Extranet: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update)
 
m (cleanup bibliografii i rotten links)
 
(Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{infobox4
'''Extranet''' to specyficzna forma sieci komputerowej, która wykorzystuje technologię Internetu do tworzenia dedykowanego, kontrolowanego i zabezpieczonego środowiska komunikacyjnego. Charakteryzuje się on ograniczonym dostępem i jest często używany do współpracy oraz wymiany informacji między różnymi podmiotami, takimi jak organizacje, dostawcy, partnerzy czy klienci (A. Wallis 2015, s. 101).
|list1=
<ul>
<li>[[B2B]]</li>
<li>[[Handel elektroniczny]]</li>
<li>[[Platforma zakupowa]]</li>
<li>[[SaaS]]</li>
<li>[[Dropshipping]]</li>
<li>[[Ebanking]]</li>
<li>[[Systemy EDI]]</li>
<li>[[Zarządzanie zapasami przez dostawcę]]</li>
<li>[[Intranet]]</li>
</ul>
}}


==TL;DR==
Extranet to kontrolowana i zabezpieczona sieć komputerowa, która umożliwia współpracę i wymianę informacji między różnymi organizacjami. Jest połączeniem Internetu i Intranetu, zapewniając prywatność i ograniczony dostęp dla zewnętrznych użytkowników. Extranety są wykorzystywane w różnych sektorach i mają wiele zastosowań, takich jak zarządzanie łańcuchem dostaw, zarządzanie projektami i relacjami z klientami. Bezpieczeństwo jest kluczowym aspektem extranetu, wymaga stosowania odpowiednich technologii i polityk, takich jak VPN, szyfrowanie danych i kontrola dostępu. Przewiduje się, że zastosowanie extranetu będzie nadal rosnąć, a technologie takie jak chmury, sztuczna inteligencja i blockchain mogą wpłynąć na jego przyszły rozwój. Extranet ma swoje zalety, takie jak poprawa komunikacji i efektywności, ale również wady, takie jak koszty i zagrożenia związane z bezpieczeństwem danych.


==Różnica między Internetem, Intranetem a Extranetem==
Te trzy terminy są często mylone, ale mają różne znaczenia:
* '''Internet''' jest publiczną siecią, dostępną dla wszystkich użytkowników i umożliwiającą swobodną komunikację na globalnym poziomie. Dostęp do Internetu nie jest zazwyczaj ograniczony, a informacje w nim zawarte są dostępne dla szerokiego grona odbiorców.
* '''Intranet''' to prywatna sieć, ograniczona do pojedynczej organizacji. Umożliwia ona wewnętrzną komunikację i współpracę, jest zazwyczaj zabezpieczona i dostępna tylko dla osób upoważnionych, takich jak pracownicy firmy.
* '''Extranet''' łączy cechy obu tych typów sieci. Podobnie jak intranet, jest kontrolowany i zabezpieczony, ale jest otwarty dla wybranych użytkowników zewnętrznych. Extranet wymaga stosowania specjalnych środków zabezpieczających, takich jak firewalle czy technologia VPN, aby zapewnić bezpieczeństwo i prywatność komunikacji (J. Jordan 1997)


Extranet to sieć łącząca komputerowe sieci firm i działające w nich aplikacje w bezpieczny sposób. Są w niej używane m.in. technologie pozwalające na bezpieczne połączenia przez Internet, takie jak szyfrowanie kluczem publicznym czy protokół SSL dla stron dostępnych. Sieci takie są stosowane między firmami konsultingowymi a ich klientami, między biurami maklerskimi a dużymi inwestorami, producentami a ich siecią sprzedaży. W Extranetach dostępne stają się systemy poczty elektronicznej, bazy danych, aplikacje sprzedawców i dostawców.  
==Historia i rozwój extranetu==
===Początki extranetu===
Koncepcja extranetu narodziła się wraz z rozwojem technologii internetowych i potrzebą wymiany informacji między różnymi organizacjami w bezpieczny i kontrolowany sposób. W latach 90. XX wieku, kiedy Internet stawał się coraz bardziej powszechny, firmy zaczęły dostrzegać potrzebę tworzenia bardziej zamkniętych i zabezpieczonych sieci, które pozwoliłyby na bezpieczną wymianę danych z partnerami, dostawcami, czy klientami (P. Wilkinson 2005, s. 13).


