Standaryzacja: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
(LinkTitles.) |
mNie podano opisu zmian |
||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Standaryzacja''' to [[system]] nazwania i ujednolicenia standardów. Często porównywany z normalizacją, jako opracowaniem i wdrożeniem obowiązujących reguł, przepisów i norm w zakresie pewnych świadczeń. Według Słownika Języka Polskiego "standaryzacja ustalając cechy pożą[[dane]] przez odbiorców, wpływa na podniesienie jakości [[towarów]], umożliwia łatwe gatunkowanie i ułatwia [[obrót]] (Słownik Języka Polskiego, red. Doroszewski, 2012). Różnica polega przede wszystkim na tym że standaryzacja ma zastosowanie w tylko jednej konkretnej organizacji lub organizacji o podobnie zdefiniowanych celach i analogicznych procesach. Specjaliści wywodzą się z jednostki podlegającej standaryzacji. Natomiast [[normalizacja]] dotyczy i może być wykorzystywana przez wiele różnych podmiotów gospodarczych. Specjalistami są osoby z różnych jednostek, co zwiększa interdyscyplinarność. | |||
==TL;DR== | |||
Standaryzacja to system nazwania i ujednolicenia standardów. Jej celem jest ujednolicenie usług i przedmiotów, optymalizacja kosztów oraz eliminowanie błędów. Etapy standaryzacji to klasyfikacja, unifikacja i typizacja. Standaryzacja ma zarówno zalety, jak i wady. Podstawowe poziomy standaryzacji to brak regulacji, regulacja oparta na zasadach działania, regulacja ramowa, szczegółowa regulacja alternatywna i szczegółowa regulacja sztywna. Działalnością normalizacyjną/standaryzacyjną zajmują się agendy państwowe, grupy zainteresowania i niezależne organizacje międzynarodowe. W Polsce normalizacją zajmowały się różne komitety, a międzynarodowe organizacje normalizacyjne to między innymi ISO i IEC. | |||
==Cele standaryzacji== | |||
== Cele standaryzacji== | |||
* ujednolicenie pewnych usług, przedmiotów, narzędzi w taki sposób, by niezależnie od miejsca ich wykonywania/użytkowania [[jakość]] i ilość była taka sama lub jak najbardziej zbliżona dla każdego korzystającego | * ujednolicenie pewnych usług, przedmiotów, narzędzi w taki sposób, by niezależnie od miejsca ich wykonywania/użytkowania [[jakość]] i ilość była taka sama lub jak najbardziej zbliżona dla każdego korzystającego | ||
* stworzenie kryteriów schematu ich wykonywania, co w kolejnych procesach przekłada się na ich kontrolę i ocenę | * stworzenie kryteriów schematu ich wykonywania, co w kolejnych procesach przekłada się na ich kontrolę i ocenę | ||
* [[optymalizacja]] kosztów | * [[optymalizacja]] kosztów - [[fundusze]] nie są przeznaczone na działania mało i nieefektywne | ||
* eliminowanie błędów przez co wzrasta [[efektywność]] przedsiębiorstwa | * eliminowanie błędów przez co wzrasta [[efektywność]] przedsiębiorstwa | ||
Celem standaryzacji jest zastosowanie w produkcji przemysłowej jednolitych wzorców, np.: znormalizowanie wyrobów pod względem wymiarów, użytych materiałów, itp. Pozwala to na obniżanie [[koszt]]ów, umożliwia masową produkcję, współpracę urządzeń pochodzących od różnych [[producent]]ów, wymianę zużytych części, łatwiejsze dokonywanie zamówień handlowych. | Celem standaryzacji jest zastosowanie w produkcji przemysłowej jednolitych wzorców, np.: znormalizowanie wyrobów pod względem wymiarów, użytych materiałów, itp. Pozwala to na obniżanie [[koszt]]ów, umożliwia masową produkcję, współpracę urządzeń pochodzących od różnych [[producent]]ów, wymianę zużytych części, łatwiejsze dokonywanie zamówień handlowych. | ||
<google> | |||
<google>n</google> | |||
==Etapy standaryzacji== | ==Etapy standaryzacji== | ||
Etapy standaryzacji to: | Etapy standaryzacji to: | ||
| Linia 36: | Linia 24: | ||
==Wady standaryzacji== | ==Wady standaryzacji== | ||
