Sweatshop
Sweatshop (tłum.: zakłady wyzyskujące siłę roboczą) to termin służący na określenie zakładów produkcyjnych w których występują ciężkie lub niebezpieczne warunki pracy, zwykle kiedy pracujący nie mają zapewnionych żadnych praw ochronnych ani nie są objęci formalnymi stosunkami pracy. Pracownicy swatshops są zmuszani do pracy przez wiele godzin, bez gwarancji wypłaty świadczeń za nadgodziny, ich płaca jest skandalicznie niska lub są oni jej pozbawiani w ogóle. Warunki bywają niebezpieczne, czasami narażające na utratę zdrowia. Normą są fizyczne jak i werbalne nadużycia, poniżanie pracowników. Istnieje również zakaz formowania związków zawodowych, co uniemożliwia walkę o swoje prawa. Sweatshopy mogą być porównywane do fabryk działających w XIX i na początku XX w. w USA i UK, kiedy nie obowiązywały prawa pracownicze albo były one bardzo ograniczone.
Chociaż zwykle są kojarzone z krajami Trzeciego Świata mogą się pojawić również w krajach rozwiniętych. Sweatshopy produkują głównie dobra wymagające wysokich nakładów pracy, występują przede wszystkim w przemyśle tekstylnym, ale także w innych działach (np. przemysł meblarski). Pracownikami sweatshopów są najczęściej kobiety a także nieletni.
TL;DR
Sweatshopy to zakłady produkcyjne, w których panują ciężkie warunki pracy, brak praw pracowniczych i niskie płace. Pracownicy są wykorzystywani i narażeni na nadużycia. Sweatshopy produkują głównie w przemyśle tekstylnym. Obrońcy sweatshopów argumentują, że dają biednym krajom szansę na rozwój gospodarczy. Istnieją ruchy anty-sweatshopowe i organizacje Fair Trade, które promują uczciwe warunki pracy i płace.
Zalety sweatshopów
Obrońcy tego typu działalności argumentują, że ludzie wybierają prace w sweatshopach dlatego że oferują im zdecydowanie lepszą płace i warunki pracy niż prymitywne rolnictwo którym zajmowali się najczęściej przedtem. Ponadto stawiają oni tezę, że sweatshopy to pierwszy krok w rozwoju technologicznym ubogich krajów i szansa na rozwój gospodarczy tych państw. Co więcej przekonują oni że wielu pracowników którzy stracili pracę w sweatshopach w wyniku skutecznej presji i bojkotu aktywistów sprzeciwiających się tego typu działalności skończyli głodując na ulicy lub prostytuując się. W 1993 roku Tom Harkin zaproponował by zakazano importu rzeczy wytwarzanych w krajach zatrudniających dzieci w sweatshopach. Odpowiedzią było zwolnienie 50 tysięcy dzieci, które pracowały w jednej z fabryk w Bangladeszu. Większość z nich zaczęła zajmować się prostytucją. Media w Stanach Zjednoczonych zainteresowały się sprawą sweathopów w 1996 r. za sprawą Charlesa Kemaghena z Narodowego Komitetu Pracy. Oskarżył on Kathy Lee Gifford o to, że wykorzystuje dzieci w sweathopach w Hondurasie. Zaprosił 15-letnią Wendy Diaz (pracownicę sweatshopu) do Stanów Zjednoczonych na spotkanie z Kathy Lee Gifford. Wendy opowiedziała o warunkach panujących w zakładzie na to Lee zalała się łzami i przeprosiła. Obiecała również wyższe płace. Jednakże obrońcy sweatshopów uważają, że nie miała ona za co przepraszać. Pracownicy w jej zakładach zarabiali 31 centów za godzinę pracy, co przy 10-cio godzinnym trybie pracy pozwala zarobić 3,10 dolara dziennie. Wydaje się mało, jednakże znaczna część mieszkańców zarabia o wiele mniej, bo mniej niż 1-2 dolary dziennie. Amerykańskie media porównały jednak 3,10 dolara do wynagrodzeń amerykańskich, które niestety nie są adekwatne względem wynagrodzeń w Hondurasie [Powell B., 2008, s. 1]
Jak zapobiegać
Pomimo głosów obrońców sweatshopów są one nadal uważane za wielki problem ze względu na to jak traktowani są tam ludzie i w jakich warunkach pracują. Powstaje wiele ruchów anty-sweapshopowych, a społeczeństwo jest coraz częściej informowane o warunkach panujących w takich zakładach. Są oni również namawiani do kupna rzeczy z logo Fair Trade (tłum.: Sprawiedliwy Handel), czyli międzynarodowego partnerstwa handlowego. Fair Trade oparty jest na dialogu, przejrzystości oraz szacunku.
Zasady działania Fair Trade:
- producenci otrzymują uczciwą cenę za swoje produkty,
- praktyki handlowe, które oparte są na zasadach szacunku i bezpieczeństwa,
- odpowiednie warunki socjalne i sprawiedliwe płace,
- demokratyczne zarządzanie organizacją producencką,
- dążenie do zwiększania niezależności producentów,
- poszerzanie wiedzy i świadomości konsumentów.
Sieci Sprawiedliwego Handlu na świecie:
- Fairtrade Labelling Organizations International (obecnie Fairtrade International)
- WFTO (World Fair Trade Organization, wcześniej znane jako IFAT - International Federation for Alternative Trade i International Fair Trade Association)
- NEWS! (Network of European Worldshops)
- EFTA (European Fair Trade Association)
Wszystkie cztery razem utworzyły FINE. Jest to nieformalna platforma współpracy, która zajmuje się koordynacją i harmonizacją wszystkich działań sieci członkowskich, jak i lobbingiem na rzecz Fair Trade. [‘’fairtrade.org.pl’’]
| Sweatshop — artykuły polecane |
| Fair Trade — Ludwig von Mises — Komunizm — Anarchia — Chałupnictwo — Apartheid — Zarządzanie w średniowieczu — Gospodarstwo agroturystyczne — Kryzys pracy |
Bibliografia
- Akcja dla globalnego południa (2012), Odpowiedzialna konsumpcja. Rozwój Północy kontra rozwój Południa - kampania informująca o współzależnościach między wyborami Globalnej Północy, a rozwojem Globalnego Południa, szkolenie dla nauczycieli
- Greenhouse S. (1996), Live with Kathe Lee and apparel workers
- Okoń-Horodyńska E. (1998), Narodowy System Innowacji w Polsce, Prace Naukowe/Akademia Ekonomiczna w Katowicach
- Pocheć M. (2008), Sweatshop. Słów kilka o ciuchach z etycznego punktu widzenia, Fair Play, nr 01
- Powell B. (2017), W obronie sweatshopów
- Strona internetowa: Oficjalna strona internetowa Fair Trade Polska
- Szwiec P. (2008), Sweatshop-rzeczywistość XXI wieku?, Przegląd Organizacji, nr 9
Autor: Robert Światowski, Dominika Dybał