Transakcje przeprowadzane w systemie ekstranet na rynkach systemów B2B są dużo tańsze od tych przeprowadzanych w systemie EDI (elektroniczna wymiana danych). Teoretycznie, żeby porównać jedno do drugiego, to można powiedzieć, że czasami koszt jednej transakcji w systemie ekstranet jest nawet sto razy niższy od innej transakcji wykonanej ręcznie (bez wsparcia systemowego). Naocznym przykładem jest zautomatyzowanie transakcji rozliczania faktur. <ref>T. Truś i in. 2010, s. 74</ref>
<google>n</google>


Zazwyczaj do systemu B2B dostajemy się za pomocą Internetu. Zdarza się jednak, że przedsiębiorstwa pozwalają na wejście w swoje systemy w sieci ekstranet intranetu, ale nie zawsze robią to w całości w stosunku do innych firm i klientów. Ekstranet polega na udostępnianiu zasobów własnej organizacji innym klientom. Trzeba jednak pamiętać, że ten dostęp nie jest oczywiście publiczny. W ekstranecie komunikują się głównie dostawcy i klienci. Wszystkie dane przesyłane za pomocą tego systemu są szyfrowane a dostęp do nich wymaga podania loginu i hasła.. <ref>T. Truś i in. 2010, s. 74</ref>
===Ewolucja technologii===
<google>t</google>
Technologia extranetu zaczęła ewoluować, gdy firmy zaczęły dostrzegać jej wartość dla zarządzania łańcuchem dostaw, relacjami z klientami oraz do zarządzania projektami. Z czasem technologia ta stała się bardziej zaawansowana, umożliwiając tworzenie bezpiecznych środowisk komunikacyjnych z wykorzystaniem takich technologii jak Virtual Private Networks (VPN), Secure Sockets Layer (SSL) i Transport Layer Security (TLS).


== Korzyści, jakie płyną z wykorzystania ekstranetu w firmie==
===Wzrost popularności extranetu===
* Zachowanie bliskich relacji między firmą a jej klientami
Z upływem czasu, wraz z rozwojem technologii i wzrostem zrozumienia korzyści płynących z użycia extranetu, coraz więcej firm zaczęło korzystać z tej formy sieci. Extranet stał się narzędziem umożliwiającym lepsze zarządzanie relacjami międzyorganizacyjnymi, efektywną komunikację i poprawę procesów biznesowych.
* Skrócenie czasu obsługi klienta
* Łatwe koordynowanie napływających zamówień
* Komunikacja w firmie na wyższym poziomie
* Możliwa szybka wymiana danych
* Możliwa szybka orientacja w sytuacji przedsiębiorstwa
* Możliwość zautomatyzowania niektórych procesów, np. składania zamówień
* Zmniejszenie kosztów ponoszonych przez firmę
* Wygodna kontrola przepływu finansów
* Szybkość dokonywania płatności poprzez płatności elektroniczne
* Możliwy ciągły kontakt z klientem podczas realizacji jego zamówienia
* Eliminacja łańcucha wielu pośredników
* Marka staje się na rynku bardziej konkurencyjna
* Zwiększa się atrakcyjność przedsiębiorstwa
* Firma staje się bardziej unowocześniona
* Zapewnia wygodny dostęp do poczty
* Informacje o firmie i jej klientach znajdują się w jednym miejscu
* Możliwość przyspieszenia wielu działań administracyjnych i biurowych
* Przyczynia się do powiększenia dochodów przedsiębiorstwa. <ref>G. Błoński 2007 s. 2</ref>


Najwięcej korzyści uzyskują przedsiębiorstwa, które charakteryzują się rozbudowaną strukturą organizacyjną, dużą liczbą pracowników, wieloma współpracującymi dostawcami oraz dużą ilością zamawianych różnych dóbr i usług. <ref>T. Truś i in. 2010, s. 79</ref>
===Obecne zastosowanie===
Dziś extranety są wykorzystywane w różnorodnych sektorach i typach organizacji, od małych firm po wielonarodowe korporacje. Są one wykorzystywane do różnorodnych celów, takich jak zarządzanie łańcuchem dostaw, zarządzanie relacjami z klientami, zarządzanie projektami, a także do umożliwienia klientom dostępu do specyficznych dla nich informacji i usług.


