Patyna

Patyna - warstwa produktów korozji miedzi o charakterystycznej zielonej barwie, występująca często na miedzianych dachach budowli miejskich. Tworzy się wskutek działania na miedź atmosfery, zwykle dopiero po długim czasie (stąd powiedzenie "patyna wieków"). Z chwilą utworzenia się patyny dalszy proces korozyjny przebiega bardzo wolno (działanie ochronne patyny). Pod względem chemicznym patyna przedstawia najczęściej zasadowy siarczan miedzi, tzw. brochantyt CuSO4*3Cu (OH)2. W niektórych przypadkach patyna może zawierać obok brochantytu malachit CuSO3*Cu (OH)2 lub atakamit CuCl2*3Cu (OH)2 [J. Czermiński 1978, s. 455-456].

Patyna - produkt korozji tworzący się w postaci zwartej, zielonej warstewki na powierzchni miedzi i jej stopów wskutek działania atmosfery zawierającej wilgoć, dwutlenek węgla, chlorki i dwutlenek siarki, stanowią ją najczęściej zasadowy siarczan lub węglan miedziowy [I.Duda 1995 s. 118].

Patyna - śniedź, zielonkawa warstwa zasadowych węglanów lub siarczanów miedzi, tworząca się na powierzchni miedzi lub jej stopów pod wpływem czynników atmosferycznych lub wytwarzana sztucznie na przedmiotach ozdobnych [B. Petrozolin-Skowrońska 1995 s. 634].

Patyna - niebieskozielona, cienka warstewka zasadowego węglanu miedzi, tworząca się na wyrobach miedzianych, blachach, itp. wskutek działania atmosfery, zabezpieczająca przed dalszą korozją; także wytwarzana sztucznie w celach zdobniczych; śniedź [B. Dunaj 2005 s. 446].

Patyna - zielony nalot tworzący się na powierzchni przedmiotów z miedzi lub jej stopów pod wpływem czynników atmosferycznych; także: taki nalot wytwarzany sztucznie w celach zdobniczych; śniedź [E. Sobel 2002 s. 643].

Patyna - (śniedź, grynszpan szlachetny), jasnozielona warstwa zasadowego węglanu lub siarczanu miedzi, którą pokrywają się przedmioty z miedzi lub jej stopów pod wpływem czynników atmosferycznych; w celach ozdobnych wytwarzana sztucznie [Petrozolin-Skowrońska B. i in., 1995, s. 624]

Metody wytwarzania patyny

Patyna to naturalna warstwa powstała na powierzchni miedzi w wyniku reakcji z substancjami chemicznymi z otoczenia. Właściwości i wygląd patyny zależą od wielu czynników, takich jak wilgotność powietrza, zanieczyszczenia atmosferyczne, temperatura, czas ekspozycji oraz rodzaj miedzi. Proces tworzenia patyny na miedzi jest stopniowy i może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat.

Oprócz naturalnego procesu powstawania patyny, istnieją również sztuczne metody wytwarzania tego efektu na miedzi. Jedną z popularnych technik jest oksydowanie, które polega na kontrolowanym utlenianiu powierzchni miedzi za pomocą specjalnych substancji chemicznych. Inną metodą jest zastosowanie emulsji patynujących, które są specjalnymi preparatami, które nadają miedzi pożądany efekt patynowy.

Tworzenie patyny na miedzi wiąże się z różnymi procesami chemicznymi i reakcjami, które zachodzą między miedzią a substancjami chemicznymi. Na przykład, utlenianie miedzi w obecności tlenu i wilgoci prowadzi do powstawania zielonej patyny, znanej jako patyna miedziowa. Innym przykładem jest tworzenie patyny siarczanowej, która powstaje w wyniku oddziaływania miedzi z siarczanami zawartymi w atmosferze.

