Wypadek

Wypadek - jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodującą uraz lub śmierć. Najczęściej przytacza się wypadek przy pracy - zdarzenie pozostające w związku z pracą, uwzględniające wypadek w drodze do pracy oraz wypadek komunikacyjny, drogowy, który oznacza naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym.

TL;DR

Wypadki dzielimy na wypadki przy pracy i wypadki komunikacyjne. Wypadki przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Wypadki komunikacyjne to zdarzenia spowodowane naruszeniem zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, w których inna osoba odniosła obrażenia ciała trwające dłużej niż 7 dni lub poniosła śmierć. Wraz z rozwojem motoryzacji zmieniał się sposób postrzegania przyczyn wypadków drogowych i wprowadzano strategie poprawy bezpieczeństwa.

Wypadek przy pracy

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z października 2002 roku (art. 3 ust. 1) definiuje wypadek przy pracy jako "nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą":

1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Tak samo traktowany jest wypadek, któremu pracownik uległ:

1. w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
2. podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
3. przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Wypadkiem w drodze do i z pracy jest nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana lub przerwa w tej drodze była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby. Tak samo uznaje się wypadek, jeżeli pracownik ze względów komunikacyjnych wybrał trasę dłuższą niż najkrótsza możliwa droga, taką która była dla niego najdogodniejsza.

Według przepisów wypadkiem przy pracy nazywane jest również zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego.

Śmiertelny wypadek przy pracy to zdarzenie, w wyniku którego pracownik odniósł śmierć w czasie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku. Ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata jednego (albo więcej) ze zmysłów, utrata zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała, które narusza podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała określone jest jako ciężki wypadek przy pracy. Zdarzenie w którym obrażenia odniosły minimum dwie osoby jest określany jako wypadek zbiorowy.

Wypadek komunikacyjny

Zdarzenie spowodowane naruszeniem, chociażby nieumyślnym, zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała trwające dłużej niż 7 dni lub poniosła śmierć.

Wraz z rozwojem motoryzacji na świecie zmieniał się pogląd na przyczyny powstawania wypadów drogowych. Do drugiego dziesięciolecia XX wieku wypadek był traktowany jako zdarzenie losowe, z którym nie można było nic zrobić, aby go uniknąć. W latach 1920-1950 panował pogląd, że główną przyczyną wypadków są ryzykowne zachowania kierowców i nadal niewiele można było zrobić w celu ich eliminacji. Lata 1940-1960 przyniosły doktrynę 3E (Engineering - inżynieria, Enforcement - nadzór nad ruchem, Education - edukacja), która uwzględniała jednoczesne, skoordynowane działania prowadzone w kilku sektorach związanych z systemem ruchu drogowego. Od 1965 system aktualizowano wprowadzając zasadę 5E, a obecnie 6E (dodano: Emergency - ratownictwo, Encouragement - zachęcanie do bezpiecznych zachowań, Efficiency - efektywność prowadzonych działań). Do lat 80 ubiegłego stulecia uznawano, że przyczyną wypadków jest kombinacja wielu czynników i okoliczności. Później zwrócono większą uwagę na rolę człowieka i jego zachowania na drodze. Od roku 2000 bezpieczeństwo w ruchu drogowym jest integralnym elementem polityki transportowej państwa. Stosuje się sprawdzone strategie i środki poprawy bezpieczeństwa, które w dużej mierze wyznaczane są psychofizycznymi możliwościami człowieka.

Wypadek — artykuły polecane

Niepełnosprawność — Uzależnienia behawioralne — Badania do pracy — Zdrowie publiczne — Rehabilitacja — Work-life balance — Warunki pracy — Dyscyplina pracy — Medycyna pracy

Bibliografia

• Jamroz K. (2012), Koncepcje kształtowania bezpieczeństwa ruchu drogowego, Drogownictwo, nr 12
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
• Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Dz.U. 2002 nr 199 poz. 1673
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny. Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
• Wicher J. (2012), Bezpieczeństwo samochodów i ruchu drogowego, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności WKŁ, Warszawa

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Mikołaj Baran