Izba rzemieślnicza: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Izba rzemieślnicza''' zgodnie z Ustawą o rzemiośle jako instytucja samorządu gospodarczego reprezentuje zawodowe i gospodarcze interesy rzemiosła. Izby zrzeszają cechy, spółdzielnie rzemieślnicze, rzemieślników będących członkami cechów, oraz inne jednostki organizacyjne, jeśli wspierają [[rozwój]] gospodarczy rzemiosła ([[Ustawa]] o rzemiośle 1989, art. 11). | |||
==TL;DR== | |||
Artykuł opisuje rolę i zadania izb rzemieślniczych oraz samorządu gospodarczego rzemiosła w Polsce. Izby rzemieślnicze reprezentują interesy rzemiosła i udzielają pomocy członkom izby, natomiast samorząd gospodarczy rzemiosła promuje i nadzoruje działania rzemiosła. Największym samorządem gospodarczym w Polsce jest Związek Rzemiosła Polskiego, który reprezentuje przedsiębiorstwa rzemieślnicze. Rzemiosło ma długą historię, sięgającą czasów pradziejowych, a cechy rzemieślnicze powstały w średniowieczu. Wraz z industrializacją, rzemiosło uległo zmianom, ale wciąż odgrywa ważną rolę w gospodarce. | |||
'''Izba rzemieślnicza''' zgodnie z Ustawą o rzemiośle jako instytucja samorządu gospodarczego reprezentuje zawodowe i gospodarcze interesy rzemiosła. Izby zrzeszają cechy, spółdzielnie rzemieślnicze, rzemieślników będących członkami cechów, oraz inne jednostki organizacyjne, jeśli wspierają rozwój gospodarczy rzemiosła (Ustawa o rzemiośle 1989, art. 11). | |||
==Zadania izb rzemieślniczych== | ==Zadania izb rzemieślniczych== | ||
Głównymi celami izb rzemieślniczych jest pomaganie w reprezentowaniu zrzeszonych organizacji i rzemieślników przed organami administracji publicznej oraz innych instytucji i organizacji, udzielanie pomocy instruktażowej i doradczej członkom izby, organizowanie egzaminów kwalifikacyjnych oraz potwierdzanie ich dyplomami mistrzowskimi i świadectwami czeladniczymi. Więcej zadań izb rzemieślniczych można znaleźć w ich statutach (Ustawa o rzemiośle 1989, art. 11). | Głównymi celami izb rzemieślniczych jest pomaganie w reprezentowaniu zrzeszonych organizacji i rzemieślników przed organami administracji publicznej oraz innych instytucji i organizacji, udzielanie pomocy instruktażowej i doradczej członkom izby, [[organizowanie]] egzaminów kwalifikacyjnych oraz potwierdzanie ich dyplomami mistrzowskimi i świadectwami czeladniczymi. Więcej zadań izb rzemieślniczych można znaleźć w ich statutach (Ustawa o rzemiośle 1989, art. 11). | ||
==Samorząd gospodarczy rzemiosła== | ==Samorząd gospodarczy rzemiosła== | ||
Zgodnie z Ustawą o rzemiośle "samorząd gospodarczy rzemiosła jest niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega | Zgodnie z Ustawą o rzemiośle "samorząd gospodarczy rzemiosła jest niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega | ||
tylko przepisom prawa" (''Ustawa o rzemiośle'' 1989, art. 7). Organizacjami należącymi do samorządu gospodarczego są cechy, izby rzemieślnicze, ZRP. | tylko przepisom prawa" (''Ustawa o rzemiośle'' 1989, art. 7). Organizacjami należącymi do samorządu gospodarczego są cechy, izby rzemieślnicze, ZRP. | ||
'''Zadania samorządu gospodarczego rzemiosła: ''' | '''Zadania samorządu gospodarczego rzemiosła: ''' | ||
| Linia 28: | Linia 16: | ||
* pomaganie rzemieślnikom i pozostałym przedsiębiorstwom, którzy są członkami organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła; | * pomaganie rzemieślnikom i pozostałym przedsiębiorstwom, którzy są członkami organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła; | ||
* reprezentowanie interesów wszystkich rzemieślników przed organami administracji publicznej; | * reprezentowanie interesów wszystkich rzemieślników przed organami administracji publicznej; | ||
* branie udziału w realizacji zadań związanych z oświatą i wychowaniem, aby zapewnić wykwalifikowane kadry dla gospodarki (Ustawa o rzemiośle 1989, art. 7). | * branie udziału w realizacji zadań związanych z oświatą i wychowaniem, aby zapewnić wykwalifikowane [[kadry]] dla gospodarki (Ustawa o rzemiośle 1989, art. 7). | ||
