Odpowiedzialność: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Dodanie MetaData Description)
m (cleanup bibliografii i rotten links)
Linia 13: Linia 13:
</ul>
</ul>
}}
}}


'''Odpowiedzialność''' - [[prawo]] [[obowiązek]] ponoszenia przewidzianych przez przepisy prawne konsekwencji zachowania się własnego lub innych osób.
'''Odpowiedzialność''' - [[prawo]] [[obowiązek]] ponoszenia przewidzianych przez przepisy prawne konsekwencji zachowania się własnego lub innych osób.
Linia 23: Linia 22:
Dwoma podstawowymi kategoriami odpowiedzialności są:
Dwoma podstawowymi kategoriami odpowiedzialności są:
# Odpowiedzialność moralna - jest każdym rodzajem przyjmowania na własne sumienie obowiązku opieki i odpowiadania za siebie, kogoś lub coś. W odróżnieniu od odpowiedzialności prawnej jest subiektywna i nie może być egzekwowana przez organy państwowe.
# Odpowiedzialność moralna - jest każdym rodzajem przyjmowania na własne sumienie obowiązku opieki i odpowiadania za siebie, kogoś lub coś. W odróżnieniu od odpowiedzialności prawnej jest subiektywna i nie może być egzekwowana przez organy państwowe.
# Odpowiedzialność prawna - staje się stanem faktycznym w momencie popełnienia czynu zabronionego. Występuje pomiędzy obywatelem a Państwem. Jej dokładne regulacje spisane są w ustawach.  
# Odpowiedzialność prawna - staje się stanem faktycznym w momencie popełnienia czynu zabronionego. Występuje pomiędzy obywatelem a Państwem. Jej dokładne regulacje spisane są w ustawach.
<google>t</google>
<google>t</google>


Nie powinno się ich ze sobą utożsamiać. Jednakże występują przypadki, gdy na sprawcy ciąży:  
Nie powinno się ich ze sobą utożsamiać. Jednakże występują przypadki, gdy na sprawcy ciąży:
* jednocześnie odpowiedzialność prawna i moralna (np. kradzież, dewastacja)
* jednocześnie odpowiedzialność prawna i moralna (np. kradzież, dewastacja)
* jedynie odpowiedzialność moralna, bez konsekwencji prawnych (np. zdrada małżeńska)
* jedynie odpowiedzialność moralna, bez konsekwencji prawnych (np. zdrada małżeńska)
Linia 36: Linia 35:
|-
|-
| '''Odpowiedzialność konstytucyjna'''
| '''Odpowiedzialność konstytucyjna'''
|  
|


Jest następstwem naruszenia Konstytucji lub ustawy, popełnionym w związku ze sprawowaną funkcją lub w zakresie swojego urzędowania ponoszona przez:  
Jest następstwem naruszenia Konstytucji lub ustawy, popełnionym w związku ze sprawowaną funkcją lub w zakresie swojego urzędowania ponoszona przez:
# Prezydenta,
# Prezydenta,
# Prezesa Rady Ministrów
# Prezesa Rady Ministrów
Linia 46: Linia 45:
# członków Krajowej Radiofonii i Telewizji
# członków Krajowej Radiofonii i Telewizji
# osoby, którym [[Prezes Rady Ministrów]] powierzył [[kierowanie]] ministerstwem
# osoby, którym [[Prezes Rady Ministrów]] powierzył [[kierowanie]] ministerstwem
# Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych  
# Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych
# posłów i senatorów.<ref>[[Konstytucja]] RP 1997, art. 198 ust. 1, 2</ref>  
# posłów i senatorów.<ref>[[Konstytucja]] RP 1997, art. 198 ust. 1, 2</ref>


