Makrootoczenie

Makrootoczenie jest jedną z ważniejszych kwestii branych pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o wchodzeniu na rynek, a także w podejmowaniu działań w trakcie funkcjonowania firmy. W literaturze pojawia się ono również jako otoczenie ogólne przedsiębiorstwa.

Makrootoczenie jest zespołem czynników zewnętrznych, które wpływają na przedsiębiorstwo i wynikają one z jego działania w określonym kraju i regionie. Takimi czynnikami są np:

• strefa klimatyczna,
• kraj,
• region,
• układ polityczny,
• układ prawny,
• system.

Makrotoczenie silnie oddziałuje na możliwości działania przedsiębiorstwa. To ono dyktuje daty, zjawiska, które należy przewidywać i znać. Każde przedsiębiorstwo musi zdawać sobie sprawę z szans i zagrożeń, które występują w otoczeniu makroekonomiczny. Ważne jest to, iż organizacja nie ma wpływu na zmianę warunków makrootoczenia. Znane są jednak wyjątki, gdzie podejmowały próby wpływu na elementy makrootoczenia np. na politykę gospodarczą rządu, były to jednak duże firmy o znacznym potencjale ekonomicznym lub sile politycznej.

TL;DR

Makrootoczenie jest zespołem czynników zewnętrznych, które wpływają na przedsiębiorstwo. Analiza makrootoczenia jest ważna przy podejmowaniu decyzji biznesowych. Wyróżnia się kilka typów otoczenia, takich jak otoczenie naturalne, ekonomiczne, demograficzne, technologiczne, polityczno-prawne, makroekonomiczne i socjokulturowe. Najpopularniejszą metodą analizy jest analiza PEST, która bada czynniki polityczno-prawne, ekonomiczne, socjokulturowe i technologiczne. Inna technika to metoda oceny eksperckiej, która opiera się na opiniach niezależnych ekspertów.

Analiza makrootoczenia

Analiza makrootoczenia ze względu na niebagatelny wpływ na funkcjonowanie firmy na rynku jest ogromnie ważna. Jako że zbadanie wszystkich ważnych kierunków rozwojów i trendów z osobna jest niemożliwe ze względu na ich liczbę wyróżnionych zostało kilka typów:

• otoczenie naturalne

Na nie składają się związki przedsiębiorstwa z otoczeniem poprzez proces produkcji produktów czy usług oraz materiały i energia niezbędną do ich wykonania; produkty opadowe pozostałe po procesie wytwórczym oraz przez następstwa spowodowane przez wytworzone produkty. Jako, że zasoby surowców ulegając zmniejszeniu zdolność do tworzenia nowych produktów staje się trudniejsza. Ważnym aspektem staje się ekologia, oczekiwania konsumentów w zakresie polityki ekologicznej firmy, które w dzisiejszych czasach nabierają dużego wpływu na przedsiębiorstwo gdyż szkodliwa polityka ekologiczna firmy może negatywnie wpłynąć na jej reputację. Wpływ na firmę może mieć również ingerencja rządu, która zmusi firmę do ograniczenia szkodliwego działania na środowisko.

• otoczenie ekonomiczne

Odnosi się do siły nabywczej potencjalnych klientów oraz sposobów w jaki ludzie wydają swoje pieniądze. Siła nabywcza zależy od poziomu dochodu, cen, oszczędności oraz dostępności kredytu. Inne ważne wskaźniki ukazujące kondycję otoczenia ekonomicznego to: poziom inflacji, poziom bezrobocia, kursy wymiany walut oraz zadłużenie kraju. Stopa wzrostu ekonomicznego ma wpływ na wielkość oraz szanse i zagrożenia dla przedsiębiorstwa.

• otoczenie demograficzne

Demografia odnosi się do wielkości ludzkiej populacji, gęstości zaludnienia, wieku, płci i rasy. Są to bardzo ważne cechy, które kształtują rozmiary i strukturę zapotrzebowania na dobra i usługi. Można podzielić populację na generacje, z których każda posiada inne cechy. Z punktu widzenia firmy ważne są znaczące zmiany o długofalowych skutkach takie jak: wyże oraz niże demograficzne, migracje ludności, zmiana modelu rodziny, powstanie nowych grup społecznych oraz struktura wykształcenie, styl życia i tradycje kulturowe.

