Współwłasność: Różnice pomiędzy wersjami
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Współ[[własność]]''' jest pojęciem zbliżonym do własności z tą różnicą, że rzecz przysługuje niepodzielnie kilku podmiotom<ref>''[[Kodeks]] cywilny'', art. 195</ref>. Szczegółowo to pojęcie reguluje [[Kodeks Cywilny]] w Dziale IV. | |||
== Rodzaje współwłasności == | ==TL;DR== | ||
Kodeks cywilny w swej treści wyróżnia dwa rodzaje współwłasności<ref>''Kodeks cywilny'', art. 196 § 1</ref>: | Współwłasność to forma własności, w której kilka osób ma prawo do tej samej rzeczy. Wyróżnia się współwłasność ułamkową, gdzie każdy ma określony udział, i współwłasność łączną, która dotyczy małżeństwa. W przypadku współwłasności ułamkowej nie można fizycznie podzielić rzeczy, a udziały zazwyczaj są równe, chyba że umowa stanowi inaczej. Każdy współwłaściciel może dysponować swoim udziałem, ale potrzebuje zgody innych przy większych czynnościach. W przypadku małżeństwa, współwłasność łączna obejmuje wszystkie przedmioty nabyte w czasie trwania małżeństwa, a decyzje dotyczące rzeczy wspólnych podejmowane są wspólnie. | ||
==Rodzaje współwłasności== | |||
[[Kodeks cywilny]] w swej treści wyróżnia dwa rodzaje współwłasności<ref>''Kodeks cywilny'', art. 196 § 1</ref>: | |||
* w częściach '''ułamkowych''', | * w częściach '''ułamkowych''', | ||
* '''łączną'''. | * '''łączną'''. | ||
Pierwsza z nich jest regulowana przepisami [[Kodeks cywilny|kodeksu cywilnego]] natomiast współwłasność łączna, najczęściej nazywana po prostu małżeńską, określa Kodeks rodzinny i opiekuńczy, gdyż to z niego bezpośrednio wynika to pojęcie. Różnicą między tymi dwoma pojęciami jest przede wszystkim rozumienia udziałów, co zostanie wytłumaczone w dalszych częściach artykułu. | Pierwsza z nich jest regulowana przepisami [[Kodeks cywilny|kodeksu cywilnego]] natomiast współwłasność łączna, najczęściej nazywana po prostu małżeńską, określa Kodeks rodzinny i opiekuńczy, gdyż to z niego bezpośrednio wynika to pojęcie. Różnicą między tymi dwoma pojęciami jest przede wszystkim rozumienia udziałów, co zostanie wytłumaczone w dalszych częściach artykułu. | ||
== Współwłasność ułamkowa == | ==Współwłasność ułamkowa== | ||
W przypadku współwłasności ułamkowej każdemu ze współwłaścicieli przysługuje określony [[udział]] w prawie własności. Jest on oznaczony w częściach ułamkowych - stąd nazwa samego rodzaju prawa. W dalszym ciągu jednak, zgodnie z definicją współwłasności, rzecz ta nie może być fizycznie podzielona w żaden sposób. Jeśli przedmiotem tego prawa jest dom to nie może on zostać podzielony na dwie oddzielne części, czy też samochód nie może zostać przedzielony na kawałki. Można zatem wytłumaczyć [[prawo]] własności jako prawo do korzystania z każdego fragmentu rzeczy w takim samym stopniu jak pozostali współwłaściciele. | |||
W przypadku współwłasności ułamkowej każdemu ze współwłaścicieli przysługuje określony udział w prawie własności. Jest on oznaczony w częściach ułamkowych | |||
Co do zasady przyjmuje się, że udziały w przypadku współwłasności są równe<ref>''Kodeks cywilny'', art. 197</ref>, lecz na podstawie odpowiedniej umowy można określić dowolny stosunek udziałów. Może zatem istnieć sytuacja, w której osobie A przysługuje 1/4, a osobie B 3/4. Będzie to miało znaczące konsekwencje w udziale w kosztach i zyskach. | Co do zasady przyjmuje się, że udziały w przypadku współwłasności są równe<ref>''Kodeks cywilny'', art. 197</ref>, lecz na podstawie odpowiedniej umowy można określić dowolny stosunek udziałów. Może zatem istnieć sytuacja, w której osobie A przysługuje 1/4, a osobie B 3/4. Będzie to miało znaczące konsekwencje w udziale w kosztach i zyskach. | ||