Odpowiedzialność konstytucyjna egzekwowana jest w Polsce przez Trybunał Stanu, który pełni funkcje organu władzy sądowniczej wyżej wymienionych funkcjonariuszy państwowych.<ref>B. Opaliński 2011, s. 119</ref>
Odpowiedzialność konstytucyjna egzekwowana jest w Polsce przez Trybunał Stanu, który pełni funkcje organu władzy sądowniczej wyżej wymienionych funkcjonariuszy państwowych.<ref>B. Opaliński 2011, s. 119</ref>
Linia 53: Linia 52:
|-
|-
| '''Odpowiedzialność cywilna'''
| '''Odpowiedzialność cywilna'''
|  
|
Jest sytuacją prawną na podstawie której powstaje [[zobowiązanie]] do kompensacji szkody wyrządzonej poprzez działania podmiotu ([[odpowiedzialność deliktowa]] - ex delicto), niewykonanie działań lub zachowanie przy nich nienależytej staranności ([[odpowiedzialność kontraktowa]] - ex contractu).<ref>P. Babiarz 2018, Zasady i przesłanki odpowiedzialności cywilnej</ref> <ref>[[Kodeks]] Cywilny 1964, art. 471, 472</ref>
Jest sytuacją prawną na podstawie której powstaje [[zobowiązanie]] do kompensacji szkody wyrządzonej poprzez działania podmiotu ([[odpowiedzialność deliktowa]] - ex delicto), niewykonanie działań lub zachowanie przy nich nienależytej staranności ([[odpowiedzialność kontraktowa]] - ex contractu).<ref>P. Babiarz 2018, Zasady i przesłanki odpowiedzialności cywilnej</ref> <ref>[[Kodeks]] Cywilny 1964, art. 471, 472</ref>


Linia 61: Linia 60:
* pomiędzy szkodą, a działaniem musi być związek przyczynowy<ref>P. Babiarz 2018, Zasady i przesłanki odpowiedzialności cywilnej</ref>
* pomiędzy szkodą, a działaniem musi być związek przyczynowy<ref>P. Babiarz 2018, Zasady i przesłanki odpowiedzialności cywilnej</ref>


Więcej informacji na ten temat - [[Odpowiedzialność cywilna]]  
Więcej informacji na ten temat - [[Odpowiedzialność cywilna]]


|-
|-
| '''Odpowiedzialność karna'''
| '''Odpowiedzialność karna'''
|  
|


Pojawia się w wyniku dopuszczenia się czynu zabronionego ustawą obowiązującą w czasie jego popełnienia.<ref>[[Kodeks karny]] 1997, art. 1 § 1</ref>  
Pojawia się w wyniku dopuszczenia się czynu zabronionego ustawą obowiązującą w czasie jego popełnienia.<ref>[[Kodeks karny]] 1997, art. 1 § 1</ref>
[[Ustawa]] wyróżnia dwa typy czynów zabronionych:
[[Ustawa]] wyróżnia dwa typy czynów zabronionych:
* popełnione umyślnie
* popełnione umyślnie
* popełnione nieumyślnie <ref>Kodeks karny 1997, art. 9 § 3</ref>  
* popełnione nieumyślnie <ref>Kodeks karny 1997, art. 9 § 3</ref>
Odpowiedzialność karna występuje również, gdy dojdzie do: współpracy, pomocy, zaniechania, bądź podżegania do popełnienia przestępstwa.<ref>Kodeks karny 1997, art. 18-20</ref>  
Odpowiedzialność karna występuje również, gdy dojdzie do: współpracy, pomocy, zaniechania, bądź podżegania do popełnienia przestępstwa.<ref>Kodeks karny 1997, art. 18-20</ref>
Czyny zabronione zagrożone są karą grzywny, zawieszenia bądź pozbawienia wolności. Wysokość kary zależna jest od następstwa czynu.  
Czyny zabronione zagrożone są karą grzywny, zawieszenia bądź pozbawienia wolności. Wysokość kary zależna jest od następstwa czynu.


