Czynsz dzierżawny

Z Encyklopedia Zarządzania

Czynsz dzierżawny w świetle ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa jest przychodem z gospodarowania mieniem. Wysokość czynszu dzierżawnego określa się w umowie dzierżawy mienia.

TL;DR

Czynsz dzierżawny jest przychodem z gospodarowania nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Wysokość czynszu zależy od rodzaju użytku rolnego, klasy gleby i okręgu podatkowego. Czynsz pobiera się od różnych rodzajów nieruchomości, takich jak użytki rolne, budynki, obiekty stawowe i plantacje wieloletnie. Wysokość czynszu jest ustalana przez przetarg i podlega waloryzacji. Osoba, która bezprawnie rozporządza nieruchomością Skarbu Państwa, musi zapłacić pięciokrotność czynszu dzierżawnego. Dzierżawca może zostać zwolniony z płatności czynszu w określonych sytuacjach. Nie pobiera się czynszu od niektórych użytków rolnych i gruntów. Wysokość czynszu zależy od wielu czynników, takich jak lokalizacja, jakość gleby, rozpiętość obszaru i popyt na ziemię rolniczą.

Ustalanie wysokości czynszu

W przypadku użytków rolnych czynsz dzierżawny określa się w jednostkach naturalnych czyli w dt pszenicy. Ilość jednostek zależy od tego, czy bierzemy pod uwagę grunty orne czy użytki zielone, zależna jest również klasy gleby i okręgu podatkowego. Czynsz dzierżawny od użytków rolnych na których terenie obowiązują ograniczenia w prowadzeniu produkcji rolnej, w międzywałach i na obszarach zalewowych, stanowiących naturalne obszary retencyjne oraz na terenach podgórskich i górskich określa się jako wartość pieniężną ilości pszenicy, przyjmując 75% stawek czynszu dzierżawnego. Gdy określa się wysokości czynszu, jednostki naturalne przeliczane są na PLN wg średniej ceny skupu pszenicy. Czynsz dzierżawny od budynków, budowli i urządzeń określa się jako kwotę stanowiącą 1,8% wartości księgowej netto określanej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego ogłoszenie wykazu[1]

Czynsz dzierżawny pobiera się od

  • Użytków rolnych
  • Budynków, budowli i urządzeń
  • Obiektu stawowego typu karpiowego
  • Obiektu stawowego typu pstrągowego
  • Plantacji wieloletnich [2]

Przetarg na dzierżawę i czynsz dzierżawny

Po przeprowadzeniu przetargu na dzierżawę określa się wysokość czynszu dzierżawnego. Ten czynsz jest płacony za półrocze roku kalendarzowego z dołu. Podlega on również waloryzacji przy wykorzystaniu wskaźników zmian cen skupu podstawowych produktów rolnych w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającym termin płatności. Wysokość czynszu dzierżawnego określa się bazując na średniej krajowej cennie skupu pszenicy w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającym termin płatności czynszu. W drodze rozporządzenia Minister do spraw rozwoju wsi wyznacza metodę ustalenia kwoty czynszu, która zależy od potencjału produkcyjnego przedmiotu dzierżawy, wartości księgowej budynków i budowli, charakteru możliwej do prowadzenia działalności gospodarczej[3]

Władanie mieniem bez tytułu prawnego

Osoba, która bezprawnie rozporządza nieruchomością będącą częścią Zasobu Skarbu Państwa zostaje zobowiązana do płatności sumy która jest pięciokrotnością wysokości ustalonego czynszu dzierżawnego, który byłby naliczany gdyby nieruchomość została wydzierżawiona w drodze przetargu. Wysokość wyżej wymienionej płatności zostaje ustalona na dzień, w którym Krajowy Ośrodek zażądał zwrotu nieruchomości. W przypadku zalegania z zapłatą co najmniej 2 okresy płacowe, wydzierżawiający ma prawo do wypowiedzenia umowy bez zachowania terminu wypowiedzenia[4]

Zwolnienie z płatności czynszu dzierżawnego

W określonych warunkach dzierżawca może zostać zwolniony z płatności czynszu dzierżawnego na warunkach określonych w umowie dzierżawy. Zwolnienie z płatności może nastąpić przez pierwsze trzy lata dzierżawy użytków rolnych odłogowanych co najmniej przez okres jednego roku przed dniem zawarcia umowy dzierżawy lub na okres nie dłuższy niż pięć lat, w przypadkach uzasadnionych stanem przedmiotu dzierżawy lub realizacją inwestycji tworzących nowe miejsca pracy. Umorzenie może nastąpić w wyniku śmierci dłużnika, utracenie przez dłużnika tytułu osoby prawnej i jednoczesny brak majątku, nieuzyskania należności w procesie postępowania, przypuszczenia o nieuzyskaniu w postępowaniu odpowiedniej kwoty, bezskutecznej egzekucji, zastosowaniu umorzenia[5]

Czynszu dzierżawnego nie pobiera się od

  • Użytków rolnych klasy VI i VIz czyli gleb najsłabszej jakości
  • Gruntów pod rowami oznaczonych w ewidencji gruntów i budynków
  • Gruntów zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych
  • Nieużytków rolnych
  • Gruntów leśnych
  • Gruntów rolnych zabudowanych
  • Terenów komunikacyjnych [6]

Czynniki wpływające na wysokość czynszu dzierżawnego

  • Lokalizacja mienia
  • Jakość gleby
  • Rozpiętość obszaru
  • Wielkość ekonomiczna
  • Możliwości produkcyjne
  • Popyt na ziemię rolniczą
  • Kultura rolna
  • Sytuacja społeczno-gospodarcza
  • Regulacje prawne [7]


Czynsz dzierżawnyartykuły polecane
Wynajem okazjonalnyFormularz PIT-5NieruchomośćWyposażenieDzierżawaPrzychodyLeasing finansowyPodatek od spadków i darowiznTabela amortyzacji

Przypisy

  1. Ustawa z dnia 19 października 1991 r.
  2. Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie sposobu ustalania wysokości czynszu dzierżawnego w umowach dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
  3. Goraj L, Mańko S. (2011)
  4. Ustawa z dnia 19 października 1991 r.
  5. Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 19 listopada 2009 r. w sprawie szczegółowych przesłanek odroczenia, rozłożenia na raty lub umorzenia należności Agencji Nieruchomości Rolnych oraz trybu postępowania w tych sprawach.
  6. Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie sposobu ustalania wysokości czynszu dzierżawnego w umowach dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
  7. Skarżyńska A. (2010)

Bibliografia

  • Goraj L., Mańko S. (2011), Model szacowania pełnych kosztów działalności gospodarstw rolnych, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
  • Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 sierpnia 2016 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości czynszu dzierżawnego w umowach dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa Dz.U. 2016 poz. 1186
  • Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie szczegółowych przesłanek odroczenia, rozłożenia na raty lub umorzenia należności Agencji Nieruchomości Rolnych oraz trybu postępowania w tych sprawach Dz.U. 2009 nr 210 poz. 1619
  • Skarżyńska A. (2010), Zagadnienia metodyczne rachunku kosztów ekonomicznych na przykładzie działalności produkcji roślinnej, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
  • Szymańska J. (2014), Czynsze za dzierżawione grunty rolne w województwie dolnośląskim i ich zmiany w latach 1998-2012 Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
  • Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa Dz.U. 1991 nr 107 poz. 464


Autor: N. Papiernik

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.