== Rozporządzanie udziałem == | <google>n</google> | ||
Kodeks cywilny mówi wprost, iż każdy ze współwłaścicieli ma prawo '''rozporządzać swoim udziałem''' bez konieczności uzyskania zgody pozostałych współwłaścicieli<ref>''Kodeks cywilny'', art. 198</ref>. Oznacza to, że możemy zbyć swój udział w każdej chwili. W praktyce jednak okazuje się to trudnym przedsięwzięciem, gdyż popyt na tego typu prawa jest bardzo mały. Cały czas bowiem pozostaje kwestia pozostałych współwłaścicieli, którzy mają określone prawa do danej rzeczy. | |||
==Rozporządzanie udziałem== | |||
Kodeks cywilny mówi wprost, iż każdy ze współwłaścicieli ma prawo '''rozporządzać swoim udziałem''' bez konieczności uzyskania zgody pozostałych współwłaścicieli<ref>''Kodeks cywilny'', art. 198</ref>. Oznacza to, że możemy zbyć swój udział w każdej chwili. W praktyce jednak okazuje się to trudnym przedsięwzięciem, gdyż [[popyt]] na tego typu prawa jest bardzo mały. Cały czas bowiem pozostaje kwestia pozostałych współwłaścicieli, którzy mają określone prawa do danej rzeczy. | |||
== Rozporządzanie rzeczą wspólną == | ==Rozporządzanie rzeczą wspólną== | ||
Oddzielną kwestią jest zarządzanie samą rzeczą wspólną. Wyróżniamy wówczas dwie sytuacje: czynności w ramach zwykłego zarządu oraz czynności, które przekraczają czynności zwykłego zarządu. | Oddzielną kwestią jest [[zarządzanie]] samą rzeczą wspólną. Wyróżniamy wówczas dwie sytuacje: czynności w ramach zwykłego zarządu oraz czynności, które przekraczają czynności zwykłego zarządu. | ||
W pierwszym przypadku mogą to być czynności związane z normalną eksploatacją, a więc drobne naprawy, konserwacje, administrowanie, czyli czynności, które nie pociągają za sobą znacznych wydatków. Wtedy do dokonania takiej czynności wymagana jest '''zgoda większości współwłaścicieli'''<ref>''Kodeks cywilny'', art. 200</ref>. Dodatkowo w przypadku braku takiej zgody możliwe jest uzyskanie upoważnienia sądowego do dokonania tej czynności przez dowolnego współwłaściciela. | W pierwszym przypadku mogą to być czynności związane z normalną eksploatacją, a więc drobne naprawy, konserwacje, administrowanie, czyli czynności, które nie pociągają za sobą znacznych wydatków. Wtedy do dokonania takiej czynności wymagana jest '''zgoda większości współwłaścicieli'''<ref>''Kodeks cywilny'', art. 200</ref>. Dodatkowo w przypadku braku takiej zgody możliwe jest uzyskanie upoważnienia sądowego do dokonania tej czynności przez dowolnego współwłaściciela. | ||
Jeśli jednak czynność taka przekracza zakres czynności zwykłego zarządu należy uzyskać '''zgodę wszystkich współwłaścicieli'''<ref>''Kodeks cywilny'', art. 199</ref>. Brak takiej zgody oznacza konieczność rozstrzygnięcia sprawy przez sąd, ale by to tego doszło opowiedzieć się za tym muszą współwłaściciele, którzy posiadają co najmniej połowę udziałów. Przykładem takich czynności może być sprzedaż, obciążenie tego prawa, dokonanie inwestycji czy też zmiana przeznaczenia. | Jeśli jednak czynność taka przekracza [[zakres]] czynności zwykłego zarządu należy uzyskać '''zgodę wszystkich współwłaścicieli'''<ref>''Kodeks cywilny'', art. 199</ref>. Brak takiej zgody oznacza konieczność rozstrzygnięcia sprawy przez sąd, ale by to tego doszło opowiedzieć się za tym muszą współwłaściciele, którzy posiadają co najmniej połowę udziałów. Przykładem takich czynności może być [[sprzedaż]], [[obciążenie]] tego prawa, dokonanie inwestycji czy też [[zmiana]] przeznaczenia. | ||
== Udział w przychodach i kosztach == | ==Udział w przychodach i kosztach== | ||