Warunkiem koniecznym do powstania odpowiedzialności karnej są:
Warunkiem koniecznym do powstania odpowiedzialności karnej są:
* sprawcy można przypisać winę
* sprawcy można przypisać winę
* społeczna szkodliwość nie jest znikoma <ref>Kodeks karny 1997, art. 1 § 1</ref>  
* społeczna szkodliwość nie jest znikoma <ref>Kodeks karny 1997, art. 1 § 1</ref>


|-
|-
|}
|}
==Przypisy==
<references />


==Bibliografia==
==Bibliografia==
<noautolinks>
* Babiarz P.(2018)[http://babiarz.com.pl/zasady-i-przeslanki-odpowiedzialnosci-cywilnej/ ''Zasady i przesłanki odpowiedzialności cywilnej''] "Doradztwo Prawne. Przemysław Babiarz"
* Babiarz P.(2018)[http://babiarz.com.pl/zasady-i-przeslanki-odpowiedzialnosci-cywilnej/ ''Zasady i przesłanki odpowiedzialności cywilnej''] "Doradztwo Prawne. Przemysław Babiarz"
* Drabik L.(2018)[https://sjp.pwn.pl/slowniki/odpowiedzialność.html Odpowiedzialność], "PWN Słownik Języka Polskiego"  
* Drabik L.(2018)[https://sjp.pwn.pl/slowniki/odpowiedzialność.html Odpowiedzialność], "PWN Słownik Języka Polskiego"
* Gajewski K.(2009)[https://www.krzysztofgajewski.info/pdf/popularyzacja/2009_Odpowiedzialnosc.pdf ''Odpowiedzialność moralna i posłuszeństwo''], Staromiejski Uniwersytet Trzeciego Wieku, Warszawa
* Gajewski K.(2009)[https://www.krzysztofgajewski.info/pdf/popularyzacja/2009_Odpowiedzialnosc.pdf ''Odpowiedzialność moralna i posłuszeństwo''], Staromiejski Uniwersytet Trzeciego Wieku, Warszawa
* [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970780483 ''Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.''](1997), Dz.U. nr 78 poz. 483
* ''Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970780483 Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483]
* Opaliński B.(2011)[http://marszalek.com.pl/przegladprawakonstytucyjnego/ppk6/06.pdf ''Trybunał Stanu w polskim porządku ustrojowym. Zagadnienia wybrane''] "[[Przegląd]] prawa konstytucyjnego" nr 2
* Opaliński B.(2011)''Trybunał Stanu w polskim porządku ustrojowym. Zagadnienia wybrane'' "Przegląd prawa konstytucyjnego" nr 2
* Peno M.(2015)[http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/10419/3-041_057-%20Peno.pdf?sequence=1&isAllowed=y ''Prawna odpowiedzialość z tutułu pełnienia roli społecznej'']"Acta Universitatis Lodziensis" nr 74
* Peno M.(2015)[http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/10419/3-041_057-%20Peno.pdf?sequence=1&isAllowed=y ''Prawna odpowiedzialość z tutułu pełnienia roli społecznej'']"Acta Universitatis Lodziensis" nr 74
* [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970880553 ''Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny''](1997), Dz.U. nr 88 poz. 553
* ''Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19640160093 Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93]
* [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf ''Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny'' ] (1964), Dz.U. nr 16 poz. 93
* ''Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970880553 Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553]
 
</noautolinks>
== Przypisy ==
<references/>


{{a|Karolina Mączek}}
{{a|Karolina Mączek}}

Wersja z 11:02, 26 paź 2023

Odpowiedzialność
Polecane artykuły

Odpowiedzialność - prawo obowiązek ponoszenia przewidzianych przez przepisy prawne konsekwencji zachowania się własnego lub innych osób.

Według słownika PWN odpowiedzialnością jest obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za swoje lub czyjeś czyny oraz przyjęcie na siebie obowiązku zadbania o kogoś lub o coś[1]

Odpowiedzialność moralna a odpowiedzialność prawna

Dwoma podstawowymi kategoriami odpowiedzialności są:

  1. Odpowiedzialność moralna - jest każdym rodzajem przyjmowania na własne sumienie obowiązku opieki i odpowiadania za siebie, kogoś lub coś. W odróżnieniu od odpowiedzialności prawnej jest subiektywna i nie może być egzekwowana przez organy państwowe.
  2. Odpowiedzialność prawna - staje się stanem faktycznym w momencie popełnienia czynu zabronionego. Występuje pomiędzy obywatelem a Państwem. Jej dokładne regulacje spisane są w ustawach.