==Wady, jakie pojawiają się podczas korzystania z ekstranetu==
==Technologia i bezpieczeństwo==
Podstawową wadą są oczywiście koszty. Po pierwsze jest to drogi system a po drugie jego ciągłe usprawnianie również wymaga nakładów finansowych <ref>G. Błoński 2007 s. 2</ref>
===Technologia extranetu===
Extranet, jako specyficzna forma sieci, wykorzystuje szereg technologii do zapewnienia bezpieczeństwa, efektywności i niezawodności. Extranet oparty jest na standardach internetowych, takich jak HTTP (Hypertext Transfer Protocol) oraz protokoły transmisji danych jak TCP/IP. Aby zapewnić bezpieczeństwo, extranet korzysta z technologii takich jak Virtual Private Network (VPN), które umożliwiają bezpieczne łączenie się z siecią przez publiczny internet, a także technologii szyfrowania danych, takich jak Secure Sockets Layer (SSL) i Transport Layer Security (TLS). (P. Loshin 2003, s. 29-30)


==Ekstranet wpływa na kilka aspektów swojej działalności==
===Bezpieczeństwo danych i informacji w extranecie===
* Wizerunkowy – firma może pokazywać swoje dobre strony, prezentować swoje osiągnięcia
Jednym z kluczowych aspektów zarządzania extranetem jest bezpieczeństwo danych i informacji. Organizacje muszą zapewnić, że informacje przesyłane przez extranet są bezpieczne i nie mogą być dostępne dla nieupoważnionych osób. Do tego celu stosuje się różne metody, w tym firewall, który blokuje nieupoważniony dostęp do sieci, technologie szyfrowania, które zapewniają bezpieczeństwo przesyłanych danych, oraz autentykację i kontrolę dostępu, aby upewnić się, że tylko upoważnione osoby mają dostęp do sieci.
* Transakcyjny – przedsiębiorstwa w wygodny sposób, mogą nadzorować przepływy towarów, usług oraz pieniędzy
* Sprzedażowy – podmiot gospodarczy z łatwością uaktualnia oferty
* Informacyjny – firma może z łatwością informować swoich dostawców i klientów o bieżących poczynaniach, zmianach itp.
Warto pamiętać, że ekstranet jest bardzo elastycznym systemem, w związku z czym, sposób jego wykorzystania może być różny i zależy od specyfiki organizacji.  


==Ryzyko==
===Znaczenie zabezpieczeń sieciowych i polityk dostępu===
W związku z tym, że korzystanie z ekstranetu to nic innego jak udostępnianie wielu danych o naszej organizacji w sieci, jesteśmy narażeni na różne ataki spowodowane chęcią zaszkodzenia naszej firmie lub wykradzenia poufnych informacji.  
W kontekście zarządzania extranetem, kluczowe jest zrozumienie, jak ważne są odpowiednie zabezpieczenia sieciowe i polityki dostępu. Każda osoba lub organizacja, która ma dostęp do extranetu, powinna mieć określone uprawnienia i odpowiedzialności. Powinny być również wdrażane regularne audyty bezpieczeństwa, aby monitorować i zapewniać bezpieczeństwo sieci.


