Użyteczność: Różnice pomiędzy wersjami
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Użyteczność''' jest to subiektywna przyjemność, [[satysfakcja]] czy zadowolenie wynikające z konsumowania dóbr (S.Marciniak 2013, s. 256). Użyteczność jest pewną konstrukcją analityczną, która jest wykorzystywana w celu wyjaśnienia sposobu, w jaki racjonalnie zachowujący się konsumenci dzielą swój ograniczony [[dochód]] pomiędzy dobra, które są dla nich użyteczne, czy też przynoszą im zadowolenie. W analizie zachowań konsumentów odróżnia się: | |||
* użyteczność całkowitą, | |||
* użyteczność krańcową. | |||
==TL;DR== | |||
Użyteczność to subiektywna przyjemność i zadowolenie wynikające z konsumowania dóbr. Może być całkowita (suma satysfakcji z zakupu danego dobra) lub krańcowa (przyrost satysfakcji wynikający ze zwiększenia konsumpcji danego dobra o jednostkę). Użyteczność całkowita rośnie w tempie malejącym, a użyteczność krańcowa ma tendencję do maleję wraz ze wzrostem konsumowanej ilości dobra. Istnieją również prawa Gossena, mówiące o malejącej użyteczności krańcowej i równowadze konsumenta w przypadku proporcjonalnych użyteczności krańcowych i cen dóbr. Konsument poszukuje optymalnej sytuacji, która daje mu maksymalne zadowolenie z konsumpcji. | |||
==Historia== | ==Historia== | ||
Podstawowe zasady teorii użyteczności sformułował w XIX w. niemiecki ekonomista H. H. Gossen. Zajmował się on badaniem decyzji podejmowanych przez [[konsument]]ów. Gossem wprowadził pojęcie użyteczności jako subiektywnej przyjemności, satysfakcji czy zadowolenia wynikającego z konsumowania dóbr. Określone [[dobro]] jest użyteczne, jeśli ma [[zdolność]] zaspokajania potrzeb. | |||
Podstawowe zasady teorii użyteczności sformułował w XIX w. niemiecki ekonomista H. H. Gossen. Zajmował się on badaniem decyzji podejmowanych przez [[konsument]]ów. Gossem wprowadził pojęcie użyteczności jako subiektywnej przyjemności, satysfakcji czy zadowolenia wynikającego z konsumowania dóbr. Określone [[dobro]] jest użyteczne, jeśli ma zdolność zaspokajania potrzeb. | |||
Użyteczność ma więc charakter subiektywny - satysfakcja (użyteczność) związana z konsumpcją danego dobra przez poszczególnych konsumentów będzie różna, co wynika z uwarunkowań psychologicznych i socjologicznych oraz przyjętego systemu wartości. Uwarunkowania psychologiczne i socjologiczne konsumentów powodują różnice w satysfakcji związanej z konsumpcją danego dobra, stąd też użyteczność ma charakter subiektywny. | Użyteczność ma więc charakter subiektywny - satysfakcja (użyteczność) związana z konsumpcją danego dobra przez poszczególnych konsumentów będzie różna, co wynika z uwarunkowań psychologicznych i socjologicznych oraz przyjętego systemu wartości. Uwarunkowania psychologiczne i socjologiczne konsumentów powodują różnice w satysfakcji związanej z konsumpcją danego dobra, stąd też użyteczność ma charakter subiektywny. | ||
==Użyteczność całkowita== | ==Użyteczność całkowita== | ||
[[Użyteczność całkowita]] jest sumą satysfakcji (zadowolenia) osiągniętej dzięki zakupowi n jednostek dobra yi. Kupując pierwszą jednostkę dobra (lub [[usługi]]) yi otrzymujemy określoną ilość użyteczności, podobnie jak przy zakupie drugiej trzeciej czy n-tej jednostki dobra yi. Sumując ilości użyteczności otrzymane przy zakupie n jednostek dobra yi, otrzymamy użyteczność całkowitą wynikającą z zakupu dobra yi. | |||
