Zasada współmierności
Zasada współmierności - jedna z dziewięciu nadrzędnych zasad rachunkowości. Dopełnieniem zasady współmierności jest zasada ostrożnej wyceny[1]
Istota zasady współmierności
W zasadzie współmierności najważniejsze są dwie kwestie - współmierność czasowa i przedmiotowa. Wg tej zasady "osiągniętym przychodom w danym okresie należy przypisać koszty danego okresu, tj przypadające na ich osiągnięcie; w myśl tej zasady na wynik finansowy w danym okresie wpływają przychody i koszty tego samego okresu obrachunkowego".[2] W konsekwencji, w ewidencji wydziela się koszty i przychody przyszłych okresów tj. rozliczeń międzyokresowych kosztów i przychodów[3]
Wymóg współmierności zostaje spełniona w momencie, gdy między kosztami a przychodami występuje racjonalny związek w czasie, który jest potwierdzony w księgach rachunkowych w tym samym okresie. "Zgodnie z MSR nr 1 "zasada ta powoduje konieczność ujęcia kosztów w rachunku zysków i strat na podstawie bezpośredniego powiązania z poszczególnymi, zrealizowanymi przychodami, nie uprawniając do ujmowania w bilansie pozycji, które nie odpowiadają definicji aktywów lub pasywów".[4]
Podstawowe założenie zasady współmierności kładzie nacisk na jednoczesne lub łączne ujmowanie przychodów i kosztów, które powstały na skutek tej samej transakcji. Jako jej przejaw również można uznać odpisy amortyzacyjne czy tworzenie rezerw. Wyjaśnieniem można uznać powiązanie korzyści ekonomicznych dostarczanych przez składnik aktywów trwałych zz kosztami jego użytkowania. "Odzwierciedlenie zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej aktywów w sprawozdaniu finansowym jest skutkiem stosowania zasady współmierności oraz zasady ostrożności".[5]
Zasada współmierności a organy podatkowe
W organach administracji publicznej zasada współmierności polega na stosowaniu współmiernych środków w celu osiągnięcia zamierzonego celu. "Stosując ją organ rozstrzygający o nadpłatach i zwrotach, weryfikując spełnienie warunków niezbędnych do uzyskania ww. należności, powinien stosować środki adekwatne do tych warunków, jak i do wielkości środków, które mają być przyznane beneficjentowi. Działanie to będzie stanowiło zasadę współmierności, jeśli organ podatkowy będzie wymagał np. określonych dokumentów, wyjaśnień świadków, których spełnienie nie będzie wynikało z przepisów prawa, szczególnie jeśli ich spełnienie będzie nadmiernie uciążliwe lub czasochłonne" [6] Nie powinny one być kosztami w dysproporcji do kwoty środków o które ubiega się podmiot, ani dla podatnika ani dla fikusa.
Naruszenie zasady współmierności przez organ w postępowaniu może stanowić zakaz nadużywania uprawnień (art. 7 EKDA). Konsekwencją tej sytuacji "może być powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej po stronie funkcjonariusza, którego zachowanie naruszyło ww. zakaz". [7]
Pozostałe zasady rachunkowości
- Zasada wyższości treści nad formą
- Zasada istotności
- Zasada ciągłości
- Zasada kontynuacji działania
- Zasada memoriału
- Zasada współmierności kosztów i przychodów
- Zasada ostrożności
- Zasada zakazu kompensat aktywów i pasywów [8]
| Zasada współmierności — artykuły polecane |
| Zasada memoriałowa — Konto wynikowe — Zasady rachunkowości — Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego — Odpisy aktualizujące należności — Sprawozdanie finansowe - informacja dodatkowa — Przychody finansowe — Koszt historyczny — Zasada ciągłości |
Przypisy
Bibliografia
- Bucior G. (2011), Rachunkowość w polityce budżetowej jednostki samorządu terytorialnego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Nr 668, Finanse, Rynki finansowe, Ubezpieczenia nr 41
- Czerwińska-Kayzer D. (2010), Agrobiznes. Podstawy rachunkowości, WSiP, Warszawa
- Hońko S. (2008), Koncepcja ostrożnej wyceny w rachunkowości, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin
- Kot R. (2017), Sprawozdania finansowe jako źródło podstawowej informacji o działalności przedsiębiorstwa, WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa
- Łazarowicz E (2012), Metodologia systemu rachunkowości - kierunki zmian, Zeszyt Naukowy 119
- Popławski M. (2014), Nadpłata i zwrot podatku, zagadnienia wspólne dotyczące realizacji uprawnień podatkowych, Wolters Kluwer, Warszawa
Autor: Klaudia Niziołek