==Ekstranet w połączeniu z B2B==
==Wybrane zastosowania extranetu w zarządzaniu==
Skrótem B2B określa się ogólnie metody i narzędzia służące wymianie informacji, towarów oraz usług. Wymiany te zachodzą między różnymi podmiotami gospodarczymi. A do tej wymiany zachodzi dzięki skorzystaniu z kanałów elektronicznych w systemie ekstranet. Tworząc ten model ludzie chcieli zwiększyć wydajność swojej pracy między innymi dzięki wymianie dokumentacji drogą elektroniczną.. <ref>T. Truś i in. 2010, s. 91</ref>
* '''Współpraca międzyorganizacyjna:''' Extranet umożliwia efektywną współpracę między różnymi podmiotami. Ułatwia zarządzanie relacjami z partnerami biznesowymi, dostawcami i klientami, umożliwiając szybką i bezpieczną wymianę informacji. Przykładem może być zarządzanie łańcuchem dostaw, gdzie extranet pozwala na efektywne zarządzanie i monitorowanie zamówień, dostaw i inwentarza.
Ze względu na sposób organizacji wymiany handlowej najczęściej mówi się o dwóch modelach tego rynku
* '''Zarządzanie projektami:''' Extranet umożliwia również skuteczne zarządzanie projektami, zwłaszcza tymi, które angażują wiele zespołów lub organizacji. Ułatwia koordynację działań, wymianę dokumentów i monitorowanie postępów projektu.
# aukcyjno –przetargowy
* '''Zarządzanie relacjami z klientami (CRM):''' Extranety mogą również ułatwiać zarządzanie relacjami z klientami. Firmy mogą tworzyć dedykowane extranety dla klientów, oferując im dostęp do spersonalizowanych informacji, usług, wsparcia czy platform do składania zamówień.
Model ten polega na zorganizowaniu aukcji i wybraniu najkorzystniejszej oraz najtańszej oferty. Rodzajów aukcji jest bardzo wiele i są zaprogramowane na różne sposoby a system B2B pozwala dopasować model elektronicznych negocjacji do konkretnie sprzedawanej rzeczy czy usługi. Uwzględniane są tutaj: cena, gwarancja, warunki dotyczące dostawy oraz zapłaty itp. Najczęściej stosuje się dwa rodzaje aukcji – standardowe (kup teraz, z ceną wywoławczą, z ceną minimalną) oraz odwrotne (tutaj kupujący ustala maksymalną cenę a sprzedawcy oferują jak najniższe oferty). Uczestnikami aukcji są generalnie wszystkie przedsiębiorstwa. Zarówno małe, średnie jak i duże a nawet koncerny. Największą zaletą jest to, że kontrahenci są w jednym miejscu natomiast zainteresowani mogą znajdować się na całym globie.. <ref>T. Truś i in. 2010, s. 75-77</ref>
* '''Dostęp do zasobów i usług:''' Extranety mogą również służyć jako platformy umożliwiające dostęp do zasobów i usług, takich jak bazy danych, aplikacje biznesowe, narzędzia analityczne czy biblioteki dokumentów.
# katalogowy
 
Inaczej mówiąc jest to system, który pomaga w obsłudze zakupów i zaopatrzenia (e-procurement). Przypomina trochę sklep internetowy a żeby przedsiębiorstwo miało dostęp do tego systemu, to podpisuje umowę z operatorem. Najczęściej e-zaopatrzenie stosuję się w sprzedaży aut lub wyposażenia biurowego. Ekstranetowe serwisy katalogowe pozwalają reprezentantom firm logować się jako klienci i zamawiać w ten sposób towary i usługi. Działania te są koordynowane w sposób scentralizowany co pozwala też na prawidłowe funkcjonowanie procesów zaopatrzeniowych.. <ref>T. Truś i in. 2010, s. 78-79</ref>
==Przyszłość extranetu==
W miarę jak technologia internetowa nadal się rozwija, przewidujemy, że technologia extranetu również będzie ewoluować. Nowe innowacje, takie jak technologie chmurowe, sztuczna inteligencja (AI), uczenie maszynowe i blockchain, mogą przyczynić się do zmiany sposobu, w jaki extranety są tworzone i zarządzane. Te technologie mogą przynieść nowe możliwości, takie jak lepsze zarządzanie danymi, większą automatyzację, lepsze zabezpieczenia i bardziej spersonalizowane doświadczenia dla użytkowników.
 
Jednocześnie przewiduje się, że zastosowanie extranetu będzie nadal rosnąć wraz z dalszym rozwojem technologii i lepszym zrozumieniem korzyści związanych z extranetem. Firmy w różnych sektorach, od małych przedsiębiorstw po wielonarodowe korporacje, będą prawdopodobnie coraz więcej korzystać z extranetów do zarządzania relacjami z klientami, zarządzania projektami, współpracy międzyorganizacyjnej i innych celów.
 
W miarę jak zagrożenia dla bezpieczeństwa informacji stają się coraz bardziej zaawansowane, praktyki związane z bezpieczeństwem extranetu również będą musiały ewoluować. Przewiduje się, że organizacje będą musiały inwestować w bardziej zaawansowane technologie bezpieczeństwa i rozwijać bardziej rygorystyczne polityki i procedury związane z bezpieczeństwem, aby zapewnić bezpieczeństwo swojego extranetu.
 