<google>n</google> | |||
==Związek Rzemiosła Polskiego== | ==Związek Rzemiosła Polskiego== | ||
Według informacji na stronie ZRP działa on od 1933 roku. Jest to największy i najdłużej działający samorząd gospodarczy w kraju, który reprezentuje ok. 300 tys. średnich, małych i mikro przedsiębiorstw. W jego skład wchodzą lokalne, regionalne i branżowe organizacje rzemiosła: | Według informacji na stronie ZRP działa on od 1933 roku. Jest to największy i najdłużej działający samorząd gospodarczy w kraju, który reprezentuje ok. 300 tys. średnich, małych i mikro przedsiębiorstw. W jego skład wchodzą lokalne, regionalne i branżowe organizacje rzemiosła: 36 izb rzemieślniczych, 477 cechów rzemiosł i 180 spółdzielni | ||
'''Podstawowe zadania ZRP:''' | '''Podstawowe zadania ZRP:''' | ||
* "prowadzenie i rozwijanie działalności społeczno-zawodowej, socjalnej i gospodarczej w sposób zapewniający integralność rzemiosła, | * "prowadzenie i rozwijanie działalności społeczno-zawodowej, socjalnej i gospodarczej w sposób zapewniający [[integralność]] rzemiosła, | ||
* pomoc zrzeszonym w Związku organizacjom rzemiosła i małej przedsiębiorczości w zakresie realizacji zadań statutowych, | * pomoc zrzeszonym w Związku organizacjom rzemiosła i małej przedsiębiorczości w zakresie realizacji zadań statutowych, | ||
* podejmowanie inicjatyw legislacyjnych dotyczących rzemiosła i małej przedsiębiorczości, | * podejmowanie inicjatyw legislacyjnych dotyczących rzemiosła i małej przedsiębiorczości, | ||
| Linia 42: | Linia 32: | ||
==Historia rzemiosła== | ==Historia rzemiosła== | ||
Na stronie "Słownik Języka Polskiego" znajdują się informacje, że '''rzemiosło zostało wyszczególnione spośród zajęć związanych z hodowlą i uprawianiem roślin w czasach pradziejowych''', na terenach ziemi polskich w I-IV w. Pierwsze wyodrębniane były rzemiosła, w których konieczne było poznanie złożonych technik i nabycie umiejętności, takich jak kowalstwo, tkactwo czy garncarstwo. | Na stronie "Słownik Języka Polskiego" znajdują się [[informacje]], że '''rzemiosło zostało wyszczególnione spośród zajęć związanych z hodowlą i uprawianiem roślin w czasach pradziejowych''', na terenach ziemi polskich w I-IV w. Pierwsze wyodrębniane były rzemiosła, w których konieczne było poznanie złożonych technik i nabycie [[umiejętności]], takich jak kowalstwo, tkactwo czy garncarstwo. | ||
'''Tworzenie się pierwszych miast było przełomem w rozwoju rzemiosła.''' Skupiali się w nich rzemieślnicy, którzy aby bronić swoich interesów zrzeszali się w pierwsze stowarzyszenia, które pozwalały władzą na kontrolowanie rzemieślników i opodatkowanie produkcji rzemieślniczej. W starożytnym Rzymie a następnie na początku epoki średniowiecza w Europie tworzono kolegia rzemieślników, później bractwa religijne i zawodowe. | '''Tworzenie się pierwszych miast było przełomem w rozwoju rzemiosła.''' Skupiali się w nich rzemieślnicy, którzy aby bronić swoich interesów zrzeszali się w pierwsze stowarzyszenia, które pozwalały władzą na [[kontrolowanie]] rzemieślników i opodatkowanie produkcji rzemieślniczej. W starożytnym Rzymie a następnie na początku epoki średniowiecza w Europie tworzono kolegia rzemieślników, później bractwa religijne i zawodowe. | ||
'''Pierwsze cechy powstawały w XIII-XVIII w.''' w miastach Europejskich i przetrwały w zmienionej postaci w niewielu krajach w XIX i XX w. Zbliżone do cechów stowarzyszenia rzemieślników tworzył się w części miast średniowiecznej Rusi, następnie na początku XVIII w. tworzono tam cechy, a podobne do nich organizacje powstawały w Chinach w XVI-XVIII w. | '''Pierwsze cechy powstawały w XIII-XVIII w.''' w miastach Europejskich i przetrwały w zmienionej postaci w niewielu krajach w XIX i XX w. Zbliżone do cechów stowarzyszenia rzemieślników tworzył się w części miast średniowiecznej Rusi, następnie na początku XVIII w. tworzono tam cechy, a podobne do nich organizacje powstawały w Chinach w XVI-XVIII w. | ||
