś jest postrzegane, jest znaczący. Nauki doświadczalne są klasycznymi przykładami tego punktu widzenia.

Zgodnie z tezą stawianą przez przedstawicieli empiryzmu, wiedza to ogół treści, poglądów, wierzeń zawartych w ludzkim umyśle w wyniku kumulowania się doświadczeń, bodźców i procesów uczenia, którym przypisuje się wartość poznawczą lub praktyczną. Wiedzę stanowi każdy rodzaj treści - od wyobrażeń, nie mających z nauką nic wspólnego do twierdzeń naukowych.

Niezbędna jest również umiejętność i możliwości wykorzystywania zgromadzonej w umyśle ludzkim treści do celów praktycznych, co jest bardzo istotne z punktu widzenia zarządzania przedsiębiorstwem, gdzie nie liczą się posiadane zasoby wiedzy teoretycznej, ale umiejętności jej praktycznego i efektywnego zastosowania. Wiedza ogólna poszczególnych ludzi, grup społecznych i zawodowych powstaje przede wszystkim w toku procesów wychowawczych w rodzinach oraz procesie edukacji (szkolnictwo począwszy od podstawowego do wyższego). Ponadto zasoby wiedzy tworzone są w wyniku innych form zorganizowanego kształcenia, jak np.:różnego rodzaju kursy, szkolenia, kształcenie w ramach pracy zawodowej, i in.

Wiedza to informacje, które znalazły zastosowanie i zostały w sposób produktywny wykorzystane. Wiedzy nie można przechowywać na płycie CD czy dysku komputera - tam znajdują się dane lub informacje (przetworzone dane), zaś wiedza to informacje przyswojone przez człowieka w procesach interpretacji i analizy odbieranych bodźców.

Autorzy wskazują na różne podziały. Warto zwrócić uwagę na kilka z nich:

• wiedza jawna i cicha: jawna jest udokumentowana, łatwa do przekazania; cicha zaś jest intuicyjna, nie ujęta w słowa i obrazy,
• rekomendowana i relacyjna: rekomendowana jest opisana zbiorem definicji; relacyjna - opisem sposobów wykonania pracy.

Wiedza zawsze istnieje w organizacji, jednak konieczne jest stosowanie narzędzi zarządzania, aby ją w odpowiedni sposób wykorzystać.

Wiedza to również posługiwanie się wieloma różnymi terminami, przy czym nie zwraca się uwagi, czy dany rozmówca poprawnie odbiera przekaz czy też nie. Jednak wiedza stanowi nieodłączny, niematerialny składnik, część rzeczywistości, bez wiedzy nikt nie jest w stanie egzystować. Wiedza opiera się na pojęciach, które mają rzeczywisty odpowiednik. Rodzaj wiedzy może być określany przez doświadczenie, czyli wiedzę empiryczną. Doświadczenie życiowe jest przydatne przy odkrywaniu określonych relacji, prawd czy mitów, które można zaobserwować w otoczeniu. Doświadczenie nabywane w obszarach życia codziennego, zawodu czy społeczności pozwala na poszerzanie naszej wiedzy ogólnej. Odkrywanie rzeczywistości to proces wieloetapowy, pozyskujemy wiedzę na podstawie prób i błędów samego doświadczenia. Wiedza ma charakter niewyczerpalny, zatem w praktyce posługujemy się wiedzą niekompletną, którą rozwija się cały czas zarówno z własnym zaangażowaniem, jak i nieświadomie. Od co najmniej dziesięciu lat wiedza przedsiębiorstwa zyskuje coraz większe znaczenie, główną uwagę skupia się na wiedzy w związku z innowacjami. Dotychczas kwestie te rozpatrywano oddzielnie, czyli traktując wiedzę i zarządzanie wiedzą i innowacjami jako niezależne procesy, co ma zły wpływ na rozwój każdego przedsiębiorstwa. Istnieje luka między wiedzą a innowacją. Lukę tę można wypełnić dzięki: (Baruk J. 2011, s. 113)

• ukierunkowaniu przedsiębiorstwa na wiedzę i innowacje
• skłonnościom i umiejętnościom kierownictwa do kreowania poprawnej przyszłości przedsiębiorstwa
• umiejętnościom tworzenia wizji rozwoju przedsiębiorstwa
• działaniom ukierunkowanych na zaspokojenie indywidualnych potrzeb klientów

Wiedzę można traktować jako potrzebę, zdolność, która wyróżnia nas spośród innych, pozwala budować i interpretować otoczenie, zmniejszać niepewność towarzyszącą w życiu. Jednak taka interpretacja nie zawsze odpowiada definicjom zamieszczonym w literaturze przedmiotu, ponieważ interpretacja wiedzy jest bardzo zróżnicowana (Baruk J, 2011, s. 116)

TL;DR

W artykule omawia się różne aspekty zarządzania wiedzą. Wiedza jest zbiorem informacji przyswojonych przez człowieka i ma wartość praktyczną. Zarządzanie wiedzą polega na wykorzystywaniu narzędzi i procesów do efektywnego wykorzystania zgromadzonej wiedzy. Istnieje luka między wiedzą a innowacją, którą można wypełnić poprzez skupienie się na wiedzy i innowacjach w przedsiębiorstwie. Zarządzanie wiedzą jest procesem biznesowym, który składa się z uczenia się, tworzenia wiedzy i dystrybucji wiedzy. Wprowadzenie zarządzania wiedzą wymaga odpowiedniego systemu IT i uwzględnienia kultury organizacyjnej. Poprawnie stosowane zarządzanie wiedzą może przynieść trwałą przewagę konkurencyjną, ale źle stosowane może mieć negatywne skutki.