==Zalety i wady extranetu==
===Zalety===
# '''Poprawa komunikacji i współpracy:''' Extranet umożliwia szybką, efektywną i bezpieczną wymianę informacji między różnymi podmiotami, takimi jak partnerzy biznesowi, dostawcy i klienci.
# '''Zwiększenie efektywności:''' Extranet pozwala na szybki dostęp do kluczowych informacji i zasobów, co może znacznie zwiększyć efektywność operacyjną organizacji.
# '''Zarządzanie relacjami z klientami:''' Przez extranet organizacje mogą oferować klientom dostęp do spersonalizowanych informacji, usług i wsparcia, co może zwiększyć satysfakcję klientów i lojalność wobec marki.
# '''Dostęp do zasobów w czasie rzeczywistym:''' Extranet umożliwia dostęp do zasobów w czasie rzeczywistym, co pozwala na natychmiastowe aktualizacje i udostępnianie danych.
# '''Zarządzanie łańcuchem dostaw:''' Extranet jest cennym narzędziem w zarządzaniu łańcuchem dostaw, umożliwiającym efektywne zarządzanie i monitorowanie zamówień, dostaw i inwentarza (G. Błoński 2007, s. 2)
 
===Wady===
# '''Bezpieczeństwo informacji:''' Bezpieczeństwo informacji jest jednym z największych wyzwań związanych z extranetem. Organizacje muszą inwestować w technologie bezpieczeństwa i edukować użytkowników na temat bezpiecznego korzystania z sieci, aby zapobiec naruszeniom bezpieczeństwa.
# '''Koszty:''' Implementacja i utrzymanie extranetu może być kosztowne. Organizacje muszą inwestować w odpowiednią infrastrukturę IT, oprogramowanie i zasoby na utrzymanie i zarządzanie siecią.
# '''Zarządzanie dostępem:''' Extranet wymaga skomplikowanych systemów autentykacji i kontroli dostępu, aby zapewnić, że tylko upoważnione osoby mają dostęp do sieci.
# '''Trudność w skoordynowaniu różnych systemów:''' Extranet musi często współpracować z różnymi systemami informatycznymi stosowanymi przez różne organizacje, co może stwarzać wyzwania w zakresie integracji i koordynacji.
# '''Konieczność ciągłego monitorowania i aktualizacji:''' Ze względu na dynamiczne zagrożenia dla bezpieczeństwa, extranet wymaga ciągłego monitorowania i aktualizacji, co może być czasochłonne i wymagać dodatkowych zasobów (G. Błoński 2007, s. 2-3)
 
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[B2B]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Handel elektroniczny]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Platforma zakupowa]]}} &mdash; {{i5link|a=[[SaaS]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Dropshipping]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Ebanking]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Systemy EDI]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Zarządzanie zapasami przez dostawcę]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Intranet]]}} }}


==Bibliografia==
==Bibliografia==
* Bajdak A.(red.),(2003) Internet w marketingu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
<noautolinks>
* Błoński G. (2007), ''Bezpieczny ekstranet –strefy DMZ'', Hakin nr 11
* Błoński G. (2007), ''[https://nfsec.pl/hakin9/dmz.pdf Bezpieczny ekstranet - strefy DMZ]'', Hakin, nr 11
* Dejnaka A. (2002) ''[http://seo.infobiz.pl/images/media/marketing.internetowy/CRM-zarzadzanie-kontaktami-z-klientami.pdf CRM. Zarządzanie kontaktami z klientami ]'' InfoBiz
* Jordan J. (1997), ''[https://csrc.nist.gov/csrc/media/publications/conference-paper/1997/10/10/proceedings-of-the-20th-nissc-1997/documents/053.pdf Extranet Security: A Technical Overview from a Business Perspective]'', University of Maryland Graduate School of Business
* Nowakowski T. (red.) (2010) ''Systemy logistyczne'', Difin, Warszawa, s
* Loshin P. (2003), ''[https://doc.lagout.org/network/TCP%20IP%20Clearly%20Explained.pdf TCP/IP Clearly Explained]'', Morgan Kaufmann Publishers, San Francisco
* Truś T., Januła E. (2010) Gospodarka elektroniczna, Difin, Warszawa,  
* Wallis A. (2015), ''[https://apcz.umk.pl/AUNC_ZARZ/article/view/AUNC_ZARZ.2015.036/7862 E-zarządzanie współczesnym przedsiębiorstwem]'', Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zarządzanie, tom 42, nr 3
* Wallis A. (2015), ''[http://search.proquest.com/openview/02eac69c7e5adeb446ee5aa0ed05ae52/1?pq-origsite=gscholar&cbl=2032514 E-zarządzanie współczesnym przedsiębiorstwem]'', Acta Universitatis Nicolai Copernici
* Wilkinson P. (2005), ''Construction Collaboration Technologies An Extranet Evolution'', Routledge, Londyn
* Żurak-Owczarek C.(2012), ''[http://www.logistyka.uni.lodz.pl/download/E-biznes%20szansa%20na%20rozwoj%20przedsiebiortw%20regionu%20lodzkiego.pdf E-biznes szansą na rozwój ]'', Logistyka Uni
</noautolinks>


