Licencja

Licencja (z łac. licentia - wolność, swoboda) jest rozumiana jako dokument prawny bądź umowa, która określa warunki korzystania z dobra niematerialnego. Prawo własności przemysłowej terminem tym określa upoważnienie do korzystania z cudzej własności przemysłowej, do której należą: opatentowany wynalazek, chroniony wzór użytkowy, a także znak towarowy.

TL;DR

Artykuł omawia różne rodzaje licencji, które mogą być udzielane na korzystanie z wynalazków objętych patentem. Wyróżnia się m.in. licencję pełną, ograniczoną, niewyłączną, otwartą i przymusową. Licencja może być udzielana na piśmie, a jej udział w rejestrze patentowym zapewnia dodatkową ochronę dla licencjobiorcy. Licencja wygasa wraz z wygaśnięciem patentu.

Udzielenie licencji

Licencji może udzielić tylko osoba uprawniona z patentu w umowie licencyjnej zawartej z licencjobiorcą. Umowa licencyjna musi być sporządzona w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oznacza to, iż oświadczenia obu stron muszą zostać wyrażone w formie pisemnej. Zgodnie z art. 66 ust. 2 p.w.p.tylko wtedy może wywołać skutek prawny. Udzielenie licencji nie jest tożsame z przejściem na licencjobiorcę praw wynikających z patentu. W umowie licencyjnej właściciel patentu udziela jedynie zezwolenia na stosowanie wynalazku przez licencjobiorcę.

Rodzaje licencji

• licencja pełna-do umowy licencyjnej nie wprowadzono ograniczeń, licencjobiorca ma prawo korzystać z wynalazku w jednakowym zakresie jak licencjodawca
• licencja ograniczona - w umowie są zawarte ograniczenia dla licencjobiorcy, które dotyczą korzystania z wynalazku
• licencja niewyłączna - jeśli umowa licencyjna nie zastrzega wyłączności korzystania z wynalazku w określony sposób, udzielenie licencji jednej osobie nie wyklucza możliwości udzielenia licencji innym osobom, a także jednoczesnego korzystania z wynalazku przez samego uprawnionego z patentu (art. 76.4)
• licencja otwarta - występuje wtedy, gdy posiadacz patentu złoży w Urzędzie Patentowym oświadczenie o gotowości udzielenia licencji na korzystanie z jego wynalazku. Oświadczenie to nie może zostać zmienione ani odwołane. Informacja ta podlega wpisowi do rejestru patentowego. Licencja ta, jest licencją pełną i niewyłączną. Jej cechą charakterystyczną jest ustawowe ograniczenie wysokości opłaty licencyjnej i odniesienie jej do efektów uzyskanych wskutek korzystania z wynalazku. Licencję otwartą uzyskuje się poprzez zawarcie umowy licencyjnej lub przystąpienie do korzystania z wynalazku i zawiadomienie o tym pisemnie licencjodawcy. (art. 80.5)
• licencja przymusowa - występuje w wyjątkowych i uzasadnionych sytuacjach, wówczas Urząd Patentowy może udzielić zezwolenia na korzystanie z opatentowanego wynalazku innej osoby. Dzieje się tak, w przypadku gdy:

1. korzystanie z wynalazku jest konieczne do usunięcia lub zapobieżenia stanu zagrożenia bezpieczeństwa państwa, szczególnie w dziedzinie obronności, porządku publicznego, ochrony życia i zdrowia ludzkiego oraz ochrony środowiska naturalnego
2. zostanie stwierdzone, że patent jest nadużywany przez uprawnionego
3. właściciel patentu nie zgadza się zawrzeć umowy licencyjnej przez co uniemożliwia zaspokojenie potrzeb rynku krajowego przez stosowanie opatentowanego wynalazku.(art. 82.1) Licencja przymusowa jest licencją niewyłączną. (art. 83). W decyzji o ustanowieniu licencji przymusowej Urząd Patentowy określa zakres i czas trwania licencji, szczegółowe warunki jej wykonania oraz wysokość opłaty licencyjnej wraz z terminem i sposobem jej zapłaty.

• sublicencja (dalsza licencja) - licencjobiorca ma możliwość udzielenia dalszej licencji tylko wtedy gdy uprawniony z patentu wyraża na to zgodę. Udzielenie dalszej sublicencji jest niedozwolona. Dzięki temu, przedsiębiorca może zachować kontrolę nad kręgiem licencjobiorców.
• licencja dorozumiana - w przypadku umowy o wykonanie prac badawczych lub innej podobnej umowy, domniemywa się, że wykonawca prac udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z wynalazków zawartych w przekazanych wynikach prac (atr.81)

Na licencjodawcy ciąży zobowiązanie do przekazania licencjobiorcy wszystkich informacji i doświadczeń technicznych, jakie posiada w chwili zawarcia umowy licencyjnej, a które potrzebne są do korzystania z wynalazku. (art. 77)

Na wniosek zainteresowanego, licencja podlega wpisowi do rejestru patentowego. Ujawnienie licencjobiorcy w rejestrze patentowym umożliwia mu wysuwanie przeciwko osobie naruszającej patent tych samych roszczeń, które przysługują właścicielowi patentu. Prowadzi to do wzmocnienia ochrony interesów właściciela patentu, a także licencjobiorcy. Licencja wygasa najpóźniej wraz z momentem wygaśnięcia patentu.

Licencja — artykuły polecane

Stosunek przysposobienia — Cesja wierzytelności — Zdolność do czynności prawnych — Dane osobowe — Autorskie prawa osobiste — Umowa licencyjna — Autorskie prawa majątkowe — Posiadanie — Umowa zlecenie

Bibliografia

• Adaszyńska E. (2016). Rodzaje wolnych licencji w otwartym dostępie do nauki, "Uniwersytet Zielonogórski", nr 3, s. 13-15
• Grosicki L. (2012), Ochrona własności intelektualnej-własność przemysłowa, Wydawnictwo Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk
• Leczykiewicz T. (red.) (2013), Wspieranie transferu wiedzy do społeczeństwa i gospodarki, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, t. 51, nr 6
• Siuda W. (2010), Zarys prawa gospodarczego dla ekonomistów, Contact, Poznań
• Szczepanowska-Kozłowska K. (2012), Umowy licencyjne w prawie własności przemysłowej, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej. Dz.U. 2001 nr 49 poz. 508

Autor: Agata Marecik