Zarządzanie wiedzą

Wiedza to zbiór faktów i reguły intuicyjne, ekspert nabywa je w ciągu wielu lat praktyki. W idealnym przypadku, w relacji mistrz - uczeń, mistrz dzieli się właśnie tą unikatową wiedzą. Koncepcja zarządzania wiedzą została wprowadzona do określenia min. systemu narzędzi, procesów, struktur i kultury. Systemy zostały opracowane w celu usprawnienia dzielenia się, tworzenia i wykorzystywania wiedzy kluczowej dla procesu podejmowania decyzji. Zarządzanie wiedzą jest oparte na abstrakcyjnym wieloznacznym pojęciu "wiedza". Dotychczas, żaden z zaproponowanych modeli zarządzania wiedzą nie został całkowicie zatwierdzony (Karowski W. 2014, s. 11-12)

Pierwotnym źródłem wiedzy jest człowiek. Proces tworzenia, pozyskiwania, przechowywania, przekazywania i wykorzystania wiedzy jest pobudzany przez menedżerów, którzy pozwalają uczynić wiedzę produktywną i użyteczną w procesach tworzenia i wdrażania innowacji. Skutecznym tego narzędziem jest właśnie zarządzanie wiedzą. (Baruk J. 2011, s. 116)

Przedsiębiorstwo, aby być konkurencyjne musi spełniać takie warunki jak:

• posiadanie i absorbowanie odpowiedniej, wyspecjalizowanej wiedzy
• umiejętnie wykorzystywać nabytą widzę

Zarządzanie wiedzą to przeprowadzanie działania tak, aby wszystkie występujące różnice między zasobami wiedzy nie miały wpływu na wszelkie podejmowane decyzje (Kisielnicki J. 2004, s. 9)

Zarządzanie wiedzą jest procesem biznesowym, który składa się z: (Staniewski W. Marcin, s. 48)

• uczenia się- dzięki temu procesowi organizacyjnemu firma zdobywa informację i wiedzę.
• tworzenia wiedzy - tworzenie z informacji wiedzy użytecznej.
• dystrybucji wiedzy- łatwy dostęp do wiedzy i współdzielenie się nią.

Kultura wszystkich organizacji jest kreowana dzięki wiedzy, jej tworzeniu i przekazie. Zarządzanie wiedzą polega na wykorzystywaniu niezbędnego systemu IT a w skład tego systemu wchodzą bazy danych, programy i wszelkie sieci komputerowe, ale także stosowane systemy komunikacji między ludźmi, metody motywacji pracowników, czy wspólników. Firmy, które wprowadzają zarządzanie wiedzą zwracają uwagę na swoich pracowników, jednak starają się przy tym minimalizować ich opór, który jest częstym wynikiem wprowadzania jakichkolwiek zmian, zarówno tych w skutkach pozytywnych oraz negatywnych. Zarządzanie wiedzą zmusza również do przeszukiwania baz danych, jednak warto pamiętać, że samo wprowadzenie zarządzania wiedzą nie świadczy o stosowaniu nowoczesnych technologii (Staniewski W. Marcin 2008, s. 49)

Dobrze wprowadzony system zarządzania wiedzą posiada jeszcze lepszą kulturę organizacyjną, taki system ma przekonywać ludzi, pracowników, że poprzez własny wkład wysiłku przyczyniają się do rozwoju własnego. Siła systemu zarządzania zależy od tego jak jest on stosowany, jeżeli jest stosowany poprawnie pozytywnie buduje trwałą przewagę nad konkurencją. Źle stosowany system może przyczyniać się do tworzenia złego wizerunku, a nawet do katastrof np. finansowych przedsiębiorstwa (Staniewski W. Marcin 2007, s. 50)

Patrz także:

• Efekt Krugera-Dunninga
• Konceptualizacja
• Trening interpersonalny

Wiedza — artykuły polecane

Metafora organizacji — Informacja — Kreatywność — Profesjonalizm — Rodzaje wiedzy — Kapitał ludzki — Tablica ogłoszeń — Agent zmiany — System zarządzania wiedzą — Wiedza deklaratywna

Bibliografia

• Baruk J. (2011), Pojęcie wiedzy przedsiębiorstwa, Wiedza w procesach tworzenia innowacji, nr.4
• Budgol M. (2007), Wartości organizacyjne, Wydawnictwo UJ, Kraków
• Karwowski W. (2004), Zarządzanie wiedzą część 1, Bezpieczeństwo pracy - nauka i praktyka, nr 11
• Kisielnicki J. (2004), Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach, [w:] Zarządzanie wiedzą w systemach informacyjnych, [w:] (red.) W. Abramowicza, A. Nowickiego, M. Owoca, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław
• Nonaka I., Takeuchi H. (2000), Kreowanie wiedzy w organizacji, Poltext, Warszawa
• Oleński J. (2001), Ekonomika informacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Staniewski M. (2008), Zarządzanie zasobami ludzkimi a zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, Vizja Press & IT
• Woźniak K. (2005), System informacji menedżerskiej jako instrument zarządzania strategicznego w firmie, praca doktorska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków

Autor: Sławomir Wawak, Krzysztof Woźniak, Adrianna Szymała