W przypadku współwłasności wszyscy współwłaściciele uczestniczą w kosztach oraz w przychodach w stosunku do posiadanych udziałów<ref>''Kodeks cywilny'', art. 207</ref>. Tutaj właśnie największe znaczenie będzie miała wysokość udziałów. Osoba posiadająca ich więcej będzie mogła skorzystać z większej ilości zysków, ale też uczestnicy w większej ilości kosztów. | W przypadku współwłasności wszyscy współwłaściciele uczestniczą w kosztach oraz w przychodach w stosunku do posiadanych udziałów<ref>''Kodeks cywilny'', art. 207</ref>. Tutaj właśnie największe znaczenie będzie miała wysokość udziałów. Osoba posiadająca ich więcej będzie mogła skorzystać z większej ilości zysków, ale też uczestnicy w większej ilości kosztów. | ||
== Współwłasność łączna == | ==Współwłasność łączna== | ||
Ten typ współwłasności bardzo często nazywany jest '''wspólnością małżeńską'''. Ma on bowiem swoje podstawy właśnie w małżeńskim ustroju majątkowym. W tym rodzaju prawa nie wyszczególnia się konkretnych udziałów, a zatem każdy ma takie same prawa do rzeczy wspólnej. Przykładowo w księdze wieczystej nieruchomości będzie można znaleźć informację, że żonie przysługuje 1/1 prawa do nieruchomości oraz mężowi 1/1 tego prawa. Rodzi to określone konsekwencje prawne w zakresie rozporządzania takim prawem. | Ten typ współwłasności bardzo często nazywany jest '''wspólnością małżeńską'''. Ma on bowiem swoje podstawy właśnie w małżeńskim ustroju majątkowym. W tym rodzaju prawa nie wyszczególnia się konkretnych udziałów, a zatem każdy ma takie same prawa do rzeczy wspólnej. Przykładowo w księdze wieczystej nieruchomości będzie można znaleźć informację, że żonie przysługuje 1/1 prawa do nieruchomości oraz mężowi 1/1 tego prawa. Rodzi to określone konsekwencje prawne w zakresie rozporządzania takim prawem. | ||
== Przedmioty współwłasności łącznej == | ==Przedmioty współwłasności łącznej== | ||
Do majątku wspólnego małżeństwa należą wszystkie przedmioty nabyte w czasie trwania związku małżeńskiego przez oboje małżonków oraz każdego z nich osobno<ref>''Kodeks rodzinny i opiekuńczy'', art. 31 § 1</ref>. Jeśli zatem mąż kupuje auto, za które płaci środkami uzyskanymi na podstawie umowy o pracę to żona staje się automatycznie współwłaścicielką tego pojazdu. Jeśli jednak ten sam zakup będzie dokonany z udziałem prywatnych środków męża wówczas żonie nie przysługuje to prawo. | Do majątku wspólnego małżeństwa należą wszystkie przedmioty nabyte w czasie trwania związku małżeńskiego przez oboje małżonków oraz każdego z nich osobno<ref>''Kodeks rodzinny i opiekuńczy'', art. 31 § 1</ref>. Jeśli zatem mąż kupuje auto, za które płaci środkami uzyskanymi na podstawie umowy o pracę to żona staje się automatycznie współwłaścicielką tego pojazdu. Jeśli jednak ten sam zakup będzie dokonany z udziałem prywatnych środków męża wówczas żonie nie przysługuje to prawo. | ||
== Rozporządzanie rzeczą wspólną ze wspólności łącznej == | ==Rozporządzanie rzeczą wspólną ze wspólności łącznej== | ||
Większość czynności związanych z korzystaniem z rzeczy wspólnej, a więc czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu każdy z małżonków może dokonać '''samodzielnie'''<ref>''Kodeks rodzinny i opiekuńczy'', art. 36</ref>. Do czynności przekraczających zwykły zarząd konieczne jest jednak ''' | Większość czynności związanych z korzystaniem z rzeczy wspólnej, a więc czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu każdy z małżonków może dokonać '''samodzielnie'''<ref>''Kodeks rodzinny i opiekuńczy'', art. 36</ref>. Do czynności przekraczających zwykły [[zarząd]] konieczne jest jednak '''współ[[działanie]]'''. Jest to różnica między współwłasnością ułamkową a łączną, w której to wymagana była zawsze zgoda większości lub wszystkich. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Właściciel]]}} — {{i5link|a=[[Umowa użyczenia]]}} — {{i5link|a=[[Wierzytelność]]}} — {{i5link|a=[[Przedstawiciel ustawowy]]}} — {{i5link|a=[[Odpowiedzialność solidarna]]}} — {{i5link|a=[[Zasiedzenie]]}} — {{i5link|a=[[Wierzyciel]]}} — {{i5link|a=[[Pełnomocnictwo]]}} — {{i5link|a=[[Zastaw umowny]]}} }} | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| Linia 50: | Linia 42: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Bończak-Kucharczyk E. (2014), | <noautolinks> | ||
