OECD

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organisation For Economic Co-operation and Development) została utworzona w na mocy Konwencji o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju z 14 grudnia 1960 roku. Jest to organizacja o profilu ekonomicznym. Rozpoczęcie działalności nastąpiło z dniem 30 września 1961 roku. OECD jest klubem 35 najbardziej rozwiniętych gospodarczo państw. Znajdujące się w Paryżu Château de la Muette jest siedzibą OECD. W OECD obowiązuje zasada równości wszystkich członków, niezależnie od ich potencjału gospodarczego czy wkładu do budżetu organizacji.

TL;DR

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) została utworzona w 1960 roku i skupia 35 najbardziej rozwiniętych państw gospodarczo. Jej celem jest koordynacja polityki gospodarczej państw członkowskich oraz prowadzenie polityki gospodarczej na poziomie międzynarodowym. W skład organizacji wchodzi Rada, Komitet Wykonawczy, Komitety Sektorowe, Grupy Robocze oraz Sekretariat. Polska jest pełnoprawnym członkiem OECD od 1996 roku. Organizacja działa m.in. w dziedzinie liberalizacji inwestycji międzynarodowych.

Historia OECD

OECD jest naturalnym następcą Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC), powołaną 16 kwietnia 1948 w celu współpracy odbudowujących się ze zniszczeń wojennych gospodarek państw na kontynencie europejskim, realizujących słynny Plan Marshalla. W początkowym okresie w skład OECD wchodziło 17 państw Europy Zachodniej oraz Stany Zjednoczone i Kanada z Ameryki Północnej i Turcja. Zgodnie z wizją prezydenta USA, Johna F. Kennedy’ego, istnienie OECD miało przede wszystkim wzmocnić gospodarczo sprzymierzeńców Stanów Zjednoczonych.

Cele

Do oficjalnych celów organizacji należą bardzo istotne elementy. Jest to koordynacja wewnętrznej polityki gospodarczej państw członkowskich. Doprowadzić ma to do osiągnięcia jak najwyższego poziomu życia ich obywateli. OECD postawiła sobie za cel również prowadzenie polityki gospodarczej w wymiarze międzynarodowym. Organizacja może się także pochwalić okazałym dorobkiem prawnym, bowiem do jej kompetencji należy wydawanie opinii i zaleceń. Wszystko to odbywa się na podstawie umów i kodeksów np. Liberalizacji Przepływów Kapitałowych i Bieżących Operacji Niewidocznych. OECD jako organizacja ustala zasady w międzynarodowych stosunkach gospodarczych. Zwykle są to pewne przyjęte standardy w ściśle określonych segmentach gospodarki. Działalność OECD to także pomoc dla biedniejszych państw spoza organizacji. Według szacunków organizacja ta ma znacznie szersze oddziaływanie poza kraje członkowskie. Jej wsparcie oraz skutki decyzji dotyczą około stu państw. Do pozostałych celów zaliczyć można: przygotowanie prognoz gospodarczych, dążenie do maksymalnego wzrostu gospodarczego i walki z problemem bezrobocia, popieranie ekspansji gospodarczej państw członkowskich i handlu światowego, redukowanie barier w wymianie handlowej oraz wspieranie krajów spoza organizacji.

Struktura organizacji

W skład organów OECD wchodzą:

• Rada OECD - jest twórcą aktów prawnych organizacji, w jej skład wchodzą szefowie przedstawicielstw państw członkowskich. Rada odbywa spotkanie jeden raz w roku. Uczestniczą w nim ministrowie spraw zagranicznych i finansów. Mianuje ona Sekretarza Generalnego, który stoi na czele organizacji, a jego kadencja trwa 5 lat. Rada może podejmować uchwały w formie decyzji, które prawnie wiążą i obowiązują państwa członkowskie, zalecenia mające charakter doradczy oraz rezolucje o charakterze informacyjnym. Decyzje podejmowane przez organ mogą zapadać jednomyślnie lub w oparciu o konsensus. Istotnym zadaniem Rady OECD jest zatwierdzenie budżetu.
• Komitet wykonawczy - należy do organów wspomagających. Składa się z 14 państw, z czego państwa G-7 są jego stałymi członkami. Do zadań Komitetu należy wstępne rozpatrywanie różnego rodzaju sprawozdań i raportów. Zajmuje się wdrażaniem decyzji podejmowanych przez Radę.
• Komitety sektorowe, grupy robocze, grupy konsultacyjne, zespoły ekspertów - pomagają w koordynacji sfer i dziedzin dotyczących polityki gospodarczej i społecznej państw członkowskich. Ich sesje odbywają się kilka razy w roku. Łącznie takich grup jest około 150.
• Sekretariat - zajmuje się bieżącą obsługą i wspomaganiem Organizacji. W sekretariacie pracują m.in. statystycy, ekonomiści, administratorzy i technicy.

