Traktat Paryski

Traktat Paryski to jeden z traktatów założycielskich. Został podpisany 18 kwietnia 1951r. w Paryżu przez Republikę Federalną Niemiec, Francję, Włochy, Belgię, Holandię i Luksemburg. Jego pełna, oficjalna nazwa brzmi Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali.

Wszedł w życie 23 lipca 1952r. po złożeniu ostatniego dokumentu ratyfikacyjnego przez Francję. Traktat wymagał ratyfikacji wszystkich państw sygnatariuszy.

Traktat Paryski powołał do życia pierwszą wspólnotę w historii integracji europejskiej. Była to Europejska Wspólnota Węgla i Stali. Od początku swojego istnienia posiadała osobowość prawną. Jej powstanie miało być jednym z głównych czynnik zjednoczenia powojennej Europy.

Został zawarty na 50 lat, 23 lipca 2002r. EWWiS zaprzestała działalności.

TL;DR

Traktat Paryski, podpisany w 1951 roku, ustanowił Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS). Celem traktatu było zjednoczenie powojennej Europy i zapobieżenie konfliktowi między Francją a Niemcami. Traktat zawierał postanowienia dotyczące utworzenia wspólnego rynku węgla i stali, wolnej konkurencji, zniesienia ceł i kontyngentów oraz zapewnienia odpowiednich warunków pracy. EWWiS działała przez 50 lat, a jej powstanie było pierwszym krokiem na drodze do integracji europejskiej.

Geneza

Europejska Wspólnota Węgla i Stali, która uważana jest obecnie za jeden z istotniejszych pomysłów mających na celu integrację europejską, powstała z inicjatywy francuskiego ministra spraw zagranicznych - Roberta Schumana. Plan (nazywany później planem Schumana) powstał we współpracy z francuskim politykiem i ekonomistą Jeanem Monnetem. Zakładał połączenie niemieckich i francuskich gospodarek węgla i stali, ponieważ wydobycie węgla i produkcja stali były w tamtym okresie fundamentalnymi segmentami gospodarczymi i oddanie ich, niezależnej od obu państw, ponadnarodowej władzy. W założeniu do tej organizacji mogły przyłączać się również inne kraje. Taką wolę od razu wyraziły Włochy i kraje Beneluksu. Ponadto miał to być sposób na przeciwdziałanie kolejnej wojnie francusko-niemieckiej. Miał to być również pierwszy krok na drodze ku integracji europejskiej.

Podpisanie Traktatu poprzedzała konferencja przedstawicieli sześciu państw, trwająca od czerwca 1950r. do marca 1951r., podczas której dyskutowano plan Schumana.

Co więcej, podczas uroczystego składnia podpisów pod porozumieniem, sześciu przedstawicieli państw sygnatariuszy wygłosiło wspólne oświadczenie: Poprzez podpisanie tego Traktatu (…) sygnatariusze dają dowód swojej determinacji do utworzenia pierwszej ponadnarodowej instytucji, dzięki której kładą prawdziwy fundament dla zorganizowanej Europy. Taka Europa jest otwarta dla wszystkich narodów, które są wolne w podejmowaniu decyzji. Pokładamy głęboką nadzieję, że inne kraje przyłączą się do nas i do naszych wspólnych wysiłków (R. Schuman 1951, s. 129).

Liczba członków porozumienia zwiększała się w przeciągu lat. Do wspólnoty dołączyły odpowiednio kolejne państwa:

• w 1973 r. Dania, Irlandia, Wielka Brytania,
• w 1981 r. Grecja,
• w 1986 r. Hiszpania i Portugalia,
• w 1995 r. Austria, Finlandia i Szwecja.

Polityczne przesłanki utworzenia wspólnoty

Powstanie EWWiS miało podłoże nie tylko gospodarcze, ale również polityczne. Nadrzędnym celem było niedopuszczenie do ewentualnego konfliktu francusko-niemieckiego na tle militarnym, ale również ekonomicznym z powodu prężnie rozwijającej się gospodarki niemieckiej (głównie dostrzegalnej w produkcji stali). Współpraca gospodarcza prowadziła do politycznej poprzez produkcje zbrojeniową, gdyż politycy chcieli się wystrzec rywalizacji między gospodarkami, mogącej doprowadzić do znacznie wyższych wydatków zbrojeniowych.