<google>n</google> | |||
==Użyteczność krańcowa== | ==Użyteczność krańcowa== | ||
[[Użyteczność krańcowa]] dobra jest to [[przyrost]] całkowitej użyteczności uzyskiwany dzięki zwiększeniu konsumpcji tego dobra o jednostkę, przy danym poziomie konsumpcji pozostałych dóbr, czyli inaczej - wzrost satysfakcji konsumenta wynikający ze zwiększenia konsumpcji danego dobra o kolejną, dodatkową jednostkę. | |||
[[Użyteczność krańcowa]] dobra jest to przyrost całkowitej użyteczności uzyskiwany dzięki zwiększeniu konsumpcji tego dobra o jednostkę, przy danym poziomie konsumpcji pozostałych dóbr, czyli inaczej - wzrost satysfakcji konsumenta wynikający ze zwiększenia konsumpcji danego dobra o kolejną, dodatkową jednostkę. | |||
Użyteczność krańcową można wyrazić następująco: | Użyteczność krańcową można wyrazić następująco: | ||
| Linia 42: | Linia 25: | ||
gdzie: | gdzie: | ||
: UK - użyteczność krańcowa, | : UK - użyteczność krańcowa, | ||
: dU - zmiana użyteczności całkowitej (pochodna) spowodowana zmianą ilości konsumowanego dobra, | : dU - [[zmiana]] użyteczności całkowitej (pochodna) spowodowana zmianą ilości konsumowanego dobra, | ||
: dyi - zmiana ilości konsumowanego dobra yi. | : dyi - zmiana ilości konsumowanego dobra yi. | ||
| Linia 48: | Linia 31: | ||
==I Prawo Gossena== | ==I Prawo Gossena== | ||
[[Prawo]] malejącej użyteczności krańcowej (I prawo Gossena) polega na tym, że wraz ze wzrostem konsumowanej ilości dobra jego krańcowa użyteczność ma tendencję do zmniejszania się. Działanie tego prawa można prześledzić w odniesieniu do konsumpcji praktycznie każdego dobra. Z reguły bowiem konsumpcja pierwszej jednostki danego [[dobro|dobra]] dostarcza największej satysfakcji. Użyteczność określonego dobra dla danego konsumenta będzie zależała od stanu zaspokojenia jego potrzeb i od stopnia rzadkości (dostępnych zasobów) danego dobra. Im większy jest bowiem zapas danego dobra, tym mniejsza jest jego użyteczność krańcowa. Można nawet przyjąć, że po przekroczeniu pewnej wielkości konsumpcji dalsze zwiększanie konsumowania danego dobra zacznie przynosić konsumentowi zadowolenie negatywne (Z.Dach 2012, s. 81). | [[Prawo]] malejącej użyteczności krańcowej (I prawo Gossena) polega na tym, że wraz ze wzrostem konsumowanej ilości dobra jego krańcowa użyteczność ma tendencję do zmniejszania się. [[Działanie]] tego prawa można prześledzić w odniesieniu do konsumpcji praktycznie każdego dobra. Z reguły bowiem [[konsumpcja]] pierwszej jednostki danego [[dobro|dobra]] dostarcza największej satysfakcji. Użyteczność określonego dobra dla danego konsumenta będzie zależała od stanu zaspokojenia jego potrzeb i od stopnia rzadkości (dostępnych zasobów) danego dobra. Im większy jest bowiem zapas danego dobra, tym mniejsza jest jego użyteczność krańcowa. Można nawet przyjąć, że po przekroczeniu pewnej wielkości konsumpcji dalsze zwiększanie konsumowania danego dobra zacznie przynosić konsumentowi zadowolenie negatywne (Z.Dach 2012, s. 81). | ||
Użyteczność określonego dobra dla danego konsumenta będzie zależna od stanu zaspokojenia jego potrzeb i od stopnia rzadkości (dostępnych [[zapas]]ów) danego dobra. Im większy jest zapas danego dobra, tym mniejsza jest jego użyteczność krańcowa. | Użyteczność określonego dobra dla danego konsumenta będzie zależna od stanu zaspokojenia jego potrzeb i od stopnia rzadkości (dostępnych [[zapas]]ów) danego dobra. Im większy jest zapas danego dobra, tym mniejsza jest jego użyteczność krańcowa. | ||