'''Stopniowo zaczęto unowocześniać zakłady rzemieślnicze wprowadzając innowacje, a najważniejsze z nich to:''' | '''Stopniowo zaczęto unowocześniać zakłady rzemieślnicze wprowadzając [[innowacje]], a najważniejsze z nich to:''' | ||
* wprowadzenie koła wodnego w X w. do wprawiania w ruch młynów, które przydatne były dla wielu rzemieślników; | * wprowadzenie koła wodnego w X w. do wprawiania w ruch młynów, które przydatne były dla wielu rzemieślników; | ||
* w tkactwie wprowadzenie krosien poziomych oraz kołowrotka z napędem ręcznym i nożnym; | * w tkactwie wprowadzenie krosien poziomych oraz kołowrotka z napędem ręcznym i nożnym; | ||
* w garncarstwie było nią zaczęcie używania koła garncarskiego i wprowadzenie polew. | * w garncarstwie było nią zaczęcie używania koła garncarskiego i wprowadzenie polew. | ||
'''Następnie w okresie industrializacji w XVIII-XIX w. sytuacja rzemiosła poddana została diametralnym zmianom:''' | '''Następnie w okresie industrializacji w XVIII-XIX w. sytuacja rzemiosła poddana została diametralnym zmianom:''' | ||
* fabryki przejęły pracę części rzemiosł; | * fabryki przejęły pracę części rzemiosł; | ||
* rzemiosła usługowe zajmujące się naprawami oraz sprzedające produkty luksusowe i z cechami indywidualnymi rozwinęły się znacząco; | * rzemiosła usługowe zajmujące się naprawami oraz sprzedające produkty luksusowe i z cechami indywidualnymi rozwinęły się znacząco; | ||
* zaczęto wprowadzać nowe techniki i urządzenia z silnikami; | * zaczęto wprowadzać nowe techniki i urządzenia z silnikami; | ||
* powstawały kolejne specjalizacje. | * powstawały kolejne specjalizacje. | ||
Zachodzące zmiany spowodowały, że udział rzemiosła spada w produkcji przemysłowej, utrzymało ono jednak wielkie znaczenie w gospodarce, szczególnie w sferze usług. Finalnie w Polsce w XX w. powstały izby rzemieślnicze, w celu zrzeszenia cechów (Wyrobisz A., 2020). | Zachodzące zmiany spowodowały, że [[udział]] rzemiosła spada w produkcji przemysłowej, utrzymało ono jednak wielkie znaczenie w gospodarce, szczególnie w sferze usług. Finalnie w Polsce w XX w. powstały izby rzemieślnicze, w celu zrzeszenia cechów (Wyrobisz A., 2020). | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Instytucje nadzorujące (ochrona środowiska)]]}} — {{i5link|a=[[Konfederacja Lewiatan]]}} — {{i5link|a=[[Ochotnicze hufce pracy]]}} — {{i5link|a=[[Organizacje regulujące ruch turystyczny]]}} — {{i5link|a=[[Przedsiębiorstwo społeczne]]}} — {{i5link|a=[[Federacja konsumentów]]}} — {{i5link|a=[[Administracja samorządowa]]}} — {{i5link|a=[[Europejska Karta Samorządu Regionalnego]]}} — {{i5link|a=[[Izba gospodarcza]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Graszewicz H. | <noautolinks> | ||
* | * Graszewicz H. (1973), ''Pojęcie i miejsce rzemiosła w gospodarce narodowe'', Wydział Prawa i Administracji UAM, Poznań | ||
* [https:// | * Samsonowicz H. (1954), ''Rzemiosło wiejskie w Polsce XIV-XVI w.'', PWN, Warszawa | ||
* Strona internetowa: ''[https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/rzemioslo;3970679.html Rzemiosło]'', Encyklopedia PWN online | |||
* Strona internetowa: ''[https://zrp.pl/o-nas/o-zrp/ Związek Rzemiosła Polskiego]'' | |||
* Wiśniewski F. | * ''Ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19890170092 Dz.U. 1989 nr 17 poz. 92] | ||
* | * Wiśniewski F. (1960), ''Pojęcie rzemiosła'', Wydział Prawa i Administracji UAM, Poznań | ||
* Związek Rzemiosła Polskiego (2016), ''[https://zrp.pl/wp-content/uploads/2018/03/wykaz-komisji-lipiec-2017.pdf Wykaz zawodów odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła, w których izby rzemieślnicze powołują]'' | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Izabela Zubek}} | {{a|Izabela Zubek}} | ||