* Strzelczyk R. (2019), ''Prawo nieruchomości | * Bończak-Kucharczyk E. (2014), ''Zarządzanie nieruchomościami mieszkalnymi: Aspekty prawne i organizacyjne'', Wolters Kluwer, Warszawa | ||
* | * Strzelczyk R. (2019), ''Prawo nieruchomości'', C.H. Beck, Warszawa | ||
* ''Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19640160093 Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93] | |||
* ''Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19640090059 Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59] | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Marcin Fester}} | {{a|Marcin Fester}} | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Prawa rzeczowe]] | ||
{{law}} | {{law}} | ||
{{#metamaster:description|Współwłasność - pojęcie związane z podziałem własności na kilka podmiotów. Kodeks Cywilny reguluje szczegóły dotyczące tego zagadnienia. Czytaj więcej na stronie.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 22:08, 1 gru 2023
Współwłasność jest pojęciem zbliżonym do własności z tą różnicą, że rzecz przysługuje niepodzielnie kilku podmiotom[1]. Szczegółowo to pojęcie reguluje Kodeks Cywilny w Dziale IV.
TL;DR
Współwłasność to forma własności, w której kilka osób ma prawo do tej samej rzeczy. Wyróżnia się współwłasność ułamkową, gdzie każdy ma określony udział, i współwłasność łączną, która dotyczy małżeństwa. W przypadku współwłasności ułamkowej nie można fizycznie podzielić rzeczy, a udziały zazwyczaj są równe, chyba że umowa stanowi inaczej. Każdy współwłaściciel może dysponować swoim udziałem, ale potrzebuje zgody innych przy większych czynnościach. W przypadku małżeństwa, współwłasność łączna obejmuje wszystkie przedmioty nabyte w czasie trwania małżeństwa, a decyzje dotyczące rzeczy wspólnych podejmowane są wspólnie.
Rodzaje współwłasności
Kodeks cywilny w swej treści wyróżnia dwa rodzaje współwłasności[2]:
- w częściach ułamkowych,
- łączną.
Pierwsza z nich jest regulowana przepisami kodeksu cywilnego natomiast współwłasność łączna, najczęściej nazywana po prostu małżeńską, określa Kodeks rodzinny i opiekuńczy, gdyż to z niego bezpośrednio wynika to pojęcie. Różnicą między tymi dwoma pojęciami jest przede wszystkim rozumienia udziałów, co zostanie wytłumaczone w dalszych częściach artykułu.
Współwłasność ułamkowa
W przypadku współwłasności ułamkowej każdemu ze współwłaścicieli przysługuje określony udział w prawie własności. Jest on oznaczony w częściach ułamkowych - stąd nazwa samego rodzaju prawa. W dalszym ciągu jednak, zgodnie z definicją współwłasności, rzecz ta nie może być fizycznie podzielona w żaden sposób. Jeśli przedmiotem tego prawa jest dom to nie może on zostać podzielony na dwie oddzielne części, czy też samochód nie może zostać przedzielony na kawałki. Można zatem wytłumaczyć prawo własności jako prawo do korzystania z każdego fragmentu rzeczy w takim samym stopniu jak pozostali współwłaściciele. Co do zasady przyjmuje się, że udziały w przypadku współwłasności są równe[3], lecz na podstawie odpowiedniej umowy można określić dowolny stosunek udziałów. Może zatem istnieć sytuacja, w której osobie A przysługuje 1/4, a osobie B 3/4. Będzie to miało znaczące konsekwencje w udziale w kosztach i zyskach.