* zanik inicjatywy w poszukiwaniu nieszablonowych rozwiązań | * zanik inicjatywy w poszukiwaniu nieszablonowych rozwiązań | ||
* zła [[komunikacja]] | * zła [[komunikacja]] | ||
* pogorszenie relacji między pracownikami | * pogorszenie relacji między pracownikami | ||
* izolowanie się pracowników | * izolowanie się pracowników | ||
* pogorszona [[skuteczność]] szybkiego reagowania na coraz szybciej zachodzące zmiany w otoczeniu | * pogorszona [[skuteczność]] szybkiego reagowania na coraz szybciej zachodzące zmiany w otoczeniu | ||
| Linia 45: | Linia 33: | ||
* wzrost wskaźnika efektywności | * wzrost wskaźnika efektywności | ||
* eliminacja zbędnych czynności | * eliminacja zbędnych czynności | ||
* urzeczywistnienie wielowymiarowości przedsiębiorstwa poprzez określone instrukcje, regulaminy i procedury | * urzeczywistnienie wielowymiarowości przedsiębiorstwa poprzez określone instrukcje, regulaminy i procedury | ||
* zmniejszenie kosztów przedsiębiorstwa | * zmniejszenie kosztów przedsiębiorstwa | ||
* zmniejszenie zachowań niepożądanych | * zmniejszenie zachowań niepożądanych | ||
* łatwość i skuteczność w przeprowadzaniu kontroli | * łatwość i skuteczność w przeprowadzaniu kontroli | ||
* wzrost jakości | * wzrost jakości | ||
==Podstawowe poziomy standaryzacji== | ==Podstawowe poziomy standaryzacji== | ||
*'''Poziom 1''' | * '''Poziom 1''' - Brak regulacji | ||
: - [[Zakres]] regulacji działania | : - [[Zakres]] regulacji działania - realizacja procesu nie jest objęta regulacją | ||
: - Zakres swobody działania | : - Zakres swobody działania - pełna swoboda kształtowania sposobu realizacji procesu przez jego wykonawców | ||
: - Możliwość różnicowania sposobów działania | : - Możliwość różnicowania sposobów działania - bardzo duża | ||
*'''Poziom 2''' | * '''Poziom 2''' - Regulacja oparta na zasadach działania | ||
: - Zakres regulacji działania | : - Zakres regulacji działania - niewielki (wykonawcy są zobowiązani jedynie do przestrzegania ogólnych zasad realizacji procesu) | ||
: - Zakres swobody działania | : - Zakres swobody działania - bardzo duży (swoboda kształtowania sposobu realizacji procesu pod warunkiem uwzględnienia określonych zasad działania) | ||
: - Możliwość różnicowania sposobów działania - duża | : - Możliwość różnicowania sposobów działania - duża | ||
*'''Poziom 3''' | * '''Poziom 3''' - Regulacja ramowa | ||
: - Zakres regulacji działania | : - Zakres regulacji działania - Średni (wykonawcy są zobowiązani do przestrzegania ogólnego schematu realizacji procesu) | ||
: - Zakres swobody działania | : - Zakres swobody działania - Średni (swoboda kształtowania sposobu realizacji procesu w ramach wyznaczonego ogólnego schematu jego realizacji) | ||
: - Możliwość różnicowania sposobów działania | : - Możliwość różnicowania sposobów działania - [[Średnia]] | ||
*'''Poziom 4''' | * '''Poziom 4''' - Szczegółowa regulacja alternatywna | ||
: - Zakres regulacji działania | : - Zakres regulacji działania - Duży (wykonawcy są zobowiązani do postępowania zgodnie ze szczegółowymi schematami realizacji procesu) | ||
: - Zakres swobody działania | : - Zakres swobody działania - Mały (swoboda wyboru alternatywnych dróg realizacji procesu, określonych w wyznaczonym schemacie realizacji procesu) | ||
: - Możliwość różnicowania sposobów działania | : - Możliwość różnicowania sposobów działania - Niewielka | ||
*'''Poziom 5''' | * '''Poziom 5''' - Szczegółowa regulacja tzw. sztywna | ||
: - Zakres regulacji działania | : - Zakres regulacji działania - Bardzo duży lub pełny (wykonawcy są zobowiązani do postępowania zgodnie ze szczegółowym i z jednoznacznym schematem realizacji) | ||
: - Zakres swobody działania | : - Zakres swobody działania - Bardzo mały lub żaden (swoboda kształtowania działania wyłącznie w zakresie elementów procesu nieobjętych regulacją) | ||