[[Kategoria:Instytucje]] | [[Kategoria:Instytucje otoczenia biznesu]] | ||
{{ | |||
{{#metamaster:description|Izba rzemieślnicza - instytucja samorządu gospodarczego, reprezentująca interesy rzemiosła. Zrzesza cechy, spółdzielnie i inne jednostki wspierające rozwój gospodarczy.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 22:59, 9 gru 2023
Izba rzemieślnicza zgodnie z Ustawą o rzemiośle jako instytucja samorządu gospodarczego reprezentuje zawodowe i gospodarcze interesy rzemiosła. Izby zrzeszają cechy, spółdzielnie rzemieślnicze, rzemieślników będących członkami cechów, oraz inne jednostki organizacyjne, jeśli wspierają rozwój gospodarczy rzemiosła (Ustawa o rzemiośle 1989, art. 11).
TL;DR
Artykuł opisuje rolę i zadania izb rzemieślniczych oraz samorządu gospodarczego rzemiosła w Polsce. Izby rzemieślnicze reprezentują interesy rzemiosła i udzielają pomocy członkom izby, natomiast samorząd gospodarczy rzemiosła promuje i nadzoruje działania rzemiosła. Największym samorządem gospodarczym w Polsce jest Związek Rzemiosła Polskiego, który reprezentuje przedsiębiorstwa rzemieślnicze. Rzemiosło ma długą historię, sięgającą czasów pradziejowych, a cechy rzemieślnicze powstały w średniowieczu. Wraz z industrializacją, rzemiosło uległo zmianom, ale wciąż odgrywa ważną rolę w gospodarce.
Zadania izb rzemieślniczych
Głównymi celami izb rzemieślniczych jest pomaganie w reprezentowaniu zrzeszonych organizacji i rzemieślników przed organami administracji publicznej oraz innych instytucji i organizacji, udzielanie pomocy instruktażowej i doradczej członkom izby, organizowanie egzaminów kwalifikacyjnych oraz potwierdzanie ich dyplomami mistrzowskimi i świadectwami czeladniczymi. Więcej zadań izb rzemieślniczych można znaleźć w ich statutach (Ustawa o rzemiośle 1989, art. 11).
Samorząd gospodarczy rzemiosła
Zgodnie z Ustawą o rzemiośle "samorząd gospodarczy rzemiosła jest niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega tylko przepisom prawa" (Ustawa o rzemiośle 1989, art. 7). Organizacjami należącymi do samorządu gospodarczego są cechy, izby rzemieślnicze, ZRP.
Zadania samorządu gospodarczego rzemiosła:
- promowanie działań społeczno-zawodowych i gospodarczych rzemiosła;
- nadzorowanie wszystkich aspektów związanych z procesem przygotowania zawodowego w rzemiośle;
- pomaganie rzemieślnikom i pozostałym przedsiębiorstwom, którzy są członkami organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła;
- reprezentowanie interesów wszystkich rzemieślników przed organami administracji publicznej;
- branie udziału w realizacji zadań związanych z oświatą i wychowaniem, aby zapewnić wykwalifikowane kadry dla gospodarki (Ustawa o rzemiośle 1989, art. 7).
Związek Rzemiosła Polskiego
Według informacji na stronie ZRP działa on od 1933 roku. Jest to największy i najdłużej działający samorząd gospodarczy w kraju, który reprezentuje ok. 300 tys. średnich, małych i mikro przedsiębiorstw. W jego skład wchodzą lokalne, regionalne i branżowe organizacje rzemiosła: 36 izb rzemieślniczych, 477 cechów rzemiosł i 180 spółdzielni
Podstawowe zadania ZRP:
- "prowadzenie i rozwijanie działalności społeczno-zawodowej, socjalnej i gospodarczej w sposób zapewniający integralność rzemiosła,
- pomoc zrzeszonym w Związku organizacjom rzemiosła i małej przedsiębiorczości w zakresie realizacji zadań statutowych,
- podejmowanie inicjatyw legislacyjnych dotyczących rzemiosła i małej przedsiębiorczości,
- działania w zakresie oświaty dla zapewniania wykwalifikowanych kadr dla rzemiosła i małej przedsiębiorczości oraz dla gospodarki narodowej,
- propagowanie zasad etyki zawodowej,
- podejmowanie wszelkich działań, mających na celu przygotowanie małych i średnich przedsiębiorstw oraz ich organizacji do funkcjonowania w warunkach globalizacji obrotu towarowego, ze szczególnym uwzględnieniem jednolitego rynku w Europie" (O ZRP, 2020).