• otoczenie technologiczne

Jest ono dynamicznym zbiorem zjawisk, które nawet mimo pozornego braku związku z branżą, w której operuje przedsiębiorstwo jak np., banki czy domy handlowe, mogą stanowić dla niego źródło zagrożeń bądź szans. Zmiany technologiczne mogą doprowadzić jedne gałęzie przemysłu do upadku, ale także doprowadzić do postania nowych. W ciągu ostatnich lat rozwinęła się nowa gospodarka, oparta jest ona na technologiach cyfrowych oraz znacznym wzroście znaczenia usług informacyjnych. Zjawiskiem, które towarzyszy szybkiemu rozwojowi technologicznemu jest dezindustrializacja, która oznacza zanik tradycyjnych gałęzi przemysłu. Wiedza o postępie technologicznym dokonującym się na świecie może przynieść firmie broń w walce z konkurentami na rynku. Natomiast brak zainteresowania rozwojem technologicznym może przerodzić się szybko w problem dla przedsiębiorstwa.

• otoczenie polityczno-prawne

Do niego zaliczają się regulacje prawne państwa, w którym funkcjonuje przedsiębiorstwo jak i regulacje międzynarodowe np. Unii Europejskiej. Innymi czynnikami, które wywierają wpływ na przedsiębiorstwa są instytucje rządowe oraz grupy nacisku. Szczególnie ważnymi regulacjami z zakresu prawa międzynarodowego jak cła importowo-eksportowe jak również rozporządzenia dotyczące zanieczyszczenia atmosferycznego. Państwo może przeciwdziałać tendencjom monopolistycznym, zapobiegać nieuczciwej konkurencji oraz ustalać bariery wejścia dla określonych rodzajów działalności.

• otoczenie makroekonomiczne

Jest to zbiór warunków panujących w gospodarce i kierunków ich rozwoju - stopy bezrobocia, ceny ropy naftowej, ogólna sytuacja - faza cyklu gospodarczego. Otoczenie makroekonomiczne odgrywa duże znaczenie przy planowaniu i podejmowaniu decyzji dlatego też jego obserwacja jest niezwykle ważna.

• otoczenie socjokulturowe

Składa się ono z kultury społeczeństwa danego kraju, regionu, cech demograficznych i obowiązujących systemów wartości. Otoczenie to podlega zmianom jak np. zmiana pozycji kobiet w społeczeństwie. Jego niedostateczne poznanie bądź pominięcie przy analizach jest przyczyna wielu nieudanych inwestycji.

Metoda analizy makrootoczenia

Najbardziej popularną metodą analizy makrootoczenia jest analiza PEST, która grupuje analizuje cztery sektorów a jej nazwa pochodzi od pierwszych liter grup badanych czynników, są nimi:

• czynniki polityczno-prawne: m.in. prawo dotyczące ochrony środowiska, polityka podatkowa, regulacje handlu zagranicznego
• czynniki ekonomiczne: np. tendencje produktu narodowego brutto (PNB), podaż pieniądza, bezrobocie, inflacja,
• czynniki socjokulturowe: mobilność społeczeństwa, postawy wobec czasu wolnego, wykształcenie,
• czynniki technologiczne: nakłady na badania w zakresie technologii, nowe odkrycia, programy badawcze czołowych firm na rynku.

W każdej grupie szuka się co najmniej 3 dominujących czynników, następnie przy każdym z nich zakłada się sytuacje nasilenia trendu, spadku bądź stabilizacji zjawiska a także przypisuje się siłę oddziaływania danego czynnika na przedsiębiorstwo i wskaźnika prawdopodobieństwa. W efekcie dokonania tej analizy powstaje scenariusz stanów otoczenia.

Inną techniką jest metoda oceny eksperckiej, która pozwala na stworzenie długookresowej prognozy na podstawie opinii niezależnych ekspertów. Zadaje się najczęściej listownie pytania każdemu ekspertowi z osobna i kontynuuje aż do uzyskania jak najbardziej pokrywających się prognoz.

Makrootoczenie — artykuły polecane

Scenariusze stanów otoczenia — Analiza PEST — PESTEL — Otoczenie organizacji — Analiza marketingowa — Otoczenie dalsze — Innowacja — Analiza sytuacji przedsiębiorstwa — Zagrożenia

Bibliografia

• Błaszczyk W. (2006), Metody organizacji i zarządzania. Kształtowanie relacji organizacyjnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Gierszewska G., Romanowska M. (2017), Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Krugman P., Wells R. (2016), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Steinmann H., Schreyógg G. (2001), Zarządzanie. Podstawy kierowania przedsiębiorstwem. Koncepcje, funkcje, przykłady, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław
• Szadziewska A. (2011), Instrumenty ekonomiczne ochrony środowiska i ich wpływ na wynik finansowy przedsiębiorstwa., Kluczowe Problemy Teorii i Praktyki Rachunkowości, 1
• Wyrwicka M., Jaźwińska D. (2014), Percepcja uwarunkowań rozwoju przedsiębiorstw., Ekonomia i Zarządzanie, 6(2)

Autor: Emilia Maciejczyk, Paulina Paterak