==Przypisy==
{{a|Patryk Świgut}}
<references />
[[Kategoria:Systemy informacyjne]]


{{a|Małgorzata Pituch}}
{{#metamaster:description|Extranet to kontrolowane środowisko komunikacyjne do współpracy i wymiany informacji między organizacjami, dostawcami i klientami.}}
[[Kategoria:Informatyka]]

Aktualna wersja na dzień 00:36, 10 sty 2024

Extranet to specyficzna forma sieci komputerowej, która wykorzystuje technologię Internetu do tworzenia dedykowanego, kontrolowanego i zabezpieczonego środowiska komunikacyjnego. Charakteryzuje się on ograniczonym dostępem i jest często używany do współpracy oraz wymiany informacji między różnymi podmiotami, takimi jak organizacje, dostawcy, partnerzy czy klienci (A. Wallis 2015, s. 101).

TL;DR

Extranet to kontrolowana i zabezpieczona sieć komputerowa, która umożliwia współpracę i wymianę informacji między różnymi organizacjami. Jest połączeniem Internetu i Intranetu, zapewniając prywatność i ograniczony dostęp dla zewnętrznych użytkowników. Extranety są wykorzystywane w różnych sektorach i mają wiele zastosowań, takich jak zarządzanie łańcuchem dostaw, zarządzanie projektami i relacjami z klientami. Bezpieczeństwo jest kluczowym aspektem extranetu, wymaga stosowania odpowiednich technologii i polityk, takich jak VPN, szyfrowanie danych i kontrola dostępu. Przewiduje się, że zastosowanie extranetu będzie nadal rosnąć, a technologie takie jak chmury, sztuczna inteligencja i blockchain mogą wpłynąć na jego przyszły rozwój. Extranet ma swoje zalety, takie jak poprawa komunikacji i efektywności, ale również wady, takie jak koszty i zagrożenia związane z bezpieczeństwem danych.

Różnica między Internetem, Intranetem a Extranetem

Te trzy terminy są często mylone, ale mają różne znaczenia:

  • Internet jest publiczną siecią, dostępną dla wszystkich użytkowników i umożliwiającą swobodną komunikację na globalnym poziomie. Dostęp do Internetu nie jest zazwyczaj ograniczony, a informacje w nim zawarte są dostępne dla szerokiego grona odbiorców.
  • Intranet to prywatna sieć, ograniczona do pojedynczej organizacji. Umożliwia ona wewnętrzną komunikację i współpracę, jest zazwyczaj zabezpieczona i dostępna tylko dla osób upoważnionych, takich jak pracownicy firmy.
  • Extranet łączy cechy obu tych typów sieci. Podobnie jak intranet, jest kontrolowany i zabezpieczony, ale jest otwarty dla wybranych użytkowników zewnętrznych. Extranet wymaga stosowania specjalnych środków zabezpieczających, takich jak firewalle czy technologia VPN, aby zapewnić bezpieczeństwo i prywatność komunikacji (J. Jordan 1997)

Historia i rozwój extranetu

Początki extranetu

Koncepcja extranetu narodziła się wraz z rozwojem technologii internetowych i potrzebą wymiany informacji między różnymi organizacjami w bezpieczny i kontrolowany sposób. W latach 90. XX wieku, kiedy Internet stawał się coraz bardziej powszechny, firmy zaczęły dostrzegać potrzebę tworzenia bardziej zamkniętych i zabezpieczonych sieci, które pozwoliłyby na bezpieczną wymianę danych z partnerami, dostawcami, czy klientami (P. Wilkinson 2005, s. 13).

