Inżynieria genetyczna

Inżynieria genetyczna
Polecane artykuły
Zasoby nieodnawialne Herbicydy Utylizacja Odnawialne źródła energii Fracking Gospodarstwo ekologiczne Alternatywne źródła energii Zasoby odnawialne Polipropylen

Inżynieria genetyczna – jest to świadoma i celowa (kontrolowana przez człowieka) ingerencja w materiał genetyczny organizmów, w celu zmiany ich właściwości dziedzicznych. Pozwala ona na zwiększenie ilości produkowanej żywności oraz ułatwia uprawę roślin i hodowlę zwierząt.

Według ustawy z dnia z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych, przez "organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO) – rozumie się przez to organizm inny niż ludzki, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji.”(Dz.U. 2001 nr 76 poz. 811, s. 4)

TL;DR

Inżynieria genetyczna to celowa ingerencja w materiał genetyczny organizmów w celu zmiany ich właściwości dziedzicznych. Genetycznie zmodyfikowane organizmy mogą zwiększać plonność, ale są droższe i mają negatywny wpływ na środowisko. Genetycznie modyfikowane rośliny są odporne na szkodniki i choroby, co zwiększa produkcję żywności. Genetycznie modyfikowane zwierzęta są mniej odporne i mają problemy zdrowotne. Żywność genetycznie modyfikowana ma wyższą wartość odżywczą, ale jej wpływ na zdrowie człowieka jest nadal nieznany.

Genetycznie zmodyfikowane organizmy

Genetycznie zmodyfikowane organizmy (GMO) są rozległym obszarem działalności badawczej człowieka, opartym na wykorzystaniu wiedzy na temat organizmów żywych dla zaspokojenia potrzeb ludności. Są one wynikiem rozwoju cywilizacji oraz stosowania nowych rozwiązań, obejmują nie tylko mikroorganizmy (m. in. bakterie, drożdże), ale również rośliny oraz zwierzęta. Jednak wprowadzenie genetycznie zmodyfikowanych upraw polowych takich jak zboża, rośliny czy drzewa wzbudza wiele wątpliwości, o ile uprawy te są obojętne dla środowiska naturalnego, mogą być bardzo niebezpieczne dla zdrowia.

Opłacalność upraw GMO

"Większość analiz wykazuje, że plenność genetycznie modyfikowanych nie jest większa w porównaniu z plennością odmian tradycyjnych.” (K. Lisowska, 2010, s. 2) Na dodatek ceny ziaren zbóż genetycznie zmodyfikowanych są znacznie wyższe niż ceny ziaren odmian tradycyjnych. Stąd większy zysk rolnika uprawiającego odmiany genetycznie modyfikowane wynika z mniejszej pracochłonności upraw oraz niższych kosztów zakupu pestycydów.

Uprawy roślin GMO mają negatywny wpływ na środowisko przyrodnicze, ponieważ na obszarach upraw GMO występuje chemizacja gleby. Niestety ludność nie jest w stanie dzisiaj przewidzieć skutków wpływu tego zjawiska na środowisko przyrodnicze w przyszłości. Badanie wykazują, że obecnie większość produktów wytwarzana jest przy pomocy inżynierii genetycznej albo zawiera genetycznie zmodyfikowane dodatki.

Rośliny genetycznie modyfikowane

Dzięki zastosowaniu modyfikacji genetycznej możliwe stało się uzyskanie ulepszonych odmian roślin, odpornych na wirusy oraz inne szkodniki. Podstawowymi celami modyfikacji genetycznej roślin jest wytworzenie:

• odporności na chemiczne środki ochrony roślin,
• odporności na szkodniki,
• odporności na choroby wirusowe, grzybowe, bakteryjne,
• odporności na niekorzystne warunki środowiska (np. susza, mróz);
• poprawa i nadanie nowych cech jakościowych. (W. Kudełka, 2010, s. 3)

Genetycznie modyfikowane rośliny uprawiane są obecnie w ponad 25 krajach. Uprawa roślin genetycznie modyfikowanych wpływa na zwiększenie plonów roślin oraz wzrost produkcji żywności na świecie.

Zwierzęta genetycznie modyfikowane

Hodowla zwierząt genetycznie zmodyfikowanych nie jest tak popularna jak uprawa roślin, ze względu na skomplikowany oraz długotrwały proces oraz wysokie koszty, a zwierzęta zmodyfikowane genetycznie są mniej odporne, częściej chorują albo są bezpłodne. Podstawowymi celami modyfikacji zwierząt są:

• szybszy przyrost masy ciała,
• zwiększenie wydajności mlecznej,
• uodpornienie na choroby. (W. Kudełka, 2010, s. 5)

By uzyskać szybszy przyrost masy ciała zwierząt wprowadza się im do organizmu hormonu wzrostu ludzkiego, bydlęcego lub owczego. Eksperymenty te nie zawsze jednak przynoszą pożądane efekty, np. owce, którym wprowadzono ludzki hormon wzrostu są niezdolne do życia, a u świń wprowadzając ludzki hormon wzrostu uzyskano osobniki z mniejszą ilością tłuszczu w tuszy. Zaletą zastosowania modyfikacji genetycznej może być również pozyskanie mięsa o obniżonej zawartości cholesterolu. (W. Kudełka, 2010, s. 6)

Żywność genetycznie modyfikowana

Rynek żywności genetycznie modyfikowanej ciągle dynamicznie się rozwija. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technik inżynierii genetycznej możliwe jest otrzymanie żywności o coraz wyższej wartości odżywczej i zdrowotnej. Obecnie na rynku dostępne są m. in.:

• żywność w postaci genetycznie zmodyfikowanych roślin,
• żywność zawierająca genetycznie zmodyfikowane rośliny,
• żywność produkowana z zastosowaniem genetycznie modyfikowanych organizmów.

Jednak genetycznie modyfikowana żywność wciąż wzbudza wiele kontrowersji. Do tej pory nie udało się ustalić jej negatywnego wpływu na organizm człowieka, niestety nie udało się też udowodnić jej całkowitej obojętności na organizm ludzki.

Bibliografia

• Cieślewska J. (2011). Rewolucja genetyczna, Agora, Warszawa
• Kudełka W. (2010). Inżynieria genetyczna w produkcji i kształtowaniu jakości żywności, Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, nr 16, s. 115- 126
• Lisowska K. (2010). Genetycznie zmodyfikowane uprawy i żywność – przegląd zagrożeń, Nauka, nr 4, s. 126-137
• Michałek R. (2010). (125)_2876_pl.pdf Ekologiczne i społeczne konsekwencje postępu naukowo-technicznego w rolnictwie, Inżynieria Rolnicza, nr 7, s. 145- 151
• Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych, Dz.U. 2001 nr 76 poz. 811

Autor: Aleksandra Skrzypek

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.