==II Prawo Gossena== | ==II Prawo Gossena== | ||
II prawo Gossena mówi, że dopóki użyteczności krańcowe wszystkich nabywanych dóbr są proporcjonalne do ich cen, konsument znajduje się w stanie równowagi (osiąga maksymalną sumę zadowolenia). W takiej sytuacji o ile nie zmieniają się dochody, ceny, moda, gusty i tak dalej, konsument nie jest zainteresowany zmianą struktury dokonywanych zakupów (Z.Dach 2012, s. 82). | II prawo Gossena mówi, że dopóki użyteczności krańcowe wszystkich nabywanych dóbr są proporcjonalne do ich cen, konsument znajduje się w stanie równowagi (osiąga maksymalną sumę zadowolenia). W takiej sytuacji o ile nie zmieniają się [[dochody]], ceny, moda, gusty i tak dalej, konsument nie jest zainteresowany zmianą struktury dokonywanych zakupów (Z.Dach 2012, s. 82). | ||
==Optimum konsumenta== | ==Optimum konsumenta== | ||
Konsument, uwzględniając swoje preferencje dotyczące kombinacji dóbr możliwych do osiągnięcia, poszukuje sytuacji optymalnej, która da mu maksymalne zadowolenie (korzyści) z konsumpcji. Punkt równowagi konsumenta będzie się znajdował w punkcie styczności krzywej budżetowej i krzywej obojętności. Krzywa budżetowa określa realne możliwości konsumenta, natomiast krzywa obojętności wyraża pragnienia i upodobania konsumenta. Zarówno zmiana dochodu, jak i zmiany cen, będą powodowały zmiany w położeniu punktu równowagi konsumenta (S.Marciniak 2013, s. 262). | Konsument, uwzględniając swoje preferencje dotyczące kombinacji dóbr możliwych do osiągnięcia, poszukuje sytuacji optymalnej, która da mu maksymalne zadowolenie (korzyści) z konsumpcji. Punkt równowagi konsumenta będzie się znajdował w punkcie styczności krzywej budżetowej i krzywej obojętności. Krzywa budżetowa określa realne możliwości konsumenta, natomiast [[krzywa obojętności]] wyraża pragnienia i upodobania konsumenta. Zarówno zmiana dochodu, jak i zmiany cen, będą powodowały zmiany w położeniu punktu równowagi konsumenta (S.Marciniak 2013, s. 262). | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Użyteczność całkowita]]}} — {{i5link|a=[[Prawo malejącego popytu]]}} — {{i5link|a=[[Teoria wyboru konsumenta]]}} — {{i5link|a=[[Popyt sztywny]]}} — {{i5link|a=[[Dochód realny]]}} — {{i5link|a=[[Popyt konsumpcyjny]]}} — {{i5link|a=[[Linia budżetowa]]}} — {{i5link|a=[[Skłonność do konsumpcji]]}} — {{i5link|a=[[Prawo Gossena]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), '' | <noautolinks> | ||
* Dach Z. (2012) | * Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), ''Ekonomia. Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Marciniak S. (red.) (2013) | * Dach Z. (2012), ''Mikroekonomia'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków | ||
* Milewski R. (red.) ( | * Marciniak S. (red.) (2013), ''Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy współczesności'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* | * Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), ''Podstawy ekonomii'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Suchecka J., Nieszporska S. (2015) | * Oyrzanowski B. (1997), ''Makroekonomia'', Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków | ||