Sekretarzy Generalni OECD

• Thorkil Kristensen, Dania (wrzesień 1961 - wrzesień 1969)
• Emile Van Lennep, Holandia (październik 1969 - październik 1984)
• Jean-Claude Paye, Francja (październik 1984 - maj 1996)
• Donald Johnston, Kanada (czerwiec 1996 - maj 2006)
• José Ángel Gurría, Meksyk (czerwiec 2006 - obecnie)

Państwa członkowskie OECD

Państwa założycielskie (1961): Austria, Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Wielka Brytania i Włochy. W trakcie działania Organizacji grono Państw członkowskich powiększyły: Japonia (1964), Finlandia (1969), Australia (1971), Nowa Zelandia (1973), Meksyk (1994), Czechy (1995), Węgry (1996), Polska (1996), Korea Południowa (1996), Słowacja (2000), Chile (2010), Słowenia (2010), Izrael (2010), Estonia (2010) i Łotwa (2016). W związku ze stałym wzrostem znaczenia OECD niektóre państwa wykazują chęć dołączenia się do organizacji. Wśród nich wyróżnić możemy: Rosję, Litwę, Kolumbię i Kostarykę.

Rola Polski w organizacji

22 listopada 1996 roku Polska stała się pełnoprawnym członkiem organizacji OECD. Największą rolę w procesie akcesyjnym po stronie polskiej odegrał Mieczysław Szostak, dyplomata akredytowany przy OECD. Polska z racji członkostwa zobowiązana jest wnosić składkę. Zaakceptowanie dorobku organizacji w tym zakresie oznacza, iż w Polsce obowiązują te same prawa i standardy funkcjonowania gospodarki co w państwach wysoko rozwiniętych. W efekcie Polska w wymianie międzynarodowej jest traktowana jako równorzędny partner, co przynosi jej wymierne korzyści ekonomiczne.

Niektóre dziedziny działalności

Jednym z priorytetowych działań OECD jest liberalizacja inwestycji międzynarodowych. W 1976 r. ogłoszono Deklarację OECD dotyczącą inwestycji i przedsiębiorstw międzynarodowych. W jej skład wchodzą cztery instrumenty:

1. Instrument Traktowania Narodowego (ITN),
2. Wytyczne dla Przedsiębiorstw Wielonarodowych
3. Zalecenia dotyczące Zachęt i Czynników Utrudniających Inwestycje Międzynarodowe
4. Zalecenia dotyczące Wymagań Sprzecznych.

Regulacje zawarte w ITN służą promowaniu liberalizacji polityki inwestycyjnej. Główna zasada mówi, że w kraju goszczącym, przedsiębiorstwa z u działem kapitału zagranicznego powinny podlegać takim samym warunkom jak podmioty krajowe.

Wytyczne dla Przedsiębiorstw Wielonarodowych nie są uregulowaniami prawnymi i nie zastępują prawa krajowego, stanowią jedynie standardy działalności. Wytyczne skierowane są do zagranicznego inwestora, który powinien stosować się do kilku reguł takich jak: uwzględnianie celów i priorytetów Państwa goszczącego, współpraca z lokalną społecznością, inwestor nie może przejawiać dyskryminacji w stosunku do lokalnej siły roboczej, powinien wprowadzać postęp techniczny i innowacje oraz jasność i przejrzystość działania poprzez upublicznianie informacji.

Zalecenia dotyczące Zachęt i Czynników Utrudniających Inwestycje Międzynarodowe stanowią zalecenia dla rządów krajów dot. zachęt np.: ulg podatkowych, dotacji dla przedsiębiorstw oraz różnego rodzaju ograniczeń np.: ustalania minimalnego udziału inwestora krajowego w kapitale spółki inwestora zagranicznego, określania struktury produkcji przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym, określania minimalnego poziomu eksportu. Owe zalecenia powstały po to, aby ograniczyć bądź zlikwidować niekorzystne czynniki wpływające i towarzyszące bezpośrednim inwestycjom zagranicznym.

Zalecenia dotyczące Wymagań Sprzecznych dotyczą kwestii prawnych. Regulacje prawne danego państwa, poza jego granicami mogą kolidować z prawodawstwem innych krajów. Regulacje poza terytorialne mogą negatywnie wpływać na działalność przedsiębiorstw międzynarodowych.

Patrz także: Wspólnoty europejskie

OECD — artykuły polecane

Traktat Rzymski — Traktat Paryski — Wspólnoty europejskie — Jednolity Akt Europejski — Światowa Organizacja Handlu — Europejska Wspólnota Węgla i Stali — IEA — Rada Europy — Unia Europejska

Bibliografia

• Bernaś B. (red.) (2002), Międzynarodowe transakcje ekonomiczne, Difin, Warszawa
• Kozłowski J. (2011), Statystyka nauki, techniki i innowacji w Krajach UE i OECD
• Latoszek E., Proczek M. (2001), Organizacje międzynarodowe. Założenia, cele, działalność, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa
• Michalski B. (2010), Organizacja współpracy gospodarczej i rozwoju OECD wobec wybranych problemów ekonomicznych, Oficyna Wydawnicza Arboretum
• Rewizorski M. (2016), OECD i produkcja wiedzy w systemie globalnego zarządzania, Dom Wydawniczy Elipsa

Autor: Nina Roś, Krzysztof Piwowarczyk