Luca Pacioli

Luca Pacioli (Luca Bartolomeo de Pacioli, Luca di Borgo) - żył i tworzył na przełomie XV i XVI wieku. Swoje młodzieńcze lata zamieszkiwał w mieście Sansepolcro. Jedną z ważniejszych osób w jego dzieciństwie był Piero della Francesca, poważany uczony, który pozwolił Pacioliemu rozwinąć się intelektualnie. Następnie Pacioli został przez niego wysłany do Wenecji, gdzie szkolił się dalej z zakresu matematyki i logiki. Później dzięki swoim umiejętnością został edukatorem dzieci u bogatego kupca Antonia Rompiasiego. Goszcząc w domu Rompiasiego Pacioli mógł zgłębiać wiedzę na temat praktyki handlarzy i kierowania spraw handlowych w ważnym mieście kupieckim, jakim była wtedy Wenecja. Następnie wyruszył do Rzymu, gdzie miał okazję spotkać wybitnego uczonego Leona Battistę Albertiego. Po jego śmierci Luka Pacioli zdecydował się związać z zakonem franciszkanów, gdzie dalej poszerzał swoją wiedzę. Następnie nauczał na różnych uniwersytetach we Włoszech, aby około 1493 roku powrócić do Wenecji i w 1494 roku wydać efekt swojej ciężkiej i mozolnej pracy w postaci dzieła "Summa de Arithmetica, Geometria, Proportioni et Proportionalita", któremu poświęcił większą część swojego dotychczasowego życia. Jednym z ważniejszych wyjazdów w życiu Paciolego była podróż do Mediolanu około roku 1496 na dwór księcia Lodovica Sforzy, w celu wykładania matematyki. W Mediolanie poznał Leonarda da Vinci, z którym później się zaprzyjaźnił i nawiązał współpracę, która objawiała się tym, że Luka Pacioli pomagał mu w matematyce, natomiast Leonardo da Vinci był twórcą rysunków do dzieł Paciolego. Gdy panowanie Lodovica Sforzy dobiegło końca zajmował się między innymi sprawowaniem kontroli nad częścią majątku papieża Juliusza II, a także został przełożonym klasztoru w Borgo Sansepolcro, jednak konflikty z zakonnikami nie pozwoliły Paciolemu na piastowanie tej funkcji zbyt długo. Zmarł około roku 1517 w wieku 70 lat zostawiając po sobie ogromny wkład w rozwój nauki (S.Sojak, M. Kowalska, 2015, s. 3-5).

TL;DR

Luca Pacioli był włoskim uczonym i matematykiem, który żył na przełomie XV i XVI wieku. Jego najważniejszym dziełem było "Summa de Arithmetica, Geometria, Proportioni et Proportionalita", które było pierwszym dziełem o rachunkowości. W książce Pacioli omawiał ważne aspekty handlu i prowadzenia księgowości. Wskazywał na konieczność posiadania gotówki, umiejętność szybkiego liczenia i prowadzenia dokładnych zapisów. Opisywał także trzy ważne księgi do prowadzenia ewidencji księgowej: Memoriał, Dziennik i Księgę Główną. Pacioli propagował zasadę podwójnego zapisu i udzielał porad dotyczących zarządzania księgami handlowymi. Zmarł w wieku 70 lat, pozostawiając po sobie ogromny wkład w rozwój nauki.

Miejsca dydaktycznej pracy Paciolego

Lata	Miejscowość	Poziom nauczania
1464-1470	Wenecja	abbaco^
1472-1474	Neapol	abbaco
1475-1480	Perugia	abbaco
1486-1488	Perugia	abbaco
1488-1489	Rzym	uniwersytet
1488-1490	Neapol	uniwersytet
1491	Sansepolcro	abbaco
1496-1499	Mediolan	abbaco
1499	Florencja	uniwersytet
1500-1506	Florencja	uniwersytet
1501-1502	Bolonia	uniwersytet
1510-1511	Perugia	abbaco i uniwersytet
1507-1508	Wenecja	uniwersytet
1514	Rzym	uniwersytet

^Odpowiednik współczesnej szkoły średniej

Źródło: A. Sangster, 2010, za: S.Hońko, 2013, s. 3

"Summa de Arithmetica, Geometria, Proportioni et Proportionalita"

Największy twór Paciolego tj. "Summa de Arithmetica, Geometria, Proportioni et Proportionalita" został nazwany pierwszym dziełem o rachunkowości. W pierwszej części książki autor mówi o sprawach koniecznych przy działalności kupieckiej. Najważniejsza jest gotówka i różnego rodzaju dobra, aczkolwiek Pacioli wspominał o tym, że można uzyskać powodzenie w biznesie bez tych rzeczy. Zwraca również uwagę na podejście do biznesu, aby podchodzić do tego z wiarą. Równie ważna cechą jest zdolność szybkiego liczenia i umiejętność właściwego odnotowania operacji. Następnie określa trzy konieczne księgi do prowadzenia ewidencji księgowej, a mianowicie Memoriał, Dziennik i Księgę Główną. W Memoriale zapisuje się wszystkie prowadzone transakcje. Pacioli doradza, aby wprowadzić tam monety i wagę kruszcu, zwraca również uwagę na rzetelność ich realizowania. Wyszczególnia w Dzienniku dwie nazwy, a są nimi "PER" (Winien) i "A" (Ma), które dotyczą dłużnika i wierzyciela. W kolejnej części Pacioli omawia prowadzenie Księgi Głównej, w której powinna się znaleźć lista wszystkich kredytobiorców i wierzycieli w porządku alfabetycznym. Luka Pacioli w głównej mierze skupiał się, aby stosować zasadę podwójnego zapisu, która mówi o tym, że dla jednej pozycji w Dzienniku trzeba wykonać dwie w Księdze Głównej. Ma on również poczucie, że każdy księgowy może się pomylić i dlatego wyjaśnia jak w takim przypadku unieważnić błędny zapis. Ostatni rozdział przedstawia zestawienie zasad i form zarządzania księgami handlowymi, a także zawiera wiele przydatnych porad (L. Pacioli, 2007, za: S.Sojak, M. Kowalska, 2015, s. 8-11).

Luca Pacioli — artykuły polecane

Maszyna Turinga — Psychologia pozytywna — Efekt Krugera-Dunninga — Yoshio Kondo — Klasyczna szkoła zarządzania — Zdarzyło się w firmie — Geocentryzm — Leming — Modele certyfikacji kierowników projektów — Inżynieria jakości

Bibliografia

• Garstka M., (2015), Annales. Etyka w życiu gospodarczym Vol. 18, No. 3, 73-83, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Hońko S., (2013), Luca Pacioli - Prekursor Dydaktyki W Rachunkowości. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica, nr 72
• Niemczyk L., (2010), Program badawczy Luca Paciolego. Gospodarka Narodowa, nr 9, s. 83-96, tab., bibliogr. 16 poz
• Pacioli L., Tractatus XI, De Computis et Scipturis, Summa de Arithmetica, Geometria, Proportioni et Proportionalità. Warszawa 2007, SKwP
• Sojak S., Kowalska M. (2015), Z historii rachunkowości Księgowość podwójna według Pacioliego i jego włoskich naśladowców z XVI i XVII wieku. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, t. 81, nr 137

Autor: Kamil Folta