: - Możliwość różnicowania sposobów działania | : - Możliwość różnicowania sposobów działania - Bardzo mała lub brak | ||
'''Działalnością normalizacyjną/standaryzacyjną zajmują się:''' | '''Działalnością normalizacyjną/standaryzacyjną zajmują się:''' | ||
* agendy państwowe, | * agendy państwowe, | ||
* grupy zainteresowania (na ogół tworzone z inicjatywy producentów), | * grupy zainteresowania (na ogół tworzone z inicjatywy producentów), | ||
* niezależne organizacje międzynarodowe. | * niezależne organizacje międzynarodowe. | ||
| Linia 100: | Linia 88: | ||
* Międzynarodowa [[Organizacja]] Normalizacyjna (ISO) | * Międzynarodowa [[Organizacja]] Normalizacyjna (ISO) | ||
* Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ITU) | * Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ITU) | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Powierzchnia magazynowa]]}} — {{i5link|a=[[Komputerowo zintegrowane wytwarzanie]]}} — {{i5link|a=[[Ocena jakości]]}} — {{i5link|a=[[Rachunek kosztów działań]]}} — {{i5link|a=[[Unifikacja]]}} — {{i5link|a=[[Hurtownia]]}} — {{i5link|a=[[Produkcja potokowa]]}} — {{i5link|a=[[Benchmark]]}} — {{i5link|a=[[Produkcja na zamówienie]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* | <noautolinks> | ||
* | * Drabik L. (red.) (2019), ''Słownik języka polskiego PWN'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Łunarski J. (2014) | * Drabik L. (red.) (2019), ''Słownik języka polskiego PWN'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Marciniak J. (2006) | * Łunarski J. (2014), ''Normalizacja i standaryzacja'', Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów | ||
* | * Marciniak J. (2006), ''Standaryzacja procesów zarządzania personelem'', Oficyna Ekonomiczna, Kraków | ||
* Szarfenberg | * Rostek K., Gołuch-Trojanek K. (2017), ''[https://repo.pw.edu.pl/docstore/download/WUT7df228b99fe44c6cacb28269b7f71e4e/05+Goluch+Rostek.pdf Tło społeczne standaryzacji]'', Autobusy. Technika, Eksploatacja, nr 9 | ||
* | * Szarfenberg R. (2011), ''[https://www.wrzos.org.pl/projekt1.18/download/Ekspertyza%20Ryszard%20Szarfenberg.pdf Standaryzacja usług Społecznych]'', CRZL | ||
* ''Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20021691386 Dz.U. 2002 nr 169 poz. 1386] | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Barbara Zbyrad, Paulina Paletko, Adrian Brzózka}} | {{a|Barbara Zbyrad, Paulina Paletko, Adrian Brzózka}} | ||
[[Kategoria:Zarządzanie jakością]] | [[Kategoria:Zarządzanie jakością]] | ||
[[en:Standardization]] | [[en:Standardization]] | ||
{{msg:law}} | {{msg:law}} | ||
{{#metamaster:description|Standaryzacja to system ustalania standardów i norm w celu ujednolicenia. Podnosi jakość towarów i ułatwia ich gatunkowanie. Różni się od normalizacji, która jest bardziej uniwersalna.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 17:46, 7 sty 2024
Standaryzacja to system nazwania i ujednolicenia standardów. Często porównywany z normalizacją, jako opracowaniem i wdrożeniem obowiązujących reguł, przepisów i norm w zakresie pewnych świadczeń. Według Słownika Języka Polskiego "standaryzacja ustalając cechy pożądane przez odbiorców, wpływa na podniesienie jakości towarów, umożliwia łatwe gatunkowanie i ułatwia obrót (Słownik Języka Polskiego, red. Doroszewski, 2012). Różnica polega przede wszystkim na tym że standaryzacja ma zastosowanie w tylko jednej konkretnej organizacji lub organizacji o podobnie zdefiniowanych celach i analogicznych procesach. Specjaliści wywodzą się z jednostki podlegającej standaryzacji. Natomiast normalizacja dotyczy i może być wykorzystywana przez wiele różnych podmiotów gospodarczych. Specjalistami są osoby z różnych jednostek, co zwiększa interdyscyplinarność.