Rozporządzanie udziałem
Kodeks cywilny mówi wprost, iż każdy ze współwłaścicieli ma prawo rozporządzać swoim udziałem bez konieczności uzyskania zgody pozostałych współwłaścicieli[4]. Oznacza to, że możemy zbyć swój udział w każdej chwili. W praktyce jednak okazuje się to trudnym przedsięwzięciem, gdyż popyt na tego typu prawa jest bardzo mały. Cały czas bowiem pozostaje kwestia pozostałych współwłaścicieli, którzy mają określone prawa do danej rzeczy.
Rozporządzanie rzeczą wspólną
Oddzielną kwestią jest zarządzanie samą rzeczą wspólną. Wyróżniamy wówczas dwie sytuacje: czynności w ramach zwykłego zarządu oraz czynności, które przekraczają czynności zwykłego zarządu. W pierwszym przypadku mogą to być czynności związane z normalną eksploatacją, a więc drobne naprawy, konserwacje, administrowanie, czyli czynności, które nie pociągają za sobą znacznych wydatków. Wtedy do dokonania takiej czynności wymagana jest zgoda większości współwłaścicieli[5]. Dodatkowo w przypadku braku takiej zgody możliwe jest uzyskanie upoważnienia sądowego do dokonania tej czynności przez dowolnego współwłaściciela. Jeśli jednak czynność taka przekracza zakres czynności zwykłego zarządu należy uzyskać zgodę wszystkich współwłaścicieli[6]. Brak takiej zgody oznacza konieczność rozstrzygnięcia sprawy przez sąd, ale by to tego doszło opowiedzieć się za tym muszą współwłaściciele, którzy posiadają co najmniej połowę udziałów. Przykładem takich czynności może być sprzedaż, obciążenie tego prawa, dokonanie inwestycji czy też zmiana przeznaczenia.
Udział w przychodach i kosztach
W przypadku współwłasności wszyscy współwłaściciele uczestniczą w kosztach oraz w przychodach w stosunku do posiadanych udziałów[7]. Tutaj właśnie największe znaczenie będzie miała wysokość udziałów. Osoba posiadająca ich więcej będzie mogła skorzystać z większej ilości zysków, ale też uczestnicy w większej ilości kosztów.
Współwłasność łączna
Ten typ współwłasności bardzo często nazywany jest wspólnością małżeńską. Ma on bowiem swoje podstawy właśnie w małżeńskim ustroju majątkowym. W tym rodzaju prawa nie wyszczególnia się konkretnych udziałów, a zatem każdy ma takie same prawa do rzeczy wspólnej. Przykładowo w księdze wieczystej nieruchomości będzie można znaleźć informację, że żonie przysługuje 1/1 prawa do nieruchomości oraz mężowi 1/1 tego prawa. Rodzi to określone konsekwencje prawne w zakresie rozporządzania takim prawem.
Przedmioty współwłasności łącznej
Do majątku wspólnego małżeństwa należą wszystkie przedmioty nabyte w czasie trwania związku małżeńskiego przez oboje małżonków oraz każdego z nich osobno[8]. Jeśli zatem mąż kupuje auto, za które płaci środkami uzyskanymi na podstawie umowy o pracę to żona staje się automatycznie współwłaścicielką tego pojazdu. Jeśli jednak ten sam zakup będzie dokonany z udziałem prywatnych środków męża wówczas żonie nie przysługuje to prawo.
Rozporządzanie rzeczą wspólną ze wspólności łącznej
Większość czynności związanych z korzystaniem z rzeczy wspólnej, a więc czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu każdy z małżonków może dokonać samodzielnie[9]. Do czynności przekraczających zwykły zarząd konieczne jest jednak współdziałanie. Jest to różnica między współwłasnością ułamkową a łączną, w której to wymagana była zawsze zgoda większości lub wszystkich.
| Współwłasność — artykuły polecane |
| Właściciel — Umowa użyczenia — Wierzytelność — Przedstawiciel ustawowy — Odpowiedzialność solidarna — Zasiedzenie — Wierzyciel — Pełnomocnictwo — Zastaw umowny |
Przypisy
Bibliografia
- Bończak-Kucharczyk E. (2014), Zarządzanie nieruchomościami mieszkalnymi: Aspekty prawne i organizacyjne, Wolters Kluwer, Warszawa
- Strzelczyk R. (2019), Prawo nieruchomości, C.H. Beck, Warszawa
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Autor: Marcin Fester
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