Główne postanowienia Traktatu Paryskiego

• Na mocy traktatu utworzono wspólny rynek węgla, rud żelaza i złomu (luty 1953 r.), stali (maj 1953 r.), a także stali specjalnych (1954 r.). EWWiS miała za zadanie nadzorowanie pracy przedsiębiorstw węgla i stali, zajmowanie się ich dofinansowaniem, rozstrzyganiem sporów i odwołań od decyzji.
• Zapewnienie wolnej konkurencji między przedsiębiorstwami całej Wspólnoty, co miało powodować niższe ceny węgla i stali.
• Znoszenie wszelkich ceł i kontyngentów ograniczających swobodny przepływ surowców i produktów przemysłów węglowego i stalowego, kapitału inwestowanego w tych przemysłach oraz siły roboczej między krajami Szóstki.
• Wprowadzenie jednolitych taryf transportowych.
• Zaniechania rządowego subsydiowania przedsiębiorstw i innych ograniczających praktyk.
• Zapewnienie odpowiednich warunków pracy i życia osobom zatrudnionym w wyżej wymienionych przemysłach.

Traktat powołał ponadnarodową organizację, której organami ustanowił:

• Wysoką Władzę - organ wykonawczy, składający się z powołanych na sześć lat dziewięciu członków (maksymalnie po dwóch z jednego państwa członkowskiego, przy czym kraje Beneluxu miały po jednym reprezentancie); pierwszym przewodniczącym był Jean Monnet.
• Specjalną Radę Ministrów - składała się z sześciu przedstawicieli państw członkowskich; do ich zadań należało m.in. koordynowanie działań Wysokiej Władzy z działaniami rządów państw należących do porozumienia. Siedzibą Rady został Luksemburg.
• Wspólne Zgromadzenie - organ ustawodawczy.
• Trybunał Sprawiedliwości - najistotniejszy organ sądowy, składający się z siedmiu sędziów mianowanych na sześcioletnią kadencję; do ich zadań należało nadzorowanie przestrzegania i uszanowania prawa.

Ponadto Traktat Paryski wymienia rodzaje uchwał:

• Decyzję (ogólną)
• Zalecenie
• Decyzję (indywidualną)
• Opinię

Wspólnota upatrywała źródeł swoich dochodów w:

• podatkach, które były ściągane bezpośrednio od jednostek organizacyjnych przemysłu stali i węgla,
• procentach od zainwestowanego kapitału i udzielonych pożyczek,
• karach pieniężnych płaconych przez przedsiębiorstwa,
• wpłatach z tytułu funduszu emerytalnego pracowników,
• pożyczkach zaciąganych przez Wspólnotę.

Traktat Paryski stał się podstawą do opracowania pozostałych traktatów, szczególnie traktatów rzymskich w zakresie struktury wewnętrznej i mechanizmu decyzyjnego. Wraz z Traktatami Rzymskimi stanowi źródło prawa europejskiego. Na ich mocy utworzone zostały Europejska Wspólnota Gospodarcza, a także Europejska Wspólnota Energii Atomowej, a organy wszystkich wspólnot zostały skonsolidowane. Utworzenie EWWiS na mocy traktatu paryskiego dało podwaliny do integrowania kolejnych obszarów gospodarki, a co za tym idzie do ujednolicenia rynku.

Traktat Paryski — artykuły polecane

Europejska Wspólnota Węgla i Stali — Traktat Rzymski — Wspólnoty europejskie — OECD — ASEAN — Rada Europy — Traktat z Maastricht — Światowa Organizacja Handlu — Komitet Regionów

Bibliografia

• Bainbridge T., Teasdale A. (1998), Leksykon Unii Europejskiej, Wydawnictwo Platan, Kraków
• Kowalski J., Ślusarczyk Z. (2006), Unia europejska. Proces integracji europejskiej i zarys problematyki instytucjonalno-prawnej. Polskie Wydawnictwo prawnicze, Warszawa - Poznań
• Kubin T. (2006), Unia Gospodarcza i Walutowa a pogłębienie integracji politycznej państw Unii Europejskiej, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, nr 1
• Michałowska-Gorywoda K. (red.) (1997), Unia Europejska. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Ruszkowski J. (2010), Ponadnarodowość w systemie politycznym Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa
• Schuman R. (1951), Statement on an Open, Supranational Europe Made by All Ministers at the Signing of the Treaty of Paris, (w:) D.H. Price, Schuman or Monnet?…, s. 129
• Wojtaszczyk A. (2006), Integracja europejska. Wstęp, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa

'

Autor: Anna Wojtowicz, Klaudia Dutka