Przychód krańcowy

Utarg (przychód) jest to ilość środków pieniężnych jaka został uzyskana ze sprzedaży usług oraz ze sprzedaży dóbr w określonym okresie czasu, zazwyczaj w ciągu roku (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch).

Przychód krańcowy, inaczej utarg krańcowy (ang. marginal revenue, MR) jest to zwiększenie utargu całkowitego przedsiębiorstwa w rezultacie wzrostu sprzedaży o jednostkę (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 183).

$U_{k}={\Delta U_{c} \over \Delta p}$

$U_{k}$ = utarg krańcowy

$\Delta U_{k}$ = zmiana utargu całkowitego

$\Delta p$ = wzrost produkcji o jedną jednostkę Utarg krańcowy to odpowiednia zmiana utargu całkowitego, zależna od kształtowania się krzywej popytu na produkty danego przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo może zwiększyć sprzedaży jedynie po obniżeniu ceny, więc w toku wzrostu produkcji spada przychód krańcowy. Trzeba zaznaczyć, że przy bardzo wysokim stopniu produkcji utarg krańcowy może przyjmować wartości ujemne (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 181).

Dwa efekty zmiany przychodu krańcowego wraz ze zmianami rozmiaru produkcji (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 181):

“Przychód (utarg) krańcowy = zmiana utargu całkowitego ze sprzedaży dodatkowej jednostki = (przychód dodatkowy uzyskany ze sprzedaży ostatniej jednostki) - (przychód utracony z powodu sprzedaży dotychczasowej produkcji po niższej cenie)".

Analiza przychodu krańcowego z kosztem krańcowym, związana z wytworzeniem dodatkowej jednostki produktu, pozwala zbadać w jaki sposób wzrost produkcji o jednostkę wpłynie na poziom zysku.

Kategorie utargu krańcowego i kosztu krańcowego są wykorzystywane do obliczania wielkości produkcji jaka pozwala na zmaksymalizowanie zysku przedsiębiorstwa. W momencie, gdy utarg krańcowy przewyższa koszt krańcowy należy zwiększać produkcję przedsiębiorstwa, natomiast gdy utarg krańcowy spadnie poniżej kosztu krańcowego, produkcja musi przestać wzrastać, ponieważ każda następna jednostka produktu będzie powodowała spadek sumy zysków.

Podsumowaując przedsiębiorstwo, które jest skierowane na maksymalizację swoich przychodów (zysków) musi zwiększać produkcję dóbr tak długo, jak długo utarg krańcowy będzie pozostawał wyższy od kosztów krańcowych. Jednakże gdy koszty krańcowe przewyższają utarg krańcowy, trzeba zaprzestać zwiększania wielkości produkcji danego przedsiębiorstwa (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 185).

Zysk to nadwyżka utargu przedsiębiorstwa nad jego poniesionymi kosztami (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch).

TL;DR

Artykuł omawia pojęcie utargu i przychodu krańcowego w kontekście przedsiębiorstw. Utarg krańcowy jest zależny od zmiany utargu całkowitego i wzrostu produkcji, a jego analiza pozwala obliczyć optymalną wielkość produkcji dla maksymalizacji zysku. Krzywa przychodu krańcowego zależy od krzywej popytu, a punkt równowagi przedsiębiorstwa jest tam, gdzie utarg krańcowy równa się kosztom krańcowym. Przedsiębiorstwo powinno zwiększać produkcję do momentu, gdy koszty krańcowe przewyższają utarg krańcowy. Optymalna wielkość produkcji zapewnia najwyższy zysk.

Krzywa przychodu krańcowego (MR)

Utarg jest zależny od krzywej popytu na produkty danego przedsiębiorstwa. Dana krzywa daje możliwość wyznaczania ceny, przy której wyroby przedsiębiorstwa mogą zostać sprzedane (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch).

Wygląd krzywej przychodu krańcowego jest zależny od krzywej popytu na produkcję danego przedsiębiorstwa, na przykład małe przedsiębiorstwo, które prowadzi swoją działalność na dużym rynku ma możliwość sprzedać dowolną ilość swojej produkcji, która nie będzie miała żadnego wpływu na istniejącą już cenę rynkową.

Można przedstawić dwie właściwości charakterystyczne dla przedsiębiorstw o spadającej krzywej popytu (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 183):

• przychód krańcowy maleje równocześnie ze wzrostem produkcji,
• przychód krańcowy obniża się z powodu kolejnych obniżek cenowych, które zmniejszają przychody ze sprzedaży wszystkich poprzednich jednostek produktu.

Punkt równowagi przedsiębiorstwa

$MR$ - linia utargu krańcowego

$MC$ - krzywa kosztów krańcowych

$E$ - punkt przecięcia MR=MC optimum przedsiębiorstwa

$Q_{1}$ - optymalna wielkość produkcji zapewniająca najwyższy zysk

Zyski osiągają maksimum przy takim wolumenie produkcji, dla którego koszt krańcowy jest równy utargowi krańcowemu ($Q_{1}$).

Dla wszystkich punktów, które znajdują się na lewo od $Q_{1}$ utarg krańcowy jest wyższy od kosztu krańcowego, co oznacza, że można zwiększyć produkcję, do momentu $Q_{1}$. Jednak gdy rozmiary produkcji przedsiębiorstwa znajdują się na prawo od punktu $Q_{1}$, koszty krańcowe są wyższe od utargu krańcowego co sugeruje zmniejszenie produkcji (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 187).

Jeżeli przy optymalnej wielkości $Q_{1}$ przedsiębiorstwo ponosi straty to należy sprawdzić czy powinno się utrzymać tę wielkość produkcji, zawiesić ją bądź zdecydować o likwidację produkcji (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 187), (Z. Dach). Wyznaczenie $Q_{1}$ przedsiębiorstwa (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 188):

MR > MC, trzeba zwiększyć produkcję przedsiębiorstwa,

MR < MC, trzeba zmniejszyć produkcję przedsiębiorstwa,

MR = MC, wielkość jest optymalna.

Przychód krańcowy — artykuły polecane

Utarg — Koszt krańcowy — Krzywa podaży — Paradoks zapobiegliwości — Podaż — Koszt całkowity — Monopson — Popyt sztywny — Dochód realny

Bibliografia

• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Dach Z. (2010), Mikroekonomia dla studiów licencjackich, Wydawnictwo Naukowe SYNABA, Kraków
• Dach Z. (2012), Mikroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Grudzewski W., Hejduk I. (2000), Przedsiębiorstwo przyszłości, Difin, Warszawa
• Kaczmarska-Krawczak J. (2007), Świadczenie usług teleinformatycznych, Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, Radom
• Rekowski M. (2009), Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia, Poznań
• Ślusarczyk B., Ślusarczyk S. (2011), Podstawy mikro - i makroekonomii, Politechnika Lubelska, Lublin

Autor: Maksymiliana Piekarz, Iryna Kudriashova