Efekty patynowe na miedzi są szeroko wykorzystywane w sztuce i rzemiośle artystycznym. Wielu artystów specjalizuje się w technikach, które pozwalają tworzyć unikalne i interesujące efekty patynowe na przedmiotach ozdobnych, takich jak biżuteria, rzeźby czy obrazy. Wykorzystanie patyny nadaje tym przedmiotom oryginalny charakter i dodaje im artystycznego wyrazu.

Naturalna patyna na miedzi jest często uważana za bardziej wartościową i trwałą niż sztucznie wytwarzana patyna. Odpowiednio utworzona naturalna patyna może mieć piękny wygląd i nadawać przedmiotom ozdobnym unikalny charakter. Sztucznie wytwarzana patyna może być bardziej skłonna do ścierania się i tracić swój wygląd w wyniku ekspozycji na czynniki zewnętrzne. Wybór między naturalną a sztuczną patyną zależy od indywidualnych preferencji artysty lub projektanta.

Zastosowanie patyny w sztuce i architekturze

Patyna jest powszechnie stosowana w sztuce jako technika malarska, rzeźbiarska i w tworzeniu biżuterii. Artystyczne wykorzystanie patyny pozwala na uzyskanie różnorodnych efektów wizualnych, takich jak antyczność, starożytność, surowość czy tajemniczość. Wiele znanych dzieł sztuki, zarówno historycznych, jak i współczesnych, wykorzystuje efekty patynowe, aby nadawać im wyjątkowy charakter i wyraz artystyczny.

Patyna ma duże znaczenie estetyczne, ponieważ nadaje dziełom sztuki i budowlom unikalny wygląd i charakter. Efekty patynowe mogą wprowadzać do dzieł sztuki atmosferę starożytności, nadając im dodatkową głębię i autentyczność. W architekturze patyna może być stosowana do podkreślenia historycznej wartości budynków, tworzenia kontrastów kolorystycznych lub po prostu dodania pewnego stopnia elegancji i wytworności.

Wiele zabytkowych obiektów, takich jak stare monety, rzeźby czy przedmioty z miedzi, zyskało na wartości dzięki naturalnej patynie. Patyna jest często uważana za dowód wieku i autentyczności, co czyni ją cennym elementem dla kolekcjonerów i miłośników starożytności. Zabytkowe obiekty, które utrzymują naturalną patynę, są często bardziej cenione i szanowane.

Współcześni artyści często eksperymentują z efektami patynowymi, wykorzystując je w swoich dziełach, aby nadawać im wyjątkowy wygląd i wyraz artystyczny. Przykłady współczesnych dzieł sztuki, w których zastosowano efekty patynowe, można znaleźć w galeriach sztuki, muzeach czy na wystawach artystycznych. Wykorzystanie patyny w sztuce jest sposobem na tworzenie nowych i innowacyjnych form artystycznych.

Patyna jest również szeroko wykorzystywana w architekturze, zarówno na elewacjach budynków, jak i w dekoracjach wnętrz. Efekty patynowe mogą nadawać budynkom historyczny charakter i przyczyniać się do ich zachowania jako dziedzictwa kulturowego. Wnętrza ozdobione patyną mogą być niezwykle eleganckie i wytworne, tworząc unikalną atmosferę.

Patyna — artykuły polecane

Inhibitory — Flotacja — Fermentacja — Biokatalizatory — Okowita — Pieczywo — Celuloid — Dehydratacja — Polistyren

Bibliografia

• Czermiński J. i in. (red.) (1978), Encyklopedia Techniki. Tom Metalurgia, Wydawnictwo Śląsk, Katowice
• Duda I. (red.) (1995), Słownik pojęć towaroznawczych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Dunaj B. (red.) (2005), Nowy Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Wilga, Warszawa
• PWN (2004), Nowa encyklopedia powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• PWN (2004), Nowa encyklopedia powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Sobol E. (red.) (2002), Nowy Słownik Języka Polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Kasprzycka Monika