Ewolucja technologii

Technologia extranetu zaczęła ewoluować, gdy firmy zaczęły dostrzegać jej wartość dla zarządzania łańcuchem dostaw, relacjami z klientami oraz do zarządzania projektami. Z czasem technologia ta stała się bardziej zaawansowana, umożliwiając tworzenie bezpiecznych środowisk komunikacyjnych z wykorzystaniem takich technologii jak Virtual Private Networks (VPN), Secure Sockets Layer (SSL) i Transport Layer Security (TLS).

Wzrost popularności extranetu

Z upływem czasu, wraz z rozwojem technologii i wzrostem zrozumienia korzyści płynących z użycia extranetu, coraz więcej firm zaczęło korzystać z tej formy sieci. Extranet stał się narzędziem umożliwiającym lepsze zarządzanie relacjami międzyorganizacyjnymi, efektywną komunikację i poprawę procesów biznesowych.

Obecne zastosowanie

Dziś extranety są wykorzystywane w różnorodnych sektorach i typach organizacji, od małych firm po wielonarodowe korporacje. Są one wykorzystywane do różnorodnych celów, takich jak zarządzanie łańcuchem dostaw, zarządzanie relacjami z klientami, zarządzanie projektami, a także do umożliwienia klientom dostępu do specyficznych dla nich informacji i usług.

Technologia i bezpieczeństwo

Technologia extranetu

Extranet, jako specyficzna forma sieci, wykorzystuje szereg technologii do zapewnienia bezpieczeństwa, efektywności i niezawodności. Extranet oparty jest na standardach internetowych, takich jak HTTP (Hypertext Transfer Protocol) oraz protokoły transmisji danych jak TCP/IP. Aby zapewnić bezpieczeństwo, extranet korzysta z technologii takich jak Virtual Private Network (VPN), które umożliwiają bezpieczne łączenie się z siecią przez publiczny internet, a także technologii szyfrowania danych, takich jak Secure Sockets Layer (SSL) i Transport Layer Security (TLS). (P. Loshin 2003, s. 29-30)

Bezpieczeństwo danych i informacji w extranecie

Jednym z kluczowych aspektów zarządzania extranetem jest bezpieczeństwo danych i informacji. Organizacje muszą zapewnić, że informacje przesyłane przez extranet są bezpieczne i nie mogą być dostępne dla nieupoważnionych osób. Do tego celu stosuje się różne metody, w tym firewall, który blokuje nieupoważniony dostęp do sieci, technologie szyfrowania, które zapewniają bezpieczeństwo przesyłanych danych, oraz autentykację i kontrolę dostępu, aby upewnić się, że tylko upoważnione osoby mają dostęp do sieci.

Znaczenie zabezpieczeń sieciowych i polityk dostępu

W kontekście zarządzania extranetem, kluczowe jest zrozumienie, jak ważne są odpowiednie zabezpieczenia sieciowe i polityki dostępu. Każda osoba lub organizacja, która ma dostęp do extranetu, powinna mieć określone uprawnienia i odpowiedzialności. Powinny być również wdrażane regularne audyty bezpieczeństwa, aby monitorować i zapewniać bezpieczeństwo sieci.

Wybrane zastosowania extranetu w zarządzaniu

  • Współpraca międzyorganizacyjna: Extranet umożliwia efektywną współpracę między różnymi podmiotami. Ułatwia zarządzanie relacjami z partnerami biznesowymi, dostawcami i klientami, umożliwiając szybką i bezpieczną wymianę informacji. Przykładem może być zarządzanie łańcuchem dostaw, gdzie extranet pozwala na efektywne zarządzanie i monitorowanie zamówień, dostaw i inwentarza.
  • Zarządzanie projektami: Extranet umożliwia również skuteczne zarządzanie projektami, zwłaszcza tymi, które angażują wiele zespołów lub organizacji. Ułatwia koordynację działań, wymianę dokumentów i monitorowanie postępów projektu.
  • Zarządzanie relacjami z klientami (CRM): Extranety mogą również ułatwiać zarządzanie relacjami z klientami. Firmy mogą tworzyć dedykowane extranety dla klientów, oferując im dostęp do spersonalizowanych informacji, usług, wsparcia czy platform do składania zamówień.
  • Dostęp do zasobów i usług: Extranety mogą również służyć jako platformy umożliwiające dostęp do zasobów i usług, takich jak bazy danych, aplikacje biznesowe, narzędzia analityczne czy biblioteki dokumentów.

