Likwidator

Likwidator - w ujęciu ogólnym to osoba (fizyczna lub prawna), której zadaniem jest likwidacja (zniesienie bądź przekształcenie) jednostki gospodarczej:

• przedsiębiorstwa
• spółdzielnie
• spółki prawa handlowego.

W dniu powołania, otrzymuje on prawa i obowiązki dotychczasowych organów (dyrekcji, rady pracowniczej, zarządu itp.) i zaczyna kierować jednostką w różnych celach od realizacji dotychczasowych. Przejęcie pełnomocnictw dotychczasowych organów, daje likwidatorowi samodzielność decyzji i działań, ale musi on pamiętać, że przyświecające mu cle, stawiają go w klimacie samotności . Rola likwidatora może być pojmowana dwojako. Z jednej strony reprezentuje on potężną instytucję finansową chcącą uzyskać jak największy zysk, posiadającą wielkie struktury, kapitał, doświadczenie, wykwalifikowanych pracowników. Jego zadaniem jest dbanie o finanse i interesy swojego pracodawcy. Z drugiej strony likwidator powinien doradzać klientowi, umożliwiając szybkie i sprawne przeprowadzenie likwidacji i wypłacenie wszystkich odszkodowań lub świadczeń. Szczególny przypadek występuje przy likwidacji szkód osobowych. Poszkodowany ponosi nie tylko szkody materialne, lecz w wielu przypadkach doznaje on wielu szkód, a m.in. szkody niemajątkowej, krzywdy, naruszenia dóbr osobistych takich jak zdrowie, a często i życie Podstawowym obowiązkiem likwidatora jest przeprowadzenie likwidacji w możliwie jak najkrótszym czasie, w sposób zabezpieczający majątek likwidowanej organizacji przed nieuzasadnionym uszczupleniem.

TL;DR

Likwidator to osoba odpowiedzialna za likwidację jednostki gospodarczej. Ma on prawa i obowiązki dyrektora, ale także samodzielność w podejmowaniu decyzji. Jego rolą jest dbanie o finanse i interesy pracodawcy oraz doradzanie klientowi w procesie likwidacji. Likwidator musi mieć wiele cech biznesmena, takich jak wiara w siebie, umiejętność kierowania zespołem i koncentrowania się na celach. Jego obowiązki obejmują m.in. zgłoszenie likwidacji do rejestru, sporządzenie bilansu, ogłoszenie likwidacji i opracowanie planu finansowego. Odpowiedzialność likwidatora zależy od rodzaju umowy, na podstawie której został zatrudniony.

Osobowość likwidatora

Przejecie pełnomocnictw dotychczasowych organów daje likwidatorowi samodzielność decyzji i działań. Przyświecające mu cele, stawiają go w klimacie dysponenta, ale także musi mieć świadomość, że będzie odizolowany. Likwidator musi być kimś więcej niż kierownikiem ponieważ musi:

• kontynuować przez jakiś czas działalność, aby uzyskać środki na pokrycie zwiększonych wydatków,
• zredukować dotychczasowe struktury organizacyjne w taki sposób, aby wszystko dalej funkcjonowało,
• zredukować zatrudnienie, aż do całkowitego wygaszenia wszelkiej działalności,
• ustalić aktualny stan majątku, sprawdzić stan i realność zobowiązań i wierzytelności, opracować w miarę efektywny plan ich zagospodarowania itp.

Wszystko to co zostało wyżej wymienione wykracza poza normalny zakres funkcji menadżerskich .

Cechy likwidatora

Likwidator musi posiadać co najmniej kilkanaście cech biznesmena, są nimi:

• wiara w siebie i perspektywę dalszego działania,
• wyznaczanie celów realnych do spełnienia i zdobycie finansów na ich realizacje,
• kierowanie zespołem ludzi i w całości wykorzystywać ich inicjatywę, inwencję i zaangażowanie,
• posiadanie umiejętności koncentrowania się na głównych celach nie zapominając przy tym o innych,

Przepisy prawne nie definiują i nie charakteryzują jaki ma być likwidator, to w rzeczywistości jest on kierownikiem. Sam cel działania likwidatora nie jest szczytny i satysfakcjonujący, ale bardzo odpowiedzialny i ryzykowny za razem, ze względu na warunki wewnętrzne jak i zewnętrzne w jakich przychodzi mu pracować .