* Tyszka T., Domurat A. (2004) | * Suchecka J., Nieszporska S. (2015), ''Koncepcja ryzyka w kontekście funkcji użyteczności'', Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej - Zarządzanie, Nr 19 | ||
* Tyszka T., Domurat A. (2004), ''Czy istnieje ogólna skłonność jednostki do ryzyka'', Decyzje, Nr 2 | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Aleksandra Zgórska, Magdalena Kucypera}} | {{a|Aleksandra Zgórska, Magdalena Kucypera}} | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Użyteczność]] | ||
{{#metamaster:description|Użyteczność - definicja, rodzaje i znaczenie w ekonomii. Użyteczność całkowita i krańcowa. Jak konsumenci dzielą swój dochód na użyteczne dobra.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 00:30, 30 lis 2023
Użyteczność jest to subiektywna przyjemność, satysfakcja czy zadowolenie wynikające z konsumowania dóbr (S.Marciniak 2013, s. 256). Użyteczność jest pewną konstrukcją analityczną, która jest wykorzystywana w celu wyjaśnienia sposobu, w jaki racjonalnie zachowujący się konsumenci dzielą swój ograniczony dochód pomiędzy dobra, które są dla nich użyteczne, czy też przynoszą im zadowolenie. W analizie zachowań konsumentów odróżnia się:
- użyteczność całkowitą,
- użyteczność krańcową.
TL;DR
Użyteczność to subiektywna przyjemność i zadowolenie wynikające z konsumowania dóbr. Może być całkowita (suma satysfakcji z zakupu danego dobra) lub krańcowa (przyrost satysfakcji wynikający ze zwiększenia konsumpcji danego dobra o jednostkę). Użyteczność całkowita rośnie w tempie malejącym, a użyteczność krańcowa ma tendencję do maleję wraz ze wzrostem konsumowanej ilości dobra. Istnieją również prawa Gossena, mówiące o malejącej użyteczności krańcowej i równowadze konsumenta w przypadku proporcjonalnych użyteczności krańcowych i cen dóbr. Konsument poszukuje optymalnej sytuacji, która daje mu maksymalne zadowolenie z konsumpcji.
Historia
Podstawowe zasady teorii użyteczności sformułował w XIX w. niemiecki ekonomista H. H. Gossen. Zajmował się on badaniem decyzji podejmowanych przez konsumentów. Gossem wprowadził pojęcie użyteczności jako subiektywnej przyjemności, satysfakcji czy zadowolenia wynikającego z konsumowania dóbr. Określone dobro jest użyteczne, jeśli ma zdolność zaspokajania potrzeb.
Użyteczność ma więc charakter subiektywny - satysfakcja (użyteczność) związana z konsumpcją danego dobra przez poszczególnych konsumentów będzie różna, co wynika z uwarunkowań psychologicznych i socjologicznych oraz przyjętego systemu wartości. Uwarunkowania psychologiczne i socjologiczne konsumentów powodują różnice w satysfakcji związanej z konsumpcją danego dobra, stąd też użyteczność ma charakter subiektywny.
Użyteczność całkowita
Użyteczność całkowita jest sumą satysfakcji (zadowolenia) osiągniętej dzięki zakupowi n jednostek dobra yi. Kupując pierwszą jednostkę dobra (lub usługi) yi otrzymujemy określoną ilość użyteczności, podobnie jak przy zakupie drugiej trzeciej czy n-tej jednostki dobra yi. Sumując ilości użyteczności otrzymane przy zakupie n jednostek dobra yi, otrzymamy użyteczność całkowitą wynikającą z zakupu dobra yi.
Użyteczność krańcowa
Użyteczność krańcowa dobra jest to przyrost całkowitej użyteczności uzyskiwany dzięki zwiększeniu konsumpcji tego dobra o jednostkę, przy danym poziomie konsumpcji pozostałych dóbr, czyli inaczej - wzrost satysfakcji konsumenta wynikający ze zwiększenia konsumpcji danego dobra o kolejną, dodatkową jednostkę.