Nie powinno się ich ze sobą utożsamiać. Jednakże występują przypadki, gdy na sprawcy ciąży:

  • jednocześnie odpowiedzialność prawna i moralna (np. kradzież, dewastacja)
  • jedynie odpowiedzialność moralna, bez konsekwencji prawnych (np. zdrada małżeńska)
  • jedynie odpowiedzialność prawna, bez odpowiedzialności moralnej (np. żebranie, dezercja - w pewnych przypadkach, biorąc pod uwagę motywy kierujące sprawcą możemy z etycznego punktu widzenia uznać go za niewinnego pomimo iż dopuścił się on złamania prawa)[2]

Rodzaje odpowiedzialności prawnej

Odpowiedzialność konstytucyjna

Jest następstwem naruszenia Konstytucji lub ustawy, popełnionym w związku ze sprawowaną funkcją lub w zakresie swojego urzędowania ponoszona przez:

  1. Prezydenta,
  2. Prezesa Rady Ministrów
  3. członków Rady Ministrów
  4. Prezesa Narodowego Banku Polskiego
  5. Prezesa Najwyższej Izby Kontroli
  6. członków Krajowej Radiofonii i Telewizji
  7. osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem
  8. Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych
  9. posłów i senatorów.[3]

Odpowiedzialność konstytucyjna egzekwowana jest w Polsce przez Trybunał Stanu, który pełni funkcje organu władzy sądowniczej wyżej wymienionych funkcjonariuszy państwowych.[4]

Odpowiedzialność cywilna

Jest sytuacją prawną na podstawie której powstaje zobowiązanie do kompensacji szkody wyrządzonej poprzez działania podmiotu (odpowiedzialność deliktowa - ex delicto), niewykonanie działań lub zachowanie przy nich nienależytej staranności (odpowiedzialność kontraktowa - ex contractu).[5] [6]

Warunkami koniecznymi do powstania odpowiedzialności cywilnej są:

  • szkoda skutkuje uszczerbkiem w dobrach osoby poszkodowanej
  • szkoda została spowodowana działaniem ludzkim lub innym zdarzeniem, z którym norma prawna łączy odszkodowawczy obowiązek
  • pomiędzy szkodą, a działaniem musi być związek przyczynowy[7]

Więcej informacji na ten temat - Odpowiedzialność cywilna

Odpowiedzialność karna

Pojawia się w wyniku dopuszczenia się czynu zabronionego ustawą obowiązującą w czasie jego popełnienia.[8] Ustawa wyróżnia dwa typy czynów zabronionych:

  • popełnione umyślnie
  • popełnione nieumyślnie [9]

Odpowiedzialność karna występuje również, gdy dojdzie do: współpracy, pomocy, zaniechania, bądź podżegania do popełnienia przestępstwa.[10] Czyny zabronione zagrożone są karą grzywny, zawieszenia bądź pozbawienia wolności. Wysokość kary zależna jest od następstwa czynu.

Warunkiem koniecznym do powstania odpowiedzialności karnej są:

  • sprawcy można przypisać winę
  • społeczna szkodliwość nie jest znikoma [11]

Przypisy

  1. ↑ L. Drabik 2018
  2. ↑ K. Gajewski 2009, s. 2
  3. ↑ Konstytucja RP 1997, art. 198 ust. 1, 2
  4. ↑ B. Opaliński 2011, s. 119
  5. ↑ P. Babiarz 2018, Zasady i przesłanki odpowiedzialności cywilnej
  6. ↑ Kodeks Cywilny 1964, art. 471, 472
  7. ↑ P. Babiarz 2018, Zasady i przesłanki odpowiedzialności cywilnej
  8. ↑ Kodeks karny 1997, art. 1 § 1
  9. ↑ Kodeks karny 1997, art. 9 § 3
  10. ↑ Kodeks karny 1997, art. 18-20
  11. ↑ Kodeks karny 1997, art. 1 § 1

Bibliografia


Autor: Karolina Mączek


Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Odpowiedzialność&oldid=140485”