TL;DR
Standaryzacja to system nazwania i ujednolicenia standardów. Jej celem jest ujednolicenie usług i przedmiotów, optymalizacja kosztów oraz eliminowanie błędów. Etapy standaryzacji to klasyfikacja, unifikacja i typizacja. Standaryzacja ma zarówno zalety, jak i wady. Podstawowe poziomy standaryzacji to brak regulacji, regulacja oparta na zasadach działania, regulacja ramowa, szczegółowa regulacja alternatywna i szczegółowa regulacja sztywna. Działalnością normalizacyjną/standaryzacyjną zajmują się agendy państwowe, grupy zainteresowania i niezależne organizacje międzynarodowe. W Polsce normalizacją zajmowały się różne komitety, a międzynarodowe organizacje normalizacyjne to między innymi ISO i IEC.
Cele standaryzacji
- ujednolicenie pewnych usług, przedmiotów, narzędzi w taki sposób, by niezależnie od miejsca ich wykonywania/użytkowania jakość i ilość była taka sama lub jak najbardziej zbliżona dla każdego korzystającego
- stworzenie kryteriów schematu ich wykonywania, co w kolejnych procesach przekłada się na ich kontrolę i ocenę
- optymalizacja kosztów - fundusze nie są przeznaczone na działania mało i nieefektywne
- eliminowanie błędów przez co wzrasta efektywność przedsiębiorstwa
Celem standaryzacji jest zastosowanie w produkcji przemysłowej jednolitych wzorców, np.: znormalizowanie wyrobów pod względem wymiarów, użytych materiałów, itp. Pozwala to na obniżanie kosztów, umożliwia masową produkcję, współpracę urządzeń pochodzących od różnych producentów, wymianę zużytych części, łatwiejsze dokonywanie zamówień handlowych.
Etapy standaryzacji
Etapy standaryzacji to:
- klasyfikacja - grupowanie wg podobieństwa cech charakterystycznych danego produktu,
- unifikacja - ujednolicanie cech konstrukcyjnych i wymiarowych elementów maszyn w celu umożliwienia ich zamienności,
- typizacja - ujednolicenie konstrukcji w celu upraszczania produkcji (i obniżania kosztów) a także ułatwiania eksploatacji.
Pierwsze działania standaryzacyjne miały na celu ujednolicenie jednostek miary i wagi.
