Ustawa o ochronie informacji niejawnych

Ustawa o ochronie informacji niejawnych - ustawa uchwalona przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej w dniu 5 sierpnia 2010 roku. Jak podano w treści ustawy, dotyczy ona oraz określa zasady ochrony informacji, które w momencie nieuprawnionego ujawnienia są w stanie spowodować szkody dla Rzeczypospolitej Polskiej lub są one niekorzystne dla jej interesów.

Do zasad określonych przez Ustawę o ochronie informacji niejawnych należą:

• klasyfikowanie informacji niejawnych,
• organizowania ochrony informacji niejawnych,
• przetwarzania informacji niejawnych,
• postępowania sprawdzającego czy osoba nim objęta daje rękojmię zachowania tajemnicy,
• postępowania prowadzonego w celu ustalenia, czy przedsiębiorca nim objęty zapewnia warunki do ochrony informacji niejawnych,
• organizacji kontroli stanu zabezpieczenia informacji niejawnych,
• ochrony informacji niejawnych w systemach teleinformatycznych,
• stosowania środków bezpieczeństwa fizycznego w odniesieniu do informacji niejawnych.

TL;DR

Ustawa o ochronie informacji niejawnych, uchwalona w 2010 roku, określa zasady ochrony informacji mogących szkodzić Polsce. Klasyfikuje informacje jako ściśle tajne, tajne, poufne i zastrzeżone. Ochroną tych informacji zajmuje się ABW i SKW. Ujawnienie informacji niejawnej grozi karą pozbawienia wolności. Dostęp do tych informacji mają tylko osoby z rękojmią zachowania tajemnicy. Udostępnianie informacji zależy od klasyfikacji i wymaga odpowiednich upoważnień.

Klasyfikowanie informacji niejawnych

Informacjom niejawnym nadawane są kategorie takie jak: ściśle tajne, tajne, poufne i zastrzeżone. Każdą z nich definiuje się na podstawie poziomu zagrożenia, które wystąpić może w chwili ujawnienia danej informacji:

• ściśle tajne - to informacje, których ujawnienie niesie za sobą wyjątkowo poważne szkody dla kraju (zagrożenie niepodległości, zagrożenie bezpieczeństwu wewnętrznemu, zagrozi sojuszom czy osłabienie gotowości obronnej),
• tajne - do informacji tajnych zaliczane są takie, których ujawnienie spowoduje poważne szkody (m. in. uniemożliwi realizację zadań związanych z ochroną suwerenności i konstytucji, pogorszy stosunki z innymi państwami i organizacjami, zakłóci funkcjonowanie Sił Zbrojnych),
• poufne - klauzula dotyczy informacji, których wyjawienie niesie za sobą szkody dla Rzeczypospolitej Polskiej poprzez liczne utrudnienia (m. in. prowadzenia bieżącej polityki zagranicznej, realizacji przedsięwzięć obronnych, wykonywanie zadań służbom ochrony i bezpieczeństwa) oraz zagrożenie stabilności systemu finansowego i niekorzystny wpływ na gospodarkę narodową,
• zastrzeżone - określa się taką informację, która źle wpływa na zadania wykonywane przez organy władzy publicznej oraz inne jednostki organizacyjne (w zakresie obrony narodowej, polityki zagranicznej, bezpieczeństwa publicznego, przestrzegania praw i wolności obywateli, wymiaru sprawiedliwości albo interesów ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej).

Ochrona informacji niejawnych

Ochroną informacji niejawnych zajmuje się Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) oraz Służba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW). Do zadań dotyczących ochrony informacji niejawnych, zawartych w Ustawie o ochronie informacji niejawnych należą:

• kontrola ochrony informacji niejawnych oraz przestrzegania przepisów w tym zakresie,
• realizacja zadań w zakresie bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych,
• prowadzenie postępowań sprawdzających, kontrolnych oraz bezpieczeństwa przemysłowego,
• zapewnienie ochrony informacji niejawnych, które są wymieniane między Rzeczpospolitą Polską a innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi,
• doradztwo oraz szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych.

Konsekwencje ujawnienia informacji niejawnej

W kodeksie karnym opisane zostały konsekwencje ujawnienia informacji niejawnej o klauzuli tajna i ściśle tajna. Ujawnienie bądź bezprawne wykorzystanie informacji określonej według danej klauzuli wiąże się z karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Natomiast jeżeli dana informacja została ujawniona osobie, która działa na rzecz podmiotu zagranicznego, to kara wynosić może wówczas od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Grzywną, karą ograniczenia lub pozbawienia wolności do roku może skutkować nieumyślne ujawnienie danej informacji.

Udostępnianie informacji niejawnych

Dostęp do informacji niejawnych mają tylko i wyłącznie osoby, które gwarantują rękojmię zachowania tajemnicy. Udostępnia się im takie informacje do wykoniania odpowiednich prac czy też pełnią służbę na danym stanowisko albo wykonują czynności zlecone .

Zasady udostępniania informacji niejawnych:

• poufne

1. uzyskaniu poświadczenia bezpieczeństwa,
2. odbyciu szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych,

• zastrzeżone

1. pisemnym upoważnieniu przez kierownika jednostki organizacyjnej, jeżeli nie posiada ona poświadczenia bezpieczeństwa,
2. odbyciu szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych,

• tajne lub ściśle tajne - w zależności od ważności informacji wybiera się klauzulę tajną lub ściśle tajną.

1. zwykłe postępowanie sprawdzające - przy stanowiskach i pracach związanych z dostępem do informacji niejawnych o klauzuli poufne, z zastrzeżeniem,
2. przy stanowiskach i pracach związanych z dostępem do informacji niejawnych o klauzuli tajne lub ściśle tajne,
3. wobec pełnomocników ochrony, zastępców pełnomocników ochrony oraz kandydatów na te stanowiska,
4. wobec kierowników jednostek organizacyjnych, w których są przetwarzane informacje niejawne o klauzuli "poufne" lub wyższej,
5. wobec osób ubiegających się o dostęp do informacji niejawnych międzynarodowych lub o dostęp, który ma wynik.

Ustawa o ochronie informacji niejawnych — artykuły polecane

Informacja niejawna — Ochrona informacji niejawnych — Poświadczenie bezpieczeństwa — Administrator danych osobowych — Dane wrażliwe — Inspektor ochrony danych — Kurator sądowy — Ustawa o dostępie do informacji publicznej — Urząd celny

Bibliografia

• Boratyński J. (2009), Ochrona fizyczna osób i mienia. Zagadnienia prawne, WSiP, s. 7
• Ciecierski M. Derkacz A. Mudrecki A. Pelewicz G. Stanisławiszyn P. Wołczak I. (2014), Ustawa o kontroli skarbowej, Wolters Kluwer, s. 497
• Łaszczyca G., Martysz C., Matan A. (2010), Kodeks postępowania administracyjnego: Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa
• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych Dz.U. 2010 nr 182 poz. 1228
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny. Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553

Autor: Szymon Lis