Beneficjent rzeczywisty

Beneficjent rzeczywisty - (dalej BR) to osoba fizyczna lub osoby fizyczne (Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu 2018, s.7, stan prawny na 14.05.2019):

• sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiających wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta,
• w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna.

TL;DR

Beneficjent rzeczywisty to osoba fizyczna lub osoby fizyczne kontrolujące klienta lub transakcję. Osoba fizyczna z udziałami lub głosami, osoba kontrolująca klienta lub osoba na wysokim stanowisku może być beneficjentem rzeczywistym. W przypadku trustów, fundacji i funduszy inwestycyjnych, beneficjentem może być założyciel, powiernik lub osoba kontrolująca. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą jest uważana za beneficjenta, chyba że istnieją inne osoby fizyczne kontrolujące. Nie ma obowiązku wskazania beneficjenta dla spółek notowanych na giełdzie. Spółki handlowe muszą zgłosić beneficjenta do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych, a nieprzestrzeganie tego obowiązku grozi karą.

Beneficjent rzeczywisty w kontekście osoby prawnej

W przypadku osoby prawnej (np. spółek kapitałowych, spółdzielni) beneficjentem rzeczywistym jest (Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu 2018, s.7-8, stan prawny na 14.05.2019):

• osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem, który posiada więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji;
• osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów organu stanowiącego czyli Zgromadzenia Wspólników. Jeżeli udziały/ akcje, którym przysługuje prawo głosu w liczbie ponad 25%, obciążone zostały ograniczonym prawem rzeczowym jakim jest zastaw lub użytkowanie, a umowa spółki dopuszcza wykonywanie praw głosu przez Zastawnika lub Użytkownika to wówczas Zastawnik lub Użytkownik jest BR lub jednym z BR
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad klientem w związku z faktem, że jest BR jednostki dominującej w rozumieniu Ustawy z dnia 26 września 1994r o rachunkowości (Ustawa o rachunkowości 1994, s.11-12, stan prawny na 16.01.2019).
• osoba fizyczna zajmującą wyższe stanowisko kierownicze (zarząd) w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia osoby spełniającej w/w kryteria, wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Beneficjent rzeczywisty w innych podmiotach

Dla trustu, beneficjentem rzeczywistym może być założyciel, powiernik, nadzorca, jeżeli został ustanowiony, beneficjent, lub inna osoba sprawująca kontrolę nad trustem(Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu 2018, s.7-8, stan prawny na 14.05.2019). W przypadku fundacji - zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. - BR może być fundator, nadzorca, beneficjenci fundacji lub inne osoby sprawujące kontrolę nad fundacją(‘’Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849’’ 2015, s.73-76). Natomiast dla funduszu inwestycyjnego typu zamkniętego, zwykle jako BR jest wskazywana osoba zajmująca wysokie stanowisko kierownicze w tym podmiocie lub spółce powołanej celem przeprowadzenia inwestycji z uwagi na tajemnicę zawodową, o której mowa w art. 280 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (‘’Ustawa o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi’’ 2004, s.434).

Beneficjent rzeczywisty w przypadku działalności prowadzonej w oparciu o wpis do CEiDG

W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą (wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej), wobec którego nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na fakt sprawowania kontroli nad nią przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne, przyjmuje się, że ta osoba jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym (Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu 2018, s.8, stan prawny na 14.05.2019). W przypadku spółek cywilnych należy postąpić analogicznie jak przy osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą.

Wyłączenia od obowiązku wskazania beneficjenta rzeczywistego

Nie ma obowiązku przeprowadzania postępowania mającego na celu ustalenie beneficjenta rzeczywistego w przypadku spółek, których papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikających z przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego - mają obowiązek publikacji informacji nt. akcjonariuszy posiadających więcej niż 5% głosów z posiadanych akcji (Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych 2005, s.50, stan prawny 05.03.2020).

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

Zgodnie z art 58 Ustawy z dnia 01 marca 2018 r o przeciwdziałaniu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu spółki prawa handlowego tj spółki jawne, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjne i docelowo proste spółki akcyjne, z wyjątkiem tzw. publicznych spółek akcyjnych czyli notowanych na giełdzie, wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego przed datą 13.10.2019, pierwotnie w terminie do 13.04.2020 a obecnie po uchwaleniu w dniu 28 marca 2020 r przez Sejm pakietu zmian w przepisach w ramach tzw. Tarczy antykryzysowej w terminie do 13.07.2020 mają obowiązek dokonania zgłoszenia osoby / osób będących BR do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych(dalej CRBR) prowadzonego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. W przypadku spółek wpisanych do KRS po dacie 13.10.2019 rejestracja beneficjenta rzeczywistego w przedmiotowym rejestrze ma nastąpić w ciągu 7 dni roboczych od daty rejestracji. Wszelkie zmiany we wpisie również mają być dokonywane w terminie 7 dni roboczych od zaistnienia zmiany. Zgłoszenia dokonują osoby uprawnione do reprezentowania spółki. Niedokonanie zgłoszenia BR do CRBR jest zagrożone karą do wysokości 1 000 000 zł (Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu 2018, s.46-47, stan prawny na 14.05.2019), (Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu’’ 2018, s.94, stan prawny na 14.05.2019).

Beneficjent rzeczywisty — artykuły polecane

Jednoosobowa spółka skarbu państwa — Beneficjent — Komisja Papierów Wartościowych i Giełd — Oświadczenia majątkowe — Absolutorium — Doradztwo podatkowe — Spółka publiczna — Notariusz — Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Bibliografia

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG) Document 32015L0849
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 maja 2018 r. w sprawie wniosków o udostępnienie informacji o beneficjentach rzeczywistych oraz udostępniania tych informacji Dz.U. 2018 poz. 965
• Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu Dz.U. 2018 poz. 723
• Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi Dz.U. 2004 nr 146 poz. 1546
• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych Dz.U. 2005 nr 184 poz. 1539
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
• Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw Dz.U. 2020 poz. 568

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Katarzyna Ochnik