Przyszłość extranetu

W miarę jak technologia internetowa nadal się rozwija, przewidujemy, że technologia extranetu również będzie ewoluować. Nowe innowacje, takie jak technologie chmurowe, sztuczna inteligencja (AI), uczenie maszynowe i blockchain, mogą przyczynić się do zmiany sposobu, w jaki extranety są tworzone i zarządzane. Te technologie mogą przynieść nowe możliwości, takie jak lepsze zarządzanie danymi, większą automatyzację, lepsze zabezpieczenia i bardziej spersonalizowane doświadczenia dla użytkowników.

Jednocześnie przewiduje się, że zastosowanie extranetu będzie nadal rosnąć wraz z dalszym rozwojem technologii i lepszym zrozumieniem korzyści związanych z extranetem. Firmy w różnych sektorach, od małych przedsiębiorstw po wielonarodowe korporacje, będą prawdopodobnie coraz więcej korzystać z extranetów do zarządzania relacjami z klientami, zarządzania projektami, współpracy międzyorganizacyjnej i innych celów.

W miarę jak zagrożenia dla bezpieczeństwa informacji stają się coraz bardziej zaawansowane, praktyki związane z bezpieczeństwem extranetu również będą musiały ewoluować. Przewiduje się, że organizacje będą musiały inwestować w bardziej zaawansowane technologie bezpieczeństwa i rozwijać bardziej rygorystyczne polityki i procedury związane z bezpieczeństwem, aby zapewnić bezpieczeństwo swojego extranetu.

Zalety i wady extranetu

Zalety

  1. Poprawa komunikacji i współpracy: Extranet umożliwia szybką, efektywną i bezpieczną wymianę informacji między różnymi podmiotami, takimi jak partnerzy biznesowi, dostawcy i klienci.
  2. Zwiększenie efektywności: Extranet pozwala na szybki dostęp do kluczowych informacji i zasobów, co może znacznie zwiększyć efektywność operacyjną organizacji.
  3. Zarządzanie relacjami z klientami: Przez extranet organizacje mogą oferować klientom dostęp do spersonalizowanych informacji, usług i wsparcia, co może zwiększyć satysfakcję klientów i lojalność wobec marki.
  4. Dostęp do zasobów w czasie rzeczywistym: Extranet umożliwia dostęp do zasobów w czasie rzeczywistym, co pozwala na natychmiastowe aktualizacje i udostępnianie danych.
  5. Zarządzanie łańcuchem dostaw: Extranet jest cennym narzędziem w zarządzaniu łańcuchem dostaw, umożliwiającym efektywne zarządzanie i monitorowanie zamówień, dostaw i inwentarza (G. Błoński 2007, s. 2)

Wady

  1. Bezpieczeństwo informacji: Bezpieczeństwo informacji jest jednym z największych wyzwań związanych z extranetem. Organizacje muszą inwestować w technologie bezpieczeństwa i edukować użytkowników na temat bezpiecznego korzystania z sieci, aby zapobiec naruszeniom bezpieczeństwa.
  2. Koszty: Implementacja i utrzymanie extranetu może być kosztowne. Organizacje muszą inwestować w odpowiednią infrastrukturę IT, oprogramowanie i zasoby na utrzymanie i zarządzanie siecią.
  3. Zarządzanie dostępem: Extranet wymaga skomplikowanych systemów autentykacji i kontroli dostępu, aby zapewnić, że tylko upoważnione osoby mają dostęp do sieci.
  4. Trudność w skoordynowaniu różnych systemów: Extranet musi często współpracować z różnymi systemami informatycznymi stosowanymi przez różne organizacje, co może stwarzać wyzwania w zakresie integracji i koordynacji.
  5. Konieczność ciągłego monitorowania i aktualizacji: Ze względu na dynamiczne zagrożenia dla bezpieczeństwa, extranet wymaga ciągłego monitorowania i aktualizacji, co może być czasochłonne i wymagać dodatkowych zasobów (G. Błoński 2007, s. 2-3)


Extranet — artykuły polecane
B2B — Handel elektroniczny — Platforma zakupowa — SaaS — Dropshipping — Ebanking — Systemy EDI — Zarządzanie zapasami przez dostawcę — Intranet

Bibliografia


Autor: Patryk Świgut


Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Extranet&oldid=212566”