Wady standaryzacji
- zanik inicjatywy w poszukiwaniu nieszablonowych rozwiązań
- zła komunikacja
- pogorszenie relacji między pracownikami
- izolowanie się pracowników
- pogorszona skuteczność szybkiego reagowania na coraz szybciej zachodzące zmiany w otoczeniu
Zalety standaryzacji
- usprawnienie procesów wykonawczych, ale również koncepcyjnych
- wzrost wskaźnika efektywności
- eliminacja zbędnych czynności
- urzeczywistnienie wielowymiarowości przedsiębiorstwa poprzez określone instrukcje, regulaminy i procedury
- zmniejszenie kosztów przedsiębiorstwa
- zmniejszenie zachowań niepożądanych
- łatwość i skuteczność w przeprowadzaniu kontroli
- wzrost jakości
Podstawowe poziomy standaryzacji
- Poziom 1 - Brak regulacji
- - Zakres regulacji działania - realizacja procesu nie jest objęta regulacją
- - Zakres swobody działania - pełna swoboda kształtowania sposobu realizacji procesu przez jego wykonawców
- - Możliwość różnicowania sposobów działania - bardzo duża
- Poziom 2 - Regulacja oparta na zasadach działania
- - Zakres regulacji działania - niewielki (wykonawcy są zobowiązani jedynie do przestrzegania ogólnych zasad realizacji procesu)
- - Zakres swobody działania - bardzo duży (swoboda kształtowania sposobu realizacji procesu pod warunkiem uwzględnienia określonych zasad działania)
- - Możliwość różnicowania sposobów działania - duża
- Poziom 3 - Regulacja ramowa
- - Zakres regulacji działania - Średni (wykonawcy są zobowiązani do przestrzegania ogólnego schematu realizacji procesu)
- - Zakres swobody działania - Średni (swoboda kształtowania sposobu realizacji procesu w ramach wyznaczonego ogólnego schematu jego realizacji)
- - Możliwość różnicowania sposobów działania - Średnia
- Poziom 4 - Szczegółowa regulacja alternatywna
- - Zakres regulacji działania - Duży (wykonawcy są zobowiązani do postępowania zgodnie ze szczegółowymi schematami realizacji procesu)
- - Zakres swobody działania - Mały (swoboda wyboru alternatywnych dróg realizacji procesu, określonych w wyznaczonym schemacie realizacji procesu)
- - Możliwość różnicowania sposobów działania - Niewielka
- Poziom 5 - Szczegółowa regulacja tzw. sztywna
- - Zakres regulacji działania - Bardzo duży lub pełny (wykonawcy są zobowiązani do postępowania zgodnie ze szczegółowym i z jednoznacznym schematem realizacji)
- - Zakres swobody działania - Bardzo mały lub żaden (swoboda kształtowania działania wyłącznie w zakresie elementów procesu nieobjętych regulacją)
- - Możliwość różnicowania sposobów działania - Bardzo mała lub brak
Działalnością normalizacyjną/standaryzacyjną zajmują się:
- agendy państwowe,
- grupy zainteresowania (na ogół tworzone z inicjatywy producentów),
- niezależne organizacje międzynarodowe.
W Polsce normalizacją zajmowały się:
- 1923 Komitet Techniczny przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu
- 1924 Polski Komitet Normalizacyjny (PKN)
- 1972 Polski Komitet Normalizacji i Miar
- 1979 Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości
- 1994 Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) (obecnie)
Międzynarodowe organizacje normalizacyjne:
- Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO)
- Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC)
- Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN)
- Europejski Komitet Normalizacji Elektrotechnicznej (CENELEC)
- Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych (ETSI)
- Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO)
- Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ITU)
| Standaryzacja — artykuły polecane |
| Powierzchnia magazynowa — Komputerowo zintegrowane wytwarzanie — Ocena jakości — Rachunek kosztów działań — Unifikacja — Hurtownia — Produkcja potokowa — Benchmark — Produkcja na zamówienie |
Bibliografia
- Drabik L. (red.) (2019), Słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Drabik L. (red.) (2019), Słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Łunarski J. (2014), Normalizacja i standaryzacja, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów
- Marciniak J. (2006), Standaryzacja procesów zarządzania personelem, Oficyna Ekonomiczna, Kraków
- Rostek K., Gołuch-Trojanek K. (2017), Tło społeczne standaryzacji, Autobusy. Technika, Eksploatacja, nr 9
- Szarfenberg R. (2011), Standaryzacja usług Społecznych, CRZL
- Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji. Dz.U. 2002 nr 169 poz. 1386
Autor: Barbara Zbyrad, Paulina Paletko, Adrian Brzózka
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