Historia rzemiosła
Na stronie "Słownik Języka Polskiego" znajdują się informacje, że rzemiosło zostało wyszczególnione spośród zajęć związanych z hodowlą i uprawianiem roślin w czasach pradziejowych, na terenach ziemi polskich w I-IV w. Pierwsze wyodrębniane były rzemiosła, w których konieczne było poznanie złożonych technik i nabycie umiejętności, takich jak kowalstwo, tkactwo czy garncarstwo.
Tworzenie się pierwszych miast było przełomem w rozwoju rzemiosła. Skupiali się w nich rzemieślnicy, którzy aby bronić swoich interesów zrzeszali się w pierwsze stowarzyszenia, które pozwalały władzą na kontrolowanie rzemieślników i opodatkowanie produkcji rzemieślniczej. W starożytnym Rzymie a następnie na początku epoki średniowiecza w Europie tworzono kolegia rzemieślników, później bractwa religijne i zawodowe.
Pierwsze cechy powstawały w XIII-XVIII w. w miastach Europejskich i przetrwały w zmienionej postaci w niewielu krajach w XIX i XX w. Zbliżone do cechów stowarzyszenia rzemieślników tworzył się w części miast średniowiecznej Rusi, następnie na początku XVIII w. tworzono tam cechy, a podobne do nich organizacje powstawały w Chinach w XVI-XVIII w.
Stopniowo zaczęto unowocześniać zakłady rzemieślnicze wprowadzając innowacje, a najważniejsze z nich to:
- wprowadzenie koła wodnego w X w. do wprawiania w ruch młynów, które przydatne były dla wielu rzemieślników;
- w tkactwie wprowadzenie krosien poziomych oraz kołowrotka z napędem ręcznym i nożnym;
- w garncarstwie było nią zaczęcie używania koła garncarskiego i wprowadzenie polew.
Następnie w okresie industrializacji w XVIII-XIX w. sytuacja rzemiosła poddana została diametralnym zmianom:
- fabryki przejęły pracę części rzemiosł;
- rzemiosła usługowe zajmujące się naprawami oraz sprzedające produkty luksusowe i z cechami indywidualnymi rozwinęły się znacząco;
- zaczęto wprowadzać nowe techniki i urządzenia z silnikami;
- powstawały kolejne specjalizacje.
Zachodzące zmiany spowodowały, że udział rzemiosła spada w produkcji przemysłowej, utrzymało ono jednak wielkie znaczenie w gospodarce, szczególnie w sferze usług. Finalnie w Polsce w XX w. powstały izby rzemieślnicze, w celu zrzeszenia cechów (Wyrobisz A., 2020).
| Izba rzemieślnicza — artykuły polecane |
| Instytucje nadzorujące (ochrona środowiska) — Konfederacja Lewiatan — Ochotnicze hufce pracy — Organizacje regulujące ruch turystyczny — Przedsiębiorstwo społeczne — Federacja konsumentów — Administracja samorządowa — Europejska Karta Samorządu Regionalnego — Izba gospodarcza |
Bibliografia
- Graszewicz H. (1973), Pojęcie i miejsce rzemiosła w gospodarce narodowe, Wydział Prawa i Administracji UAM, Poznań
- Samsonowicz H. (1954), Rzemiosło wiejskie w Polsce XIV-XVI w., PWN, Warszawa
- Strona internetowa: Rzemiosło, Encyklopedia PWN online
- Strona internetowa: Związek Rzemiosła Polskiego
- Ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle. Dz.U. 1989 nr 17 poz. 92
- Wiśniewski F. (1960), Pojęcie rzemiosła, Wydział Prawa i Administracji UAM, Poznań
- Związek Rzemiosła Polskiego (2016), Wykaz zawodów odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła, w których izby rzemieślnicze powołują
Autor: Izabela Zubek