Obowiązki likwidatora

Jak już wcześniej zostało powiedziane, likwidator wchodzi w prawa i obowiązki dyrektora. Do jego głównego obowiązku wchodzi zakończenie działalności jednostki gospodarczej, która ma być likwidowana. Obowiązki likwidatora sprowadzają się praktycznie do spraw informacyjno-porządkowych takich jak:

• zgłoszenie wniosku do rejestru sądowego o otwarcie likwidacji,
• zawiadomienie banku finansującego o otwarciu likwidacji,
• sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji składników majątkowych,
• ogłoszenie we właściwym dzienniku faktu otwarcia likwidacji i wezwanie wierzycieli do złożenia swoich roszczeń,
• opracowanie planu finansowego likwidacji,
• opracowanie planu zagospodarowania składników majątkowych i uzyskanie jego zatwierdzenia przez organ powołujący likwidatora.

Trzeba podkreślić, że obowiązki likwidatora są daleko szersze i wysoce zróżnicowane zależnie od celi, organizacji i rodzaju jednostki likwidowanej . Likwidator ma obowiązek zgodnie z art. 248 ust.4 u. f. i. do zgłoszenia w rejestrze funduszy otwarcia likwidacji funduszu oraz do zgłoszenia swoich danych. Powinien to zrobić od razu i po rozwiązaniu funduszu inwestycyjnego. Musi trzykrotnie ogłosić otwarcie likwidacji w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń funduszu [Dz.U. z 2005, Nr 114, poz. 963 ze zm., § 5]. Likwidator zobowiązany jest do doręczenia treści ogłoszenia o likwidacji wszystkim uczestnikom funduszu

Odpowiedzialność likwidatora

Obowiązujące normy prawne nie odnoszą się indywidualnie do odpowiedzialności likwidatora. Jego odpowiedzialność jest pochodną praw, które likwidator przejmuje w miejsce organów jednostki gospodarczej ewentualnie obowiązków wyznaczonych mu przez organ powołujący w umowie, którą podpisują. Każdy przypadek likwidacji jak i pochodna odpowiedzialność ma swoją specyfikę. Zależy ona od m.in. podmiotu działania, formy własności, organizacji, celu likwidacji itp. Likwidator jest osobą odpowiedzialną za interesy wszystkich (osób fizycznych i prawnych), którzy w momencie otwarcie likwidacji pozostawali w stosunku prawnym z jednostką likwidowaną, a przede wszystkim, za interesy Skarbu Państwa, organu powołującego, wierzycieli i załogi. Charakter tej odpowiedzialności jest zależny od rodzaju podpisanej umowy, na podstawie której zatrudniony jest likwidator. Jeśli jest to umowa o pracę, to odpowiedzialność likwidatora przedstawiona jest w przepisach kodeksu cywilnego i kodeksu pracy. Natomiast jeśli podejmuje on pracę na podstawie umowy-zlecenie to jego odpowiedzialność sprowadza się do kodeksu cywilnego czy handlowego. Niezależnie od rodzaju umowy, musi on wykonać swoje zadania z dołożeniem należytej staranności . Likwidator nie powinien zawierać umów strategicznych i o przewidywanym wieloletnim okresie likwidacji. Czynności niezmierzające do likwidacji są nieważne. Inne czynności, które likwidator musi spełniać są przedstawione w kodeksie spółek handlowych. Pokazują one jakie zadania likwidator musi spełnić. Do tych czynności zalicza się zgłoszenie do rejestru otwarcia likwidacji i ustanowionych likwidatorów (art. 277 ksh), co zgodnie z art. 22 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tj. Dz.U. z 2013 r., Nr 1203 z późn. zm., dalej ukrs) powinno nastąpić w ciągu 7 dni od daty otwarcia likwidacji (gdy likwidatorami są członkowie zarządu albo jeżeli ustanowił ich sąd w orzeczeniu o rozwiązaniu spółki) lub od daty ich po - wołania, jeżeli nastąpiła później (np. w sposób wskazany w umowie spółki lub uchwale) .

Likwidator — artykuły polecane

Postępowanie upadłościowe — Spółka cicha — Wykonawca — Kontrakt menedżerski — Główny księgowy — Spółka jawna — Reprezentacja — Komisja Rewizyjna — Notariusz

Bibliografia

• Janik E. (2014), Zakres odpowiedzialności podatkowej likwidatora w spółce kapitałowej w likwidacji, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 200
• Laskowski P. (2013), Fazy procedury likwidacyjnej funduszu inwestycyjnego - uwagi de lege lata i postulaty de lege ferenda, Zarządzanie i Finanse, nr 2
• Wójcicki R. (1993), Poradnik likwidatora, Wydawnictwo Centrum Informacji Menedżerskiej, Warszawa
• Wójcicki R. (1999), Poradnik likwidatora, Wydawnictwo Centrum Informacji Menedżerskiej, Warszawa
• Zawadzki J. (2011), Etyka zawodowa likwidatora szkód w towarzystwie ubezpieczeniowym, Annales. Etyka w życiu gospodarczym, nr 2

Autor: Krzysztof Lewandowski