Użyteczność krańcową można wyrazić następująco:
gdzie:
- UK - użyteczność krańcowa,
- dU - zmiana użyteczności całkowitej (pochodna) spowodowana zmianą ilości konsumowanego dobra,
- dyi - zmiana ilości konsumowanego dobra yi.
Użyteczność całkowita zwiększa się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra, ale rośnie ona w tempie malejącym. Wynika to z faktu, że użyteczność krańcowa, jako efekt konsumpcji dodatkowej jednostki tego samego dobra, maleje.
I Prawo Gossena
Prawo malejącej użyteczności krańcowej (I prawo Gossena) polega na tym, że wraz ze wzrostem konsumowanej ilości dobra jego krańcowa użyteczność ma tendencję do zmniejszania się. Działanie tego prawa można prześledzić w odniesieniu do konsumpcji praktycznie każdego dobra. Z reguły bowiem konsumpcja pierwszej jednostki danego dobra dostarcza największej satysfakcji. Użyteczność określonego dobra dla danego konsumenta będzie zależała od stanu zaspokojenia jego potrzeb i od stopnia rzadkości (dostępnych zasobów) danego dobra. Im większy jest bowiem zapas danego dobra, tym mniejsza jest jego użyteczność krańcowa. Można nawet przyjąć, że po przekroczeniu pewnej wielkości konsumpcji dalsze zwiększanie konsumowania danego dobra zacznie przynosić konsumentowi zadowolenie negatywne (Z.Dach 2012, s. 81).
Użyteczność określonego dobra dla danego konsumenta będzie zależna od stanu zaspokojenia jego potrzeb i od stopnia rzadkości (dostępnych zapasów) danego dobra. Im większy jest zapas danego dobra, tym mniejsza jest jego użyteczność krańcowa.
II Prawo Gossena
II prawo Gossena mówi, że dopóki użyteczności krańcowe wszystkich nabywanych dóbr są proporcjonalne do ich cen, konsument znajduje się w stanie równowagi (osiąga maksymalną sumę zadowolenia). W takiej sytuacji o ile nie zmieniają się dochody, ceny, moda, gusty i tak dalej, konsument nie jest zainteresowany zmianą struktury dokonywanych zakupów (Z.Dach 2012, s. 82).
Optimum konsumenta
Konsument, uwzględniając swoje preferencje dotyczące kombinacji dóbr możliwych do osiągnięcia, poszukuje sytuacji optymalnej, która da mu maksymalne zadowolenie (korzyści) z konsumpcji. Punkt równowagi konsumenta będzie się znajdował w punkcie styczności krzywej budżetowej i krzywej obojętności. Krzywa budżetowa określa realne możliwości konsumenta, natomiast krzywa obojętności wyraża pragnienia i upodobania konsumenta. Zarówno zmiana dochodu, jak i zmiany cen, będą powodowały zmiany w położeniu punktu równowagi konsumenta (S.Marciniak 2013, s. 262).
| Użyteczność — artykuły polecane |
| Użyteczność całkowita — Prawo malejącego popytu — Teoria wyboru konsumenta — Popyt sztywny — Dochód realny — Popyt konsumpcyjny — Linia budżetowa — Skłonność do konsumpcji — Prawo Gossena |
Bibliografia
- Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Dach Z. (2012), Mikroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
- Marciniak S. (red.) (2013), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Oyrzanowski B. (1997), Makroekonomia, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków
- Suchecka J., Nieszporska S. (2015), Koncepcja ryzyka w kontekście funkcji użyteczności, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej - Zarządzanie, Nr 19
- Tyszka T., Domurat A. (2004), Czy istnieje ogólna skłonność jednostki do ryzyka, Decyzje, Nr 2
Autor: Aleksandra Zgórska